Μεταβολικό σύνδρομο

Μεταβολικό σύνδρομο. Η ανθυγιεινή διατροφή και η ανύπαρκτη σωματική δραστηριότητα αυξάνουν τη συχνότητα εμφάνισης του μεταβολικού συνδρόμου.

Βασικές διαταραχές του μεταβολικού συνδρόμου

Βασικές διαταραχές του μεταβολικού συνδρόμου, ICD-10 E88.81,  είναι η παχυσαρκία κεντρικού τύπου, η δυσλιπιδαιμία, η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης. Για όλες αυτές τις διαταραχές υπεύθυνη είναι η παρουσία αντίστασης των περιφερικών ιστών και κυρίως, του μυϊκού ιστού, στη δράση της ινσουλίνης. Αυτή η ινσουλινοαντίσταση δεν είναι νόσος, είναι όμως μία κεντρική μεταβολική διαταραχή. Υπάρχει και μια σειρά άλλων διαταραχών που σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο και είναι η υπερουριχαιμία, το λιπώδες ήπαρ, η υπνική άπνοια, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, η αυξημένη πηκτικότητα του αίματος κ.λ.π. Το μεταβολικό σύνδρομο οδηγεί αναπόφευκτα στην αθηρωμάτωση και την καρδιαγγειακή νόσο.

Το μεταβολικό σύνδρομο εμφανίζεται όταν γενετικώς επιρρεπή άτομα αποκτούν υπερβολικό βάρος. Η ανθυγιεινή διατροφή και η ανύπαρκτη σωματική δραστηριότητα αυξάνουν τη συχνότητα εμφάνισης του μεταβολικού συνδρόμου. Υπάρχουν διάφορες προτάσεις τεκμηρίωσης του μεταβολικού συνδρόμου από μεγάλους οργανισμούς: WHO-World Health Organization (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας), NCEP- ΑΤΡ III-National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III (Αμερικάνικη Επιτροπή Ειδικών).

Η κλινική ταξινόμηση του μεταβολικού συνδρόμου, που έχει προταθεί από αμερικανική επιτροπή ειδικών (ΝCΕΡ-National Cholesterol Education Program) προ τριετίας, ισχύει, κυρίως, έκτοτε, γιατί επιτρέπει τον εύκολο προσδιορισμό στην κλινική πράξη του μεταβολικού συνδρόμου.

Ορισμός μεταβολικού συνδρόμου

Τρία από τα πέντε παρακάτω περιγραφόμενα στοιχεία αρκούν για να διαγνωστεί κανείς με μεταβολικό σύνδρομο. Προφανώς όσο περισσότερα εμφανίζει τόσο περισσότερο αυξάνεται ο κίνδυνος καρδιαγγειακών νοσημάτων

• Μεγάλη περιφέρεια μέσης (κοιλιακή παχυσαρκία): περισσότερα από 102 εκατοστά για τους άνδρες και περισσότερα από 88 εκατοστά για τις γυναίκες
• Αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα (περισσότερα από 150 mg/dl)
• Χαμηλά επίπεδα HDL χοληστερόλης (καλής χοληστερόλης) στο αίμα (λιγότερο από 40 mg/dl για άνδρες και λιγότερο από 50 mg/dl για γυναίκες)
• Ελαφρώς, αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (περισσότερα από 110 mg/dl, όχι τόσο υψηλά όσο στον διαβήτη, αλλά υψηλότερα από τα κανονικά)
• Υψηλή αρτηριακή πίεση (περισσότερα από 130 και 85 mmHg)

Η προσέγγιση του NCEP θεωρεί την κοιλιακή παχυσαρκία αφετηριακή αιτία του μεταβολικού συνδρόμου, καθώς, εκκρίνονται κυτοκίνες, και κυρίως, η πρωτεΐνη TNFα-Tumor necrosis factor α ή Παράγοντας νέκρωσης όγκου α που επιδρά στον υποδοχέα της ινσουλίνης και συμβάλλει στη δημιουργία ινσουλινοαντίστασης. Επιπρόσθετα, η αυξημένη απελευθέρωση λιπαρών οξέων επί κοιλιακής παχυσαρκίας οδηγεί, σε αυξημένη σύνθεση τριγλυκεριδίων και σε αυξημένη σύνθεση ειδικών αθηρωματογόνων μορίων (LDL-low-density lipoprotein-λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας) και σε μείωση της προστατευτικής χοληστερίνης (HDL-high-density lipoprotein-λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας). Οι δυο αυτές προσεγγίσεις καταλήγουν και στη δημιουργία δυο οντοτήτων, οι οποίες αμφότερες ενισχύουν την αθηρωματική διαδικασία: στο διαβήτη με μεταβολικό σύνδρομο και στο μεταβολικό σύνδρομο χωρίς διαβήτη.

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι το μεταβολικό σύνδρομο συνδέεται με τετραπλάσιο κίνδυνο στεφανιαίου θανάτου, ενώ άλλες μελέτες διαπιστώνουν διπλασιασμό του κινδύνου στεφανιαίας νόσου όταν η παρουσία σακχαρώδη διαβήτη συνδυάζεται και με παρουσία μεταβολικού συνδρόμου.

Θεραπεία μεταβολικού συνδρόμου

Η θεραπεία του μεταβολικού συνδρόμου περιλαμβάνει τη βελτίωση της βασικής υποκείμενης μεταβολικής διαταραχής, δηλαδή της αντίστασης των περιφερικών ιστών στην δράση της ινσουλίνης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την αλλαγή του τρόπου ζωής, όπως με την ελάττωση του σωματικού βάρους και τη μέτρια καθημερινή σωματική άσκηση και ενδεχομένως με φάρμακα (π.χ. γλιταζόνες), καθώς και με την αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου που συνυπάρχουν (αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, κυρίως, μείωση της LDL, διαβήτης). Η δίαιτα έχει μεγάλη συμβολή στη θεραπεία του μεταβολικού συνδρόμου, αφού οι υποθερμικές δίαιτες μειώνουν το σωματικό βάρος, την αρτηριακή πίεση, ενώ βελτιώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ και τον γλυκαιμικό έλεγχο. Μείωση 5-7% του αρχικού βάρους σε παχύσαρκους είναι ικανή για να βελτιώσει σημαντικά όλες τις παραμέτρους του μεταβολικού συνδρόμου.

Έμφαση τελευταία δίνεται στη μεσογειακή δίαιτα, η οποία μπορεί να μειώσει κατά 50-70% τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων σ’ αυτούς που την ακολουθούν.

Σήμερα υπάρχει ποικιλία νέων δεδομένων και αναφορών σχετικών με το μεταβολικό σύνδρομο και τις θεραπευτικές κατευθύνσεις και αφορά:

• Κυτταρικούς μηχανισμούς που είναι υπεύθυνοι για την αντίσταση στην ινσουλίνη.
• Πρωτεΐνες που εκκρίνουν, κυρίως, τα λιπώδη κύτταρα και συμβάλλουν στην ινσουλινοαντίσταση και το μεταβολικό σύνδρομο (λεπτίνη, παράγοντας νέκρωσης των όγκων, ιντερλευκίνη-6, λιπονεκτίνη ή αντιπονεκτίνη – μειωμένα επίπεδα) κ.λ.π.
• Τη σύνδεση φλεγμονής και ινσουλινοαντίστασης και τη σημασία εκτίμησης ειδικών πρωτεϊνών φλεγμονής, όπως η CRP-C-reactive protein-C-αντιδρώσα πρωτεΐνη.
• Τη φαρμακευτική αντιμετώπιση των επιμέρους πτυχών του μεταβολικού συνδρόμου, όπως της παχυσαρκίας (σιμπουρταμίνη και ορλιστάτη), της δυσλιπιδαιμίας (νέες στατίνες και φιμπράτες), της υπέρτασης (ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτανσίνης II), του διαβήτη (μετιγλινίδες, ανάλογα ινσουλίνης κ.λ.π.).
• Οι γλιταζόνες ενεργοποιούν ειδικούς πυρηνικούς υποδοχείς και αυξάνουν την ιστική ευαισθησία των περιφερικών ιστών στη δράση της ινσουλίνης. Οι γλιταζόνες, σήμερα, χρησιμοποιούνται σε διαβητικούς ασθενείς που παρουσιάζουν ινσουλινοαντίσταση.

Στατιστικά για το μεταβολικό σύνδρομο

1. Σήμερα υπάρχουν 1 δισεκατομμύριο υπέρβαρα άτομα στον κόσμο, ενώ τα παχύσαρκα άτομα φτάνουν τα 300 εκατομμύρια.
2. H Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της Eυρωπαϊκής Ένωσης σε συχνότητα παχυσαρκίας ενηλίκων και δεύτερη (μετά την Ιταλία) σε συχνότητα παιδικής παχυσαρκίας.
3. Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες στον δυτικό κόσμο.
4. H υπέρταση, η παχυσαρκία, τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, ο σακχαρώδης διαβήτης και το κάπνισμα ερμηνεύουν το 75% και πλέον των καρδιαγγειακών επεισοδίων.
5. H ελάττωση του βάρους κατά 30% προλαμβάνει ή θεραπεύει τον σακχαρώδη διαβήτη.
6. Μετά την ηλικία των 25 ετών, για κάθε χρόνο που περνάει ο οργανισμός χρειάζεται 1% λιγότερες θερμίδες.
7. Για να καεί μισό κιλό λίπους, πρέπει να ληφθούν 3.500 θερμίδες λιγότερες.
8. Γρήγορο περπάτημα για 4-5 ώρες την ημέρα έχει την ίδια επίδραση στο βάρος όσο και η ελάττωση των θερμίδων που λαμβάνονται με την τροφή κατά 750-1.000.
9. Τα παχύσαρκα παιδιά έχουν 2-5 φορές περισσότερες πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό ή έμφραγμα προτού φτάσουν την ηλικία των 65 ετών.

Συμβουλές για το μεταβολικό σύνδρομο

• Τρώτε μεσογειακά: προτιμήστε τα όσπρια, τα φρούτα, τα λαχανικά, το ελαιόλαδο.
• Αποφύγετε τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα, καθώς και οτιδήποτε περιέχει πολλά λιπαρά, αλάτι, ζάχαρη.
• Αποφύγετε τα τηγανητά. Μαγειρέψτε στον ατμό, στο φούρνο, στη σχάρα.
• Τρώτε σε τακτικές ώρες και μην παραλείπετε γεύματα. Ιδανικά, θα πρέπει να παίρνετε πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό και ενδιαμέσως ένα σνακ (προτιμήστε φρούτο).
• Πίνετε τουλάχιστον 6-8 ποτήρια νερό την ημέρα.
• Περιορίστε την καφεΐνη (καφέδες, τσάι, αναψυκτικά τύπου κόλα).
• Ασκηθείτε. Επιλέξτε ένα άθλημα που σας ταιριάζει (για να έχετε λιγότερες πιθανότητες να σταματήσετε έπειτα από λίγο…). Περπατήστε τουλάχιστον για 30 λεπτά καθημερινά και μη χρησιμοποιείτε συχνά τον ανελκυστήρα.
• Συνειδητοποιήστε πόσες ώρες μπορεί να είστε καθηλωμένοι μπροστά στην τηλεόραση ή στην οθόνη του υπολογιστή και κάντε κάτι για να αλλάξετε αυτή την κατάσταση.
• Μην καπνίζετε!
• Επιλέξτε συστηματικές διατροφικές αλλαγές τις οποίες θα μπορέσετε να διατηρήσετε σε βάθος χρόνου.
• Προσπαθήστε να ελαττώσετε το άγχος.

Υψηλής Ποιότητας συμπλήρωμα διατροφής για το μεταβολικό σύνδρομο

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε το Υψηλής Ποιότητας συμπλήρωμα διατροφής για το μεταβολικό σύνδρομο

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για το μεταβολικό σύνδρομο

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για το μεταβολικό σύνδρομο

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα  για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Τι είναι ο μεταβολισμός

Τρώτε υγιεινά και ζήστε καλά μετά τα 50

Αδυναμία και κόπωση

Κόλπο για να απαλλαγείτε από το μεταβολικό σύνδρομο

Προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο

www.emedi.gr