Σάββατο, 15 Φεβρουαρίου, 2025
ΑρχικήΚλασική ΙατρικήΓαστρεντερολογίαΗ διατροφή στον καρκίνο του παχέος εντέρου

Η διατροφή στον καρκίνο του παχέος εντέρου

Η διατροφή στον καρκίνο του παχέος εντέρου. Ένας σημαντικός παράγοντας για τη μείωση κινδύνου υποτροπής καρκίνου εντέρου είναι η διατροφή.

Γράφει η 

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά 

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Ο Καρκίνος του εντέρου αναφέρεται σε καρκίνους που συμβαίνουν στο έντερο.

Η τροφή εισέρχεται στο παχύ έντερο και ταξιδεύει μέσω του ανιόντος κόλου, του εγκάρσιου κόλου, του κατιόντος κόλου, του σιγμοειδούς, του ορθού και στη συνέχεια μέσω του πρωκτού βγαίνουν οι άχρηστες ουσίες έξω από το σώμα με τα κόπρανα.

Ο Καρκίνος του εντέρου μπορεί να συμβεί οπουδήποτε στο κόλον ή στο ορθό και είναι η τρίτη πιο συχνή μορφή καρκίνου και η τρίτη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αναπτύσσεται όταν τα κύτταρα του παχέος εντέρου εκτίθενται σε χημικές ουσίες ή καρκινογόνες ουσίες που προκαλούν βλάβες στο DNA/Deoxyribonucleic Acid/Δεοξυριβονουκλεϊκό οξύ. Αυτή η βλάβη οδηγεί σε μεταλλάξεις στα κύτταρα, τα οποία μπορεί στη συνέχεια να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και να ταξιδεύουν και να εγκαθίστανται σε άλλα μέρη του σώματος, το οποίο οδηγεί σε βλάβη των οργάνων και τελικά σε θάνατο.

Βλάβες στο DNA των κυττάρων συμβαίνουν, συνεχώς και οι βλάβες είτε επισκευάζονται από μηχανισμούς εντός του κυττάρου ή αποδυναμώνονται τα κύτταρα με απόπτωση. Τα κύτταρα μπορεί, επίσης, να γίνουν δυσλειτουργικά και ν’ αρχίζουν να παράγουν ουσίες που κανονικά δεν παράγονται. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος ανιχνεύουν το γεγονός ότι αυτά το κύτταρα είναι πλέον διαφορετικά και τα καταστρέφουν πριν προκαλέσουν οποιαδήποτε βλάβη.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, αυτές οι προστατευτικοί μηχανισμοί αποτυγχάνουν και ένα κύτταρο με βλάβες στο DNA είναι σε θέση να επιβιώσει και να διαιρεθεί. Τελικά, όμως, ακόμη και τότε, τα κύτταρα πεθαίνουν ή η βλάβη είναι τόσο μικρή, ώστε τα κύτταρα μπορούν να εξακολουθούν να λειτουργούν σωστά.

Εάν, όμως, το κύτταρο εξακολουθεί να εκτίθεται σε μεγάλες ποσότητες ελεύθερων ριζών ή καρκινογόνες ουσίες, το DNA μπορεί να καταστραφεί ακόμη περισσότερο. Όταν συμβεί αυτό, τα κύτταρα μπορούν να αρχίσουν να χάνουν τη φυσιολογική λειτουργία τους και αρχίζουν να διαιρούνται ταχέως. Αν δεν ανιχνεύονται και δεν καταστρέφονται από το ανοσοποιητικό σύστημα, μπορούν να συνεχίσουν να διαιρούνται και να σχηματίσουν τον όγκο. Τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να συνεχίσουν να συσσωρεύονται και να διαιρούνται ταχέως, οδηγώντας σε μια μάζα του παχέος εντέρου ή του ορθού. Η μάζα μπορεί να αυξηθεί και να γίνει αρκετά μεγάλη, ώστε να προκαλέσει απόφραξη εντέρου, η οποία μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή. Η μάζα μπορεί να αρχίσει να μεγαλώνει προς τα έξω, προκαλώντας ζημιές σε τοπικά νεύρα και αιμοφόρα αγγεία και να ασκήσει πίεση σε άλλα όργανα. Ή τα κύτταρα του όγκου μπορεί να μεταλλαχθούν μέχρις ότου αναπτύξουν την ικανότητα για μεταστάσεις (δηλαδή, να εξαπλωθούν σε άλλες περιοχές), όπως το ήπαρ ή στα οστά. Μόλις τα κύτταρα έχουν εξαπλωθεί και σε άλλες περιοχές, μπορούν να συνεχίζουν να διαιρούνται και να αναπτυχθούν μάζες που είναι αρκετά μεγάλες για να προκαλέσουν βλάβη και να διακόψουν τη λειτουργία αυτών των άλλων οργάνων. Ο θάνατος από καρκίνο του παχέος εντέρου και του καρκίνου, γενικά, είναι, συνήθως, αποτέλεσμα της βλάβης οργάνων που προκαλούνται από τις μάζες των καρκινικών κυττάρων που έχουν αναπτυχθεί παρεμποδίζουν τη φυσιολογική λειτουργία των οργάνων.

Τα καλά νέα είναι ότι αυτό είναι, συνήθως, μια αργή διαδικασία που χρειάζεται αρκετά χρόνια. Αν και ο καρκίνος μπορεί σε κάποιες ελάχιστες περιπτώσεις, να εμφανιστεί και να προχωρήσει πολύ γρήγορα, αφού έχει διαγνωστεί, υπάρχουν πολλά βήματα μεταξύ της αρχικής βλάβης του DNA και των μεταλλάξεων που πρέπει να συμβούν για έναν όγκο ή μεταστατικό καρκίνο για να αναπτυχθεί σε σημείο που να είναι ανιχνεύσιμος.

Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά σε όλο τον κόσμο στη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου με ορισμένες χώρες που έχουν 10 έως 20 φορές μεγαλύτερο ποσοστό από άλλες χώρες. Παρά το γεγονός ότι η γενετική μπορεί να παίξει ένα ρόλο στη νόσο, πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι όσο το 90% αυτών των διαφορών μπορεί να εξηγηθεί από διατροφικούς παράγοντες και μόνο.

Ευτυχώς, υπάρχουν πολλές διατροφικές συνήθειες και θρεπτικά συστατικά που μπορούν να βοηθήσουν να αποτραπεί αυτή η καταστροφική και δυνητικά θανατηφόρα ασθένεια.

Συμπτώματα καρκίνου παχέος εντέρου

Τα συμπτώματα του καρκίνου του παχέος εντέρου περιλαμβάνουν κοιλιακό πόνο που είναι σταθερός ή χειροτερεύει, μεταβολές στις συνήθειες του εντέρου, όπως αλλαγή σε επαναλαμβανόμενες διάρροιες ή δυσκοιλιότητα, αίμα στα κόπρανα, έμετος, αναιμία ή απώλεια βάρους χωρίς αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες. Οποιαδήποτε από αυτά τα συμπτώματα πρέπει να παρακινήσει κάποιον να επιδιώξει μια πιο ενδελεχή ιατρική εξέταση.

Δυστυχώς, όμως, πολλοί άνθρωποι με καρκίνο του παχέος εντέρου δεν έχουν κάποιο από αυτά τα συμπτώματα. Για το λόγο αυτό, οι άνθρωποι καλούνται να επισκέπτονται τον γιατρό τους κάθε χρόνο. Οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν μια πολύ ευαίσθητη εξέταση για αίμα στα κόπρανα (Mayer κοπράνων), η οποία είναι συχνά το πρώτο σημάδι του καρκίνου του παχέος εντέρου. Οι γιατροί μπορεί, επίσης, να σας στείλουν για κολονοσκόπηση ή σιγμοειδοσκόπηση, η οποία εξετάζει, κυρίως, το εσωτερικό του ορθού και του παχέος εντέρου.
Οι τακτικές επισκέψεις στο γιατρό είναι το κλειδί για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου. Εάν η νόσος είναι πρώιμη, θα είναι πολύ πιο εύκολο να αντιμετωπισθεί με επιτυχία από ό,τι εάν έχει εξαπλωθεί.

Αιτίες ανάπτυξης του καρκίνου παχέος εντέρου

Τα κύτταρα του παχέος εντέρου και του ορθού συνεχώς εκτίθενται σε χημικές ουσίες που ερεθίζουν τους και που θεωρούνται καρκινογόνα ή προκαλούν καρκίνο.

Μερικές από τις κύριες καρκινογόνες ουσίες είναι τα χολικά άλατα που παράγονται από το ήπαρ. Αυτές οι ουσίες εκκρίνονται στο έντερο για να βοηθήσουν στην πέψη των λιπών της διατροφής. Δυστυχώς, ορισμένα είδη βακτηρίων που ζουν στο έντερο μπορεί να μετατρέψουν αυτά τα χολικά άλατα σε καρκινογόνες ουσίες. Αυτές οι  καρκινογόνες ουσίες μπορούν να εισέλθουν στα κύτταρα και να βλάψουν το DNA, ή μπορούν να αυξήσουν τα ποσά των προφλεγμονωδών χημικών ουσιών, που ονομάζονται προσταγλανδίνες, στην περιοχή, που στη συνέχεια οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων των ελεύθερων ριζών. Αυτές οι ελεύθερες ρίζες μπορούν να εισέλθουν στη συνέχεια, στα κύτταρα και προκαλούν βλάβη του DNA.

Επιπλέον, ορισμένες ουσίες που βρίσκονται στα τρόφιμα μπορεί να είναι καρκινογόνες. Μερικά από τα βασικά είδη των καρκινογόνων ουσιών στην διατροφή ονομάζονται ετεροκυκλικές αμίνες. Αυτές σχηματίζονται στο κόκκινο κρέας, το κοτόπουλο, και το ψάρι, όταν θερμαίνονται σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, όπως στο ψήσιμο στη σχάρα, το barbeque ή το τηγάνισμα.

Άλλος τύπος καρκινογόνων ουσιών,  είναι οι πολυκυκλικοί αρωματικoί υδρογονανθράκες, που μπορεί να σχηματιστούν στα τρόφιμα όταν μαγειρεύονται πάνω από φλόγα (καπνιστά). Αυτές οι καρκινογόνες ουσίες είναι επικίνδυνες για τα κύτταρα του παχέος εντέρου και του ορθού και προάγουν την βλάβη του DNA που μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο.

Οι άνθρωποι που είναι σε θεραπεία για τοπικά προχωρημένο καρκίνο του παχέος εντέρου υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση και θεραπεία με στοχευμένα φάρμακα για να βελτιωθεί η επιβίωση. Επίσης, επιλέγουν έναν υγιεινό τρόπο διατροφής με διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε φρούτα και λαχανικά, ψάρια και πουλερικά μαγειρεμένα υγιεινά, αποφεύγοντας τα τρόφιμα του δυτικού τύπου διατροφής, δηλαδή, την υψηλή κατανάλωση κρέατος, λιπαρών, επεξεργασμένων δημητριακών και γλυκών.

Μια μελέτη με 1.009 ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου σταδίου ΙΙΙ έδειξε  ότι εκείνοι που έτρωγαν κυρίως τρόφιμα χαρακτηριστικά του Δυτικού τύπου διατροφής είχαν αυξημένο κίνδυνο υποτροπής κατά 325 % – περισσότερο από τον τριπλάσιο κίνδυνο, σε σύγκριση με εκείνους που ελαχιστοποίησαν την κατανάλωση αυτών των τροφίμων. Αντίθετα, μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, ψάρια και πουλερικά μαγειρεμένα υγιεινά, δε συνδεόταν με υποτροπή του καρκίνου.

Διατροφή στον καρκίνο παχέος εντέρου για πρόληψη αλλά και θεραπεία

Τρώτε περισσότερα

-Βιολογικής καλλιέργειας φρούτα και λαχανικά, όπως μήλα, βατόμουρα, μούρα και  σταφύλια

-Έξτρα παρθένο ελαιόλαδο

-Δημητριακά ολικής αλέσεως που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες

-Ψάρια, όπως ο σολομός, ο τόνος, η ρέγκα, το σκουμπρί και οι σαρδέλες έχουν τα ευεργετικά ωμέγα 3 λιπαρά οξέα

-Κρεμμύδια, σκόρδο και πράσα

-Λαχανικά, όπως το μπρόκολο, το κατσαρό λάχανο και τα χόρτα

-Καταναλώστε γιαούρτι και άλλα πλήρη σε λιπαρά γαλακτοκομικά τρόφιμα

-Αράπικα φιστίκια

-Κουρκούμη

-Τζίντζερ

-Τρόφιμα σόγιας

-Γκρέιπφρουτ και άλλα εσπεριδοειδή

Πίνετε περισσότερο

-Πράσινο τσάι

-Κόκκινο ή μοβ χυμό σταφυλιού

Αποφύγετε

Αποφύγετε το κόκκινο κρέας και άλλες τροφές πλούσιες σε ωμέγα 6 λιπαρά οξέα, κορεσμένα λίπη, τουρσιά, ραφιναρισμένη ζάχαρη και αλκοόλ.

Η μείωση του κινδύνου ενός ατόμου να αναπτύξει καρκίνο του παχέος εντέρου περιλαμβάνει την αποφυγή ή την ελαχιστοποίηση της έκθεσης σε εκείνα τα πράγματα που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο.

Μία προστατευτική δράση είναι όταν τρώει κάποιος  ψητό κρέας είναι να καταναλώνει μια μερίδα στον ατμό κόκκινο λάχανο ή καλύτερα λαχανάκια Βρυξελλών. Το παρθένο ελαιόλαδο και το βαλσάμικο ξύδι με καρύδια σα ντρέσινγκ για τα λαχανικά είναι ευεργετικά.

Τα σταυρανθή λαχανικά αυξάνουν σημαντικά την ικανότητα του σώματός μας να απομακρύνει τις ετεροκυκλικές αμίνες, τις καρκινογόνες ενώσεις που παράγονται όταν το κρέας ψήνεται στη σχάρα ή στα κάρβουνα.

Αυτές οι ιδιαίτερα προστατευτικές επιδράσεις των σταυρανθών λαχανικών αυξάνουν σημαντικά την δραστικότητα των ενζύμων που εμπλέκονται στις δύο Φάσης Ι (CYP4501A2) και Φάσης II (γλυκουρονιδίωση μέσω UDPGT-2/Uridine diphosphoglucuronosyltransferase/Διφωσφογλυκουρονοσυλτρανσφεράση ουριδίνης) της αποτοξίνωσης.

Η ισχυρότερη προστατευτική δράση που έχουν τα λαχανάκια Βρυξελλών  πιστεύεται ότι οφείλεται στο γεγονός ότι περιέχει 2-3 φορές μεγαλύτερο ποσό φυτοχημικών που  ονομάζονται γλυκοζινολικά από ό,τι το κόκκινο λάχανο. Τα Γλυκοζινολικά φυτοχημικά αυξάνουν την δραστικότητα γλυκουρονιδίωσης II, που είναι ένα από τα κύρια μονοπάτια μέσω των οποίων οι τοξίνες γίνονται ακόμα πιο επικίνδυνες από τη φάση Ι τα κάνει υδατοδιαλυτά και είναι έτοιμα για απομάκρυνση από το σώμα.

Ένας κίνδυνος που δε μπορεί να αλλάξει, προς το παρόν, είναι η γενετική προδιάθεση. Μελλοντικά η γονιδιακή θεραπεία είναι πολλά υποσχόμενη θεραπεία για τον καρκίνο παχέος εντέρου.

Πολλοί παράγοντες κινδύνου μπορούν να τροποποιηθούν για να μειωθεί η πιθανότητα ανάπτυξης αυτής της νόσου.

Για παράδειγμα, η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και οι δύο συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που είναι παχύσαρκοι έχουν μια αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Είναι άγνωστο αν αυτό οφείλεται στην έλλειψη σωματικής δραστηριότητας ή σε ορισμένες διατροφικές συνήθειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία και είναι, επίσης, παράγοντες κινδύνου ή αν είναι κάτι που έχει να κάνει με την ίδια την παχυσαρκία.

Επίσης, ακόμη και η μέτρια φυσική δραστηριότητα και η άσκηση μπορεί να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο ενός ατόμου για την ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου και για υποτροπή, κατά 50% σύμφωνα με ορισμένες μελέτες. Εκτός από τα άλλα οφέλη, όπως αυξημένη κυκλοφορία και βελτιωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού, η μέτρια φυσική δραστηριότητα μπορεί να βελτιώσει την διακίνιση των τροφίμων μέσω του παχέος εντέρου, μειώνοντας έτσι την ποσότητα του χρόνου που τα κύτταρα του παχέος εντέρου έχουν επαφή με τις καρκινογόνες χημικές ουσίες και τα χολικά άλατα.

Ο πιο σημαντικός παράγοντας για τη μείωση κινδύνου εκδήλωσης ορθοκολικού καρκίνου είναι η διατροφή.

Όταν οι άνθρωποι τρώνε περισσότερο από 160 γραμμάρια κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος ημερησίως έχουν 35 % περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του εντέρου από εκείνους που τρώνε λιγότερο από 20 γραμμάρια την ημέρα.

Όσοι τρώνε περισσότερο από 80 γραμμάρια ψαριών ημερησίως έχουν 31% μείωση του κινδύνου για καρκίνο του παχέος εντέρου.

Η κατανάλωση κοτόπουλου δε φαίνεται να έχει επίδραση στον κίνδυνο καρκίνου του εντέρου, αλλά μια δίαιτα χαμηλή σε φυτικές ίνες, η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας αυξάνουν πολύ τον κίνδυνο της νόσου.

Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD

Διαβάστε περισσότερα για την Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον ορθοκολικό καρκίνο 

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον ορθοκολικό καρκίνο

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Η άσκηση προστατεύει από τον καρκίνο παχέος εντέρου

Ασπιρίνη για τον καρκίνο παχέος εντέρου

Προβλεπτικοί καρκινικοί δείκτες στην ογκολογία

Βιοδείκτες στην ογκολογία

Σταδιοποίηση στον καρκίνο

Οι τελευταίες εξελίξεις για τον καρκίνο εντέρου

Το καρκινικό μονοπάτι στον καρκίνο παχέος εντέρου

Προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του παχέος εντέρου

Για όσους έχουν κίνδυνο για καρκίνο του εντέρου

Δυσκοιλιότητα

Οι καυτερές πιπεριές φάρμακο για τον καρκίνο παχέος εντέρου

Προγνωστικοί παράγοντες στον καρκίνο

Οδηγίες για την πρόληψη καρκίνου του παχέος εντέρου

Μοριακή ανάλυση στον καρκίνο εντέρου

Τρόφιμα για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου

Η διατροφή για την πρόληψη του καρκίνου εντέρου

Καρκίνος παχέος εντέρου και στύση

Ο καρκίνος παχέος και ορθού είναι μία νόσος

Βιταμίνες για τον καρκίνο παχέος εντέρου

Γιατί οι φυτικές ίνες είναι απαραίτητες στον καρκίνο παχέος εντέρου

Υψηλές δόσεις βιταμινών για τη θεραπεία καρκίνου

Ελκώδης κολίτιδα

Regorafenib για τον μεταστατικό καρκίνο παχέος εντέρου

Νόσος του Crohn

Τα βακτήρια του εντέρου

Έλεγχος τοξικότητας στην irinotecan

Ο πολύς σίδηρος είναι επικίνδυνος

Προγεννητικός έλεγχος

Η παθολογία του καρκίνου

Σύνδρομο Peutz-Jeghers

Βαριούχος υποκλυσμός

Οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση

Εναλλακτικές θεραπείες για τον καρκίνο

Μοριακό προφίλ του όγκου

Η μεγάλη αλήθεια για τη θεραπεία του καρκίνου

Που μπορεί να εφαρμοστεί το μοριακό προφίλ

www.emedi.gr

Print Friendly, PDF & Email
Προηγούμενο άρθροΑιμορροφιλία
Επόμενο άρθροΒελτίωση της ασφάλειας τροφίμων
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Πολύ καλή συνταγή για τον πονόδοντο

Πολύ καλή συνταγή για τον πονόδοντο. Υπάρχουν πολλές συνταγές για την ανακούφιση από τον πόνο στο δόντι, αλλά πια είναι η καλύτερη; Συνταγή για τον...

ΔΗΜΟΦΙΛΗ