Κλασική Ιατρική Δερματολογία Ογκολογία Παθολογία Φάρμακα

Δερματικές αντιδράσεις σε στοχευμένες θεραπείες

Σαββούλα Μάλλιου Κριαρά

21 Σεπτεμβρίου 2013

Δερματικές αντιδράσεις σε στοχευμένες θεραπείες. Η μεταγωγή σήματος μέσω ενεργοποίησης του EGFR είναι πολύ σημαντική.

Γράφει η

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Δερματικές αντιδράσεις σε στοχευμένες θεραπείες

Τα δερματολογικά προβλήματα σε βιολογικά φάρμακα

Η χρήση μοριακά στοχευμένων θεραπειών, όπως ο Επιδερμιδικός Αυξητικός Παράγοντας (EGFR-epidermal growth factor receptor-υποδοχέας επιδερμικού αυξητικού παράγοντα) αποτελεί πλέον σημαντική θεραπευτική προσέγγιση για ασθενείς με νεοπλασία.

Οι αναστολείς του υποδοχέα του EGFR, που είναι είτε μονοκλωνικά αντισώματα ή μικρομοριακοί αναστολείς τυροσινικής κινάσης, διακόπτουν ενδοκυττάρια μονοπάτια μεταγωγής σήματος που ρυθμίζονται από αυτόν και σχετίζονται με τη ρύθμιση του κυτταρικού πολλαπλασιασμού της κυτταρικής διαίρεσης, διαφοροποίησης και απόπτωσης.

Η μεταγωγή σήματος μέσω ενεργοποίησης του EGFR είναι πολύ σημαντική για τη φυσιολογική ανάπτυξη και λειτουργία του δέρματος. Πρόκειται για έναν ιστό που φυσιολογικά εκφράζει τον EGFR και ο οποίος εκφράζεται, κυρίως, στα κύτταρα της βασικής στιβάδας, τα κερατινοκύτταρα, στα κύτταρα των σμηγματογόνων αδένων και του θυλάκου των τριχών.

Συνεπώς, ο EGFR συμβάλει σημαντικά στις παρακάτω λειτουργίες

Διέγερση της ανάπτυξης της επιδερμίδας
Αναστολή διαφοροποίησης των κυττάρων του δέρματος
Προστασία από την βλάβη που γίνεται από την υπεριώδη ακτινοβολία
Αναστολή φλεγμονώδους διεργασίας
Επιτάχυνση επουλωτικής διαδικασίας

Η αναστολή του EGFR, μέσω χρήσης μονοκλωνικών αντισώμάτων ή μικρομοριακών αναστολέων της τυροσινικής κινάσης στην αντικαρκινική θεραπεία, προκαλεί αναστολή της ανάπτυξης της επιδερμίδας με συνέπεια την έκλυση φλεγμονωδών διαβιβαστών, άθροιση λευκοκυττάρων, ανάπτυξη βακτηριδίων και λέπτυνση της επιδερμίδας. Το 80% των ασθενών που δέχονται θεραπεία με αναστολείς του EGFR εμφανίζουν ανεπιθύμητες ενέργειες όπως το ακμοειδές εξάνθημα, η ξηροδερμία και η παρωνυχία, οι οποίες επιβαρύνουν τόσο την υγεία όσο και την ψυχολογία του ασθενή.

Αναφορικά με το ακμοειδές εξάνθημα αυτό εμφανίζεται μετά από λίγες ημέρες και φθάνει στο μέγιστο μετά από 2-3 εβδομάδες θεραπείας με αναστολείς EGFR. Εντοπίζεται στο άνω μέρος κορμού και θώρακος, στο πρόσωπο, στο κρανίο, στη ράχη και σπανιότερα στην κοιλιά και τα άκρα. Είναι πολύ σημαντικό τα συμπτώματα αυτά να αντιμετωπίζονται έγκαιρα, ώστε να μη χρειαστεί να διακοπεί η θεραπεία.

Το ακμοειδές εξάνθημα από την χρήση μοριακά στοχευμένων θεραπειών του Επιδερμιδικού Αυξητικού Παράγοντα (EGFR).

Η πρόληψη του εξανθήματος είναι καλύτερη από τη θεραπεία.

Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να γνωρίζουν την αντιμετώπιση των δερματικών αντιδράσεων.

Προτείνετε προληπτικά την χρήση μιας παχιάς, χωρίς αλκοόλ, μαλακτικής κρέμας.

Προτείνετε τη χρήση αντηλιακού με δείκτη προστασίας μεγαλύτερου του SPF15 που να περιέχει οξείδιο του ψευδαργύρου ή διοξείδιο του τιτανίου.

Δερματικές αντιδράσεις σε στοχευμένες θεραπείες

Αν ένας ασθενής προσέλθει με εξάνθημα ακολουθείστε τον παρακάτω αλγόριθμο:

Σε ήπιου βαθμού Ι εξάνθημα (γενικευμένη εντόπιση, λίγο συμπτωματικό, δεν επηρεάζει την καθημερινή δραστηριότητα, δεν έχει σημεία μόλυνσης).

Συνεχίζεται η θεραπεία με αναστολέα EGFR στην κανονική δόση και ο ασθενής παρακολουθείται.
Χορηγείται τοπική θεραπεία με hydrocortisone cream 1% ή 2,5% ή/και clindamycin 1% gel
Μετά από 2 εβδομάδες γίνεται επανεκτίμηση και αν δεν υπάρχει βελτίωση προχωρούμε στο επόμενο στάδιο.

Σε μετρίου βαθμού ΙΙ εξάνθημα (γενικευμένη εντόπιση, ήπια συμπτωματικό μη κνησμό κι ευαισθησία, ελάχιστα επηρεάζει την καθημερινή δραστηριότητα, δεν έχει σημεία μόλυνσης)

Συνεχίζεται η θεραπεία με αναστολέα EGFR στην κανονική δόση και ο ασθενής παίρνει θεραπεία.
Χορηγείται τοπική θεραπεία με hydrocortisone cream 2,5% ή pimecrolimus 1% cream και doxycycline 100mg δύο φορές την ημέρα ή minocycline 100mg δύο φορές την ημέρα
Μετά από 2 εβδομάδες γίνεται επανεκτίμηση και αν δεν υπάρχει βελτίωση προχωρούμε στο επόμενο στάδιο.

Σε σοβαρού βαθμού ΙΙΙ-IV εξάνθημα (γενικευμένη εντόπιση, πολύ συμπτωματικό με κνησμό κι ευαισθησία, που επηρεάζει την καθημερινή δραστηριότητα και έχει σημεία μόλυνσης)

Μειώνεται η δόση με αναστολέα EGFR στην προτεινόμενη δόση και ο ασθενής παίρνει θεραπεία.
Χορηγείται τοπική θεραπεία με hydrocortisone cream 2,5% ή pimecrolimus 1% cream και doxycycline 100mg δύο φορές την ημέρα ή minocycline 100mg δύο φορές την ημέρα και medrol από το στόμα.
Μετά από 2 εβδομάδες γίνεται επανεκτίμηση και αν δεν υπάρχει βελτίωση σταματάει η θεραπεία με τους αναστολείς.

Η τοπική χρήση της κρέμας reconval^® k1 έχει δειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική για την πρόληψη του εξανθήματος και τη θεραπεία του εξανθήματος ήπιου και μετρίου βαθμού κατά τη χημειοθεραπεία και τη χρήση βιολογικών και στοχευμένων φαρμάκων, σύμφωνα με την υπάρχουσα βιβλιογραφία.

Ο τρόπος με τον οποίο δρουν τα κύρια συστατικά της περιγράφεται πιο κάτω:

Η Βιταμίνη Κ1: ενεργοποιεί/επανενεργοποιεί το μονοπάτι μεταγωγής σήματος του EGFR μέσω της δράσης του αναστολέα της φωσφατάσης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να επιταχύνεται η παραγωγή νέων κυττάρων και να ενισχύεται η ανάπλαση της επιδερμίδας
Η Ουρία: αντισταθμίζει την έλλειψη ουρίας από την ερεθισμένη επιδερμίδα με αποτέλεσμα τη βελτίωση της συγκράτησης του νερού και τη διατήρηση της ελαστικότητας του δέρματος.
Η Αλλαντοΐνη: έχει ενυδατική και καταπραϋντική δράση, ενώ βοηθά στην ανάπλαση της επιδερμίδας μέσω της απομάκρυνσης των νεκρών κυττάρων

Προτεινόμενη χρήση της Reconval ® K1:

– για ερεθισμένο δέρμα.
– για δέρμα με ακμή και ακμοειδή εξανθήματα.
– για προστασία του δέρματος κατά την χημειοθεραπεία και την χρήση βιολογικών και στοχευμένων φαρμάκων.
– για δέρμα με σχάσεις.
– για την περιποίηση του δέρματος κατά την διάρκεια άλλων εντατικών θεραπειών.

Η reconval^® k1 είναι ένα Ιατροτεχνολογικό προϊόν με έγκριση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ κυκλοφορεί στην Κ.Ευρώπη και στην Ελλάδα.

Η reconval^® k1 ανακουφίζει από προβλήματα που προκαλούνται από την θεραπεία κατά του καρκίνου.

Τα δερματικά προβλήματα στις θεραπείες του καρκίνου εμφανίζονται αρχικά σαν ένα ερύθημα, ερυθρότητα στα χέρια και τα πόδια, σαν ακμοειδές εξάνθημα, ξηροδερμία, αλλαγές στα νύχια και στο δέρμα γύρω από τα νύχια και απώλεια του χρώματος του δέρματος, των μαλλιών και της τριχοφυϊας του σώματος.

Η reconval^® k1 περιέχει ουσίες που αποτελεσματικά απαλύνουν το ερύθημα του δέρματος και όλα τα παρόμοια ποικίλα προβλήματα που προκαλούνται από τις θεραπείες του καρκίνου.

Η reconval^® k1 είναι κατάλληλα σχεδιασμένη για την υποστηρικτική αγωγή για την δερματική τοξικότητα.

Πώς να χρησιμοποιήσετε την reconval^® k1;

-Πλύνετε την περιοχή με χλιαρό νερό και ελαφρύ σαπούνι.

-Μαλακά σκουπίστε το πρόσωπο χρησιμοποιώντας μια μαλακή πετσέτα.

-Ενόσω η επιδερμίδα σας είναι ακόμα λίγο βρεγμένη εφαρμόστε την κρέμα reconval^® k1.

-Να επαναλαμβάνετε την διαδικασία τακτικά όσο πιο πολλές φορές μπορείτε.

Διαβάστε, πατώντας, εδώ για την κρέμα reconval

Να είσατε επιφυλακτικοί με τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα