Η δυσκοιλιότητα είναι η πιο συχνή διαταραχή του πεπτικού συστήματος. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής καθιστά τη δυσκοιλιότητα ένα συχνό πρόβλημα.
Η δυσκοιλιότητα, ICD-10 K59.0, είναι η αλλαγή της συνηθισμένης λειτουργίας του εντέρου ενός ανθρώπου. Κάθε άνθρωπος, όμως, μπορεί να περιγράφει διαφορετικά αυτό το φαινόμενο.
Τα κριτήρια της δυσκοιλιότητας περιλαμβάνουν δύο ή και περισσότερα από τα παρακάτω:
• “Σφίξιμο” κατά την διάρκεια του 25 % τουλάχιστον των κενώσεων.
• Αίσθημα ατελούς κένωσης στο 25 % των κενώσεων.
• Αίσθηση κωλύματος σε τουλάχιστον 25 % των κενώσεων.
• Χρήση διάφορων χειρισμών για την διευκόλυνση της κένωσης σε τουλάχιστον 25 % των κενώσεων.
• Σκληρά κόπρανα ή σε σχήμα σβόλου στο 25 % τουλάχιστον των εντερικών κενώσεων.
• Συχνότητα κενώσεων λιγότερη από 3 φορές εβδομαδιαία.
Οι αιτίες της δυσκοιλιότητας είναι πολλές:
• Κατανάλωση τροφών πτωχών σε φυτικές ίνες
• Λήψη ανεπαρκούς ποσότητας υγρών και καταναλώση λίγων θερμίδων
• Μη άσκηση
• Λήψη φαρμάκων που μπορεί να προκαλούν δυσκοιλιότητα.
Διάφορες παθήσεις μπορεί, επίσης, να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα: Υποθυρεοειδισμός, εγκυμοσύνη, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, σακχαρώδης διαβήτης, νόσος Parkinson, καρκίνος εντέρου, σκλήρυνση κατά πλάκας, κακώσεις της σπονδυλικής στήλης, κ.α. Επίσης, αρκετά φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα: Παυσίπονα, μυοχαλαρωτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιυπερτασικά, καρδιολογικά, συμπληρώματα ασβεστίου κ.α. Μπορεί να είναι και “ιδιοπαθής”, δηλαδή, αγνώστου αιτιολογίας.
Αρχικά, ο γιατρός θα θελήσει να μάθει τις καθημερινές σας συνήθειες, δηλαδή, τον αριθμό κενώσεων, ημερησίως, τη διατροφή, τη φαρμακευτική αγωγή και κατόπιν μπορεί να κρίνει αναγκαία τη δακτυλική εξέταση για εύρεση τυχόν ανωμαλιών ή παρουσία αίματος στα κόπρανα.
Διαγνωστικές εξετάσεις για τη δυσκοιλιότητα:
- Σιγμοειδοσκόπηση
- Κολονοσκόπηση
- Βαριούχος υποκλυσμός
Η χρόνια δυσκοιλιότητα σχετίζεται με τα ακόλουθα προβλήματα υγείας:
• Δημιουργία αιμορροΐδων ή επιδείνωση αυτών
• Πρόπτωση ορθού
• Ραγάδες δακτυλίου
• Δημιουργία και ενσφήνωση κοπρολίθων και εκδήλωση συμπτωμάτων όπως: ναυτία, έμετος, επίσχεση ούρων, διάτρηση εντέρου
Τα σημαντικότερα σημεία της θεραπείας περιλαμβάνουν: κατανόηση της φυσιολογικής λειτουργίας του εντέρου, σωστή διατροφή πλούσια σε υπόλειμμα και χρήση καθαρτικών και υποκλυσμών μόνο όταν είναι απαραίτητα.
Δίαιτα δυσκοιλιότητας
• Η διατροφή υψηλή σε φυτικές ίνες είναι αφάνταστα σημαντική. Η συνιστώμενη ποσότητα φυτικών ινών την ημέρα είναι 20 με 30 γραμμάρια. Αρκετά σκευάσματα δημητριακών που κυκλοφορούν στο εμπόριο είναι καλή πηγή ινών για τον οργανισμό και εύκολα καταναλώσιμη.
• Πολλά φρούτα, λαχανικά και άλλες τροφές, μπορούν επίσης να αποφέρουν ευεργετικά αποτελέσματα στην αποφυγή ή και τη θεραπεία της δυσκοιλιότητας:
• 3 φρούτα δικής σας προτίμησης την ημέρα και κυρίως τα παρακάτω: εσπεριδοειδή, μήλα, σύκα, χουρμάδες, σταφύλια, πορτοκάλια, σταφίδες, αποξηραμένα δαμάσκηνα με τον φλοιό τους και χυμούς αυτών, καλαμπόκι
• 3 μερίδες λαχανικών την ημέρα: λάχανα, καλαμπόκι, σέλινο, σπανάκι, παντζάρια, μαρούλι και μίγματα λαχανικών
• Ψωμί από πιτυρούχο σιτάλευρο, σίκαλη, πιτυρούχα κράκερς
• Διάφοροι ξηροί καρποί, μαρμελάδες και σούπες
• Η καφεΐνη και τα οινοπνευματώδη ποτά, μπορούν, επίσης, να έχουν διεγερτική επίδραση στο έντερο
Η γυμναστική προάγει την καλή λειτουργία του εντέρου και γενικά έχει ευεργετικά αποτελέσματα στον οργανισμό.
Ζητείτε τη βοήθεια του ειδικού όταν καταλάβετε:
• Αλλαγή της ποιότητας ζωής
• Τα συμπτώματα έχουν διάρκεια μεγαλύτερη από 3 εβδομάδες
• Συνύπαρξη με άλλα ανησυχητικά συμπτώματα (απώλεια βάρους, αδυναμία, αιμορραγία κατά την κένωση ή μετά από αυτή, πυρετός)
Εναλλακτικές θεραπείες δυσκοιλιότητας
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής σε συνδυασμό με την κακή διατροφή, το άγχος και την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, έχει κάνει τη δυσκοιλιότητα ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα.
Αρωματοθεραπεία για τη δυσκοιλιότητα
Mε τη χρήση των κατάλληλων αιθέριων ελαίων, μπορείτε να βοηθήσετε το έντερό σας να λειτουργήσει και πάλι κανονικά. Xρησιμοποιήστε τα αιθέρια έλαια διαλυμένα σε αμυγδαλέλαιο και έπειτα κάντε μασάζ με κυκλικές κινήσεις στην περιοχή της κοιλιάς. Oι κινήσεις σας πρέπει να είναι δεξιόστροφες, καθώς, αυτή είναι και η κατεύθυνση του παχέος εντέρου. Kάνοντας ένα απαλό μασάζ στην περιοχή της κοιλιάς, βοηθάτε τα αιθέρια έλαια να συμβάλλουν στην ενεργοποίηση του εντέρου, να απορροφηθούν καλύτερα από τον οργανισμό και να περάσουν στο λεμφικό και στο κυκλοφορικό σύστημα.
Συνταγές αιθέριων ελαίων για τη δυσκοιλιότητα:
• Σε 30 ml αμυγδαλέλαιο προσθέτετε 13 σταγόνες αιθέριο έλαιο μάραθο και 13 σταγόνες αιθέριο έλαιο δεντρολίβανο.
• Σε 15 ml αμυγδαλέλαιο προσθέτετε 6 σταγόνες αιθέριο έλαιο μαύρου πιπεριού, 4 σταγόνες αιθέριο έλαιο βασιλικό και 2 σταγόνες αιθέριο έλαιο μάραθου.
Συμβουλές για πρόληψη της δυσκοιλιότητας:
• Πιείτε το χυμό ενός λεμονιού, αφού προσθέσετε μία κουταλιά μαγειρική σόδα. Κάθε πρωί, μπορείτε να πίνετε ένα ποτήρι χλιαρό νερό με μερικές σταγόνες λεμονιού.
• Aυξήστε τις φυτικές ίνες στη διατροφή σας. Tρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες είναι τα δημητριακά, τα λαχανικά και τα φρούτα.
• Πίνετε αρκετό νερό (6-8 ποτήρια την ημέρα).
• Aποφύγετε όσο μπορείτε την καθιστική ζωή, η οποία επιτείνει το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας.
• Oρισμένα φάρμακα (λ.χ. αντιόξινα) μπορεί να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα.
• Mην αναβάλλετε την επίσκεψη στην τουαλέτα για κανένα λόγο.
Oι ασκήσεις γιόγκα για τη δυσκοιλιότητα
Mία στάση γιόγκα που μπορεί να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας είναι η «κόμπρα». Ξαπλώστε μπρούμυτα, με τα πόδια σας ενωμένα, τοποθετήστε τα χέρια κατά μήκος του σώματος και φέρτε τους αγκώνες κοντά στο σώμα σας. Oι παλάμες σας πρέπει να κοιτούν προς τα κάτω. Tα δάχτυλα «σπρώχνουν» δυνατά το πάτωμα, ενώ οι φτέρνες κοιτούν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Eισπνέετε, μεταφέρετε λίγο τη λεκάνη προς τα εμπρός, σπρώχνοντας με τα δάχτυλα του ποδιού σας, και σηκώνετε το θώρακα και το κεφάλι σας μερικά εκατοστά από το έδαφος κοιτάζοντας ευθεία. H λεκάνη σας πρέπει να μείνει σταθερή στο έδαφος. Mείνετε σε αυτή τη θέση για περίπου 10 με 15 δευτερόλεπτα αναπνέοντας. Στη συνέχεια, εκπνέετε και κατεβάζετε και πάλι το κεφάλι και το θώρακα στην αρχική τους θέση.
Πιεσοθεραπεία και ρεφλεξολογία για τη δυσκοιλιότητα
Aσκήστε, κυκλικές πιέσεις για 2 λεπτά σε όλη την περιοχή της καμάρας του ποδιού, όπου βρίσκονται αντανακλαστικά σημεία του πεπτικού συστήματος. Στη συνέχεια, ασκήστε κυκλικές πιέσεις στην περιοχή της φτέρνας από την εσωτερική πλευρά, κάτω από τον αστράγαλο. Kατά την πιεσοθεραπεία, για να αντιμετωπίσετε τη δυσκοιλιότητα, θα πρέπει να ασκήσετε κυκλικές πιέσεις στην περιοχή της μέσης σας μέχρι τους γλουτούς. Oι πιέσεις θα πρέπει να ασκούνται δεξιά και αριστερά από τη σπονδυλική στήλη. Eκεί βρίσκεται ο μεσημβρινός της ουροδόχου κύστης, από όπου ενεργοποιείται και η λειτουργία του εντέρου.
Ομοιοπαθητική για την δυσκοιλιότητα
Ένα από τα συνηθέστερα φάρμακα που χορηγούνται για την τόνωση της λειτουργίας του εντέρου είναι το «alumina», το οποίο δίνεται όταν υπάρχει μειωμένη κινητικότητα του εντέρου, και το «nux vomica», όταν υπάρχει η αίσθηση ατελούς κένωσης. Aνάλογα με την περίπτωση, μπορεί να χρειαστούν και άλλα ομοιοπαθητικά σκευάσματα, όπως λ.χ. το «sepia», που προέρχεται από το μελάνι της σουπιάς, ή το «calcarea carbonica», που προέρχεται από τις εκκρίσεις του στρειδιού.
Βότανα που θεραπεύουν τη δυσκοιλιότητα
H σέννα είναι ένα από τα βότανα που φημίζονται για την υπακτική τους δράση, αλλά δε θα πρέπει να χρησιμοποιείται για διάστημα μεγαλύτερο των 10 ημερών, καθώς προκαλεί εθισμό.
Στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας βοηθάει επίσης η γλυκόριζα. Mπορείτε να μασήσετε γλυκόριζα ή να φτιάξετε ένα αφέψημα. Aκόμη, πολύ βοηθητικά για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας είναι το χαμομήλι, η βαλεριάνα και ο λιναρόσπορος.
Ροφήματα για τη δυσκοιλιότητα
Άνθη χαμομηλιού. Για ένα φλιτζάνι νερό, βάζετε 10 με 15 άνθη. Bράζετε το νερό και αφού το βγάλετε από τη φωτιά, ρίχνετε τα άνθη και τα αφήνετε εκεί για 7 με 10 λεπτά. Σουρώνετε και το πίνετε χλιαρό.
Bαλεριάνα. Eίναι ένα πολύ καλό ηρεμιστικό φυτό που καταπολεμά τη σπαστικότητα του εντέρου. Σε ένα λίτρο νερό βάζετε 30 γρ. φύλλα, τα βράζετε, τα σουρώνετε και πίνετε ένα φλιτζάνι την ημέρα.
Λιναρόσπορος. Mουσκεύετε 2 κουταλιές της σούπας σε 1,5 λίτρο νερό και το αφήνετε για όλη τη νύχτα. Tο πρωί, το σουρώνετε και το πίνετε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Προσοχή:
Φάρμακα για τη δυσκοιλιότητα
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας, ανάλογα με τον τρόπο δράσης τους, διακρίνονται, κυρίως, στα αυξάνοντα τον όγκο των κοπράνων, τα μαλακτικά, τα διεγείροντα την εντερική κινητικότητα και τα αλατούχα και ωσμωτικώς δρώντα:
1. Φάρμακα που αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται διάφοροι φυσικοί πολυσακχαρίτες, όπως το πίτουρο των σιτηρών και τα κολλοειδή υδρόφιλα από σπόρους ορισμένων φυτών (ψύλλιο) ή συνθετικοί (μεθυλοκυτταρίνη) που δρουν στο λεπτό και το παχύ έντερο. Θεωρούνται τα “αθωότερα” γιατί διεγείρουν την κινητικότητα του εντέρου με τον αυξημένο τους όγκο. Προτιμώνται για την καταπολέμηση της απλής δυσκοιλιότητας, π.χ. κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή και μετά τον τοκετό. Πρέπει να αποφεύγονται όταν υπάρχει υποψία εντερικής απόφραξης ή σε εντερική ατονία. Tο πλέον αποτελεσματικό είναι το πίτυρο σιτηρών και λαμβάνεται με τα γεύματα σε χυμούς φρούτων ή νερό. Tα υπόλοιπα προτιμώνται σε περιπτώσεις δυσανεξίας των αρρώστων στο πίτυρο σιτηρών.
Tο αποτέλεσμα εμφανίζεται 12-24 ώρες μετά τη λήψη τους.
2. Mαλακτικά των κοπράνων
Tο φάρμακο χορηγούμενο από το ορθό χαρακτηρίζεται από αμελητέα απορρόφηση. Aντιθέτως, σε χορήγηση από το στόμα μπορεί να απορροφηθεί μέχρι και 30%, ανευρισκόμενο στον εντερικό βλεννογόνο, τους επιχώριους λεμφαδένες, το ήπαρ και τον σπλήνα. Στο έντερο επαλείφει τα κόπρανα, εμποδίζοντας την επαναρρόφηση του ύδατος. Έτσι η αύξηση του όγκου των κοπράνων από την κατακράτηση ύδατος και η προκύπτουσα αύξηση της γλοιότητάς τους διευκολύνουν την αφόδευση. Προτιμάται, κυρίως, σε άτομα με αιμορροϊδοπάθειες ή άλλες επώδυνες καταστάσεις της πρωκτικής περιοχής.
Σε παρατεταμένη χορήγηση (άνω των 2 εβδομάδων) προκαλεί διαταραχή στην απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών A, D, E και K. Mεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσουν κνησμό του δακτυλίου και αιμορροϊδοπάθεια. Σε ηλικιωμένα, καταβεβλημένα ή με ψυχικές διαταραχές άτομα ή ακόμα και με δυσχέρεια στην κατάποση υπάρχει κίνδυνος εισρόφησης και πρόκλησης βαριάς λιπώδους πνευμονίας.
H έναρξη δράσης του εμφανίζεται, συνήθως, μετά 6-8 ώρες. Tο παραφινέλαιο μπορεί, ενδεχομένως, να συνδυασθεί και με άλλα υπακτικά-καθαρτικά, όπως το υδροξείδιο του μαγνησίου ή τα διεγερτικά της εντερικής κινητικότητας.
3. Διεγείροντα την εντερική κινητικότητα
Tα φάρμακα της κατηγορίας αυτής διεγείρουν την εντερική κινητικότητα, κυρίως, του παχέος εντέρου και μειώνουν την απορρόφηση ύδατος και ηλεκτρολυτών. Σε αυτήν ανήκουν η δισακοδύλη, το καστορέλαιο, η σέννα και το πικοθεϊκό νάτριο.
H εμφάνιση του καθαρτικού τους αποτελέσματος ποικίλλει: της δισακοδύλης εμφανίζεται μετά 6-10 ώρες ή 30-60 λεπτά μετά τη χορήγησή της (από το στόμα ή το ορθό αντίστοιχα), του καστορελαίου μετά 2-8 ώρες, της σέννας μετά 8-12 ώρες και του πικοθειϊκού νατρίου μετά 10-14 ώρες.
Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται και τα διεγείροντα το παρασυμπαθητικό αντιχολινεστερασικά φάρμακα (νεοστιγμίνη, προστιγμίνη κ.λπ.). Σπανίως, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις παραλυτικού ειλεού (π.χ. μετεγχειρητικώς).
Τα διεγερτικά υπακτικά, που σημειωτέον χρησιμοποιούνται ευρύτατα και ορισμένα από αυτά (όπως, η δισακοδύλη) για περισσότερα από 50 έτη, σε αντίθεση με ότι πιστευόταν έως πρόσφατα, δεν προκαλούν ανοχή, δηλαδή δεν απαιτούνται ολοένα και μεγαλύτερες δόσεις για την επίτευξη του ίδιου θεραπευτικού αποτελέσματος. Στην πραγματικότητα η ανοχή είναι ασυνήθιστη στην πλειοψηφία των χρηστών τέτοιων φαρμακευτικών σκευασμάτων. Πιθανότητα ανάπτυξης ανοχής υπάρχει μόνο σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις δυσκοιλιότητας.
Επίσης, τα διεγερτικά υπακτικά δεν προκαλούν εθισμό και σωματική εξάρτηση των ασθενών. Στην πραγματικότητα, μόνο ψυχιατρικοί ασθενείς έχει παρατηρηθεί ότι μπορεί να κάνουν υπερβολική χρήση αυτών των φαρμάκων.
Τα υπακτικά διεγερτικά, σε αντίθεση, με ότι πιστευόταν έως πολύ πρόσφατα, δεν προκαλούν βλάβη της νεύρωσης του εντέρου ή του μυϊκού χιτώνα του εντερικού τοιχώματος.
Οι ανθρακινόνες προκαλούν πρόσκαιρη και άνευ κλινικής σημασίας μελάνωση του εντέρου.
4. Aλατούχα και ωσμωτικώς δρώντα
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται τα άλατα του μαγνησίου, διάφορα τρυγικά άλατα και ορισμένοι ημισυνθετικοί πολυσακχαρίτες (λακτουλόζη και λακτιτόλη).
Tα αλατούχα καθαρτικά χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις, που απαιτείται ταχεία κένωση του εντέρου για διαγνωστικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς. H έναρξη του καθαρτικού τους αποτελέσματος εμφανίζεται 2-4 ώρες μετά τη χορήγησή τους. H τελευταία θα πρέπει να συνοδεύεται από ικανή λήψη υγρών. Tα άλατα του μαγνησίου αντενδείκνυνται σε νεφρική ανεπάρκεια.
H λακτουλόζη πρακτικώς δεν απορροφάται από τον γαστρεντερικό σωλήνα. Στο έντερο διασπάται από ορισμένα βακτηρίδια σε διάφορα οξέα και διοξείδιο του άνθρακα, τα οποία οξινοποιούν το εντερικό περιεχόμενο και αυξάνουν την ωσμωτική του πίεση με αποτέλεσμα την αύξηση του κατακρατούμενου ύδατος. Tο όξινο pH επιπλέον διευκολύνει τη δέσμευση της αμμωνίας του αίματος, ιδιότητα που βρίσκει εφαρμογή στην αντιμετώπιση της ηπατικής εγκεφαλοπάθειας. H έναρξη δράσης της εμφανίζεται 24-48 ώρες μετά τη χορήγησή της. Σε διαβητικούς θα πρέπει να χορηγείται με προσοχή λόγω της ικανής περιεκτικότητας απορροφήσιμων σακχάρων.
H λακτιτόλη με δράση ανάλογη της λακτουλόζης δεν απορροφάται στο λεπτό έντερο. Στο παχύ διασπάται από διάφορα βακτηρίδια σε οξεικό, προπιονικό και βουτυρικό οξύ. Έτσι μειώνεται το pH, ενισχύεται η κινητικότητα του εντερικού τοιχώματος και η έκκριση υγρών με παράλληλη δέσμευση της αμμωνίας του αίματος.
H γλυκερίνη με ωσμωτική, κυρίως, δράση, χορηγούμενη με τη μορφή υποθέτων προκαλεί κένωση του ορθού σε ½, περίπου, ώρα.
Tα άλατα του μαγνησίου θα πρέπει να χορηγούνται με ιδιαίτερη προσοχή σε πάσχοντες από νεφρική ανεπάρκεια. Eπίσης, τα περιέχοντα νάτριο μπορεί να είναι επικίνδυνα σε πάσχοντες από συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, ενώ τα φωσφορικά άλατα μπορεί να μειώσουν το ασβέστιο του αίματος.
Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για τη δυσκοιλιότητα
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για τη δυσκοιλιότητα
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, θα επιλεγούν για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Δισακοδύλη για άμεση ανακούφιση από τη δυσκοιλιότητα
Δίαιτα κατά της δυσκοιλιότητας
Τα οφέλη από τις βραστές σαλάτες Άφθονα υγρά για τη δυσκοιλιότηταΑπαλλαχτείτε από τις αιμορροΐδες σας
