Κατακλίσεις. Η κατάκλιση είναι δερματική βλάβη ή βλάβη του βλεννογόνου και των εν τω βάθει ιστών, που οφείλεται σε παρατεταμένη πίεση
Η κατάκλιση προέρχεται από την επίδραση πίεσης.
Η προφύλαξη βοηθάει να αποφευχθεί η κατάκλιση.
Βαθμός βαρύτητας κατακλίσεων
Βαθμός 1: Περιορισμένη ερυθρότητα, δέρμα ανέπαφο
Βαθμός 2: Εκδορά, δημιουργία φυσαλίδας, επιθηλιακό έλλειμμα, υποδόριος ιστός ανέπαφος
Βαθμός 3: Το έλλειμμα ξεπερνά την επιδερμίδα, οστά ανέπαφα
Βαθμός 4: Όπως, ο βαθμός 3 με οστεομυελίτιδα
Αιτιολογία κατακλίσεων
Πίεση μεγαλύτερη από 2 ώρες οδηγεί σε ανεπαρκή αιμάτωση και ιστικές βλάβες με νέκρωση. Ευνοείται από την υγρασία και τις διαταραχές αιμάτωσης.
Ευαίσθητες περιοχές για κατακλίσεις:
Πτερύγια αυτιών, ωμοπλάτες, αγκώνες, σπονδυλική στήλη, ιερό οστούν, ισχιακά κυρτώματα, μείζων τροχαντήρας, γόνατο, πτέρνα, σφυρά. Επίσης, κάτω από γύψους, νάρθηκες, προθέσεις.
Αναγνώριση ευάλωτων ασθενών για κατακλίσεις
Συντελεστές κινδύνου για κατακλίσεις:
-Ακινησία, μειωμένη κινητικότητα.
-Ηλικία μεγαλύτερη των 60 ετών, όπου οι αυτόματες αλλαγές θέσης, κυρίως, στον ύπνο είναι έντονα μειωμένες. Κακή γενική κατάσταση, παχυσαρκία, καχεξία, πυρετός, ακράτεια ούρων.
-Διαταραχές αιμάτωσης, όπως αρτηριακή απόφραξη, καρδιακή ανεπάρκεια, φλεβική στάση, διαταραχές του μεταβολισμού, όπως σακχαρώδης διαβήτης.
-Φάρμακα (π.χ. αντιπηκτικά, αντιβιοτικά, κυτταροστατικά).
-Δέρμα πολύ στεγνό ή υγρό π.χ. ιδρώτας, πυρετός, προϋπάρχουσα βλάβη π.χ. ακτινοβολία, έκζεμα.
-Καταθλιπτικοί, παθητικοί, μη συνεργάσιμοι ή διανοητικά δύσκολοι ασθενείς.
Εάν πρόκειται για ευάλωτο ασθενή πρέπει να εξετάζεται τακτικά και σκόπιμα. Προϋπάρχοντα έλκη κατακλίσεων πρέπει να τεκμηριώνονται π.χ. με φωτογραφία.
Πρόληψη κατακλίσεων
–Συνεχής μείωση πίεσης με:
Κινητοποίηση
Κατάλληλη τοποθέτηση π.χ. ειδικά στρώματα, φροντίδα για αύξηση επιφάνειας πίεσης, ενδεχομένως σύστημα υάλινων μικροσφαιριδίων που η πίεση της κατάκλισης είναι μικρότερη από την πίεση των τριχοειδών στο σώμα. Αποφυγή αναδιπλώσεων σεντονιών, κουβέρτες με μη άμεση πίεση στα πόδια, δημιουργία τούνελ με ειδικούς θαλάμους ή κουτιά.
Φροντίδα δέρματος, το οποίο πρέπει να διατηρείται στεγνό και να τοποθετείται γαλάκτωμα λαδιού και νερού.
Κατάλληλη αντιμετώπιση ασθενών με ακράτεια και όχι χρήση υλικών από ελαστικό.
Επαρκής σίτιση, χορήγηση υγρών.
Μείωση κινδύνων π.χ. θεραπεία καρδιακής ανεπάρκειας, ρύθμιση σακχαρώδη διαβήτη.
Θεραπεία κατακλίσεων
–Συνεπής προφύλαξη και τεκμηρίωση. Το λιγότερο κάθε 2 ώρες αλλαγή θέσης σύμφωνα με το σχέδιο: σε περιοχή έλκους δεν πρέπει ποτέ να εξασκείται πίεση.
–Κάθε έλκος κατάκλισης έχει αποικισθεί από βακτηρίδια, παρόλα αυτά άψογη ασηψία για αποφυγή επιλοίμωξης.
–Επίχρισμα, αντιβιοτικά επί συστηματικής λοίμωξης.
–Γενικά είναι κατάλληλα υγρά επιθέματα. Αλλαγή 2 φορές την ημέρα και συχνότερα είναι αναγκαία.
–Πλύση με NaCl 0.9 % μόνο στη φάση καθαρισμού, διάλυμα Ringer στη φάση σαρκοφυΐας.
–Νεκρώσεις απομακρύνονται χειρουργικά, όπως με χειρουργικό μαχαιρίδιο ή κοχλιάριο απόξεσης, σε εκτεταμένες νεκρώσεις ενδεχομένως υπό νάρκωση.
–Κατάλληλα επιθέματα. Επίδεση με υδροκολλοειδές/γέλη που υποβοηθά τον αυτοκαθαρισμό, προσκολλάται καλώς, προστατεύει το δέρμα και η αλλαγή μπορεί να γίνει γρήγορα και χωρίς πόνο. Αρχικά απαιτείται συχνή αλλαγή λόγω έντονης δημιουργίας εκκριμάτων, δημιουργία φυσαλίδων, μη στεγανή επίδεση, αργότερα η επίδεση μπορεί, σε αβαθείς πληγές με μικρή απέκκριση, να παραμείνει 2-3 ημέρες. Επί καλής χρήσης, παρόλο το υψηλό κόστος του προϊόντος, η μέθοδος είναι οικονομικότερη λόγω της σημαντικά ταχύτερης ίασης.
-Βαθιές πληγές πληρούνται με ειδική αλοιφή και καλύπτονται με πλάκες υδροκολλοειδούς/γέλης ή ταμπονάρονται χαλαρά με κομπρέσες εμβαπτισμένες σε διάλυμα Ringer.
-Τα όρια της πληγής, επί κινδύνου βλάβης λόγω εμβροχής του δέρματος, καλύπτονται με προστατευτικές πλάκες από ιδιοσκευάσματα ή αλοιφές.
-Πληγές με λοίμωξη δεν απαιτούν καμιά άλλη θεραπεία εκτός από καλό καθαρισμό, αλλαγή της επίδεσης 2 φορές την ημέρα.
-Πληγές σε στάδιο σαρκοφυΐας και δημιουργίας επιθηλίου επιδένονται με υδροκολλοειδές /γέλη. Επίσης, επιδένονται μικρές βλάβες επιθηλίου για να μειωθεί η επίδραση της τριβής.
-Εάν απαιτείται, απομακρύνεται η υπερβολική σαρκοφυΐα χειρουργικά. Νιτρικός Άργυρος αποφεύγεται γιατί καθυστερεί η επιθηλοποίηση λόγω εγκαυμάτων.
-Πλαστική κάλυψη απαιτείται σε βαθμό 4, εάν οστά και τένοντες είναι ακάλυπτα. Σχεδόν, είναι πάντα απαραίτητη επί πληγών που φτάνουν βαθιά σε μυς ή πληγές μεγέθους 3-5 εκατοστών. Το έλλειμμα είναι, συνήθως, μεγαλύτερο από ότι φαίνεται με την πρώτη ματιά, γιατί το λίπος και οι μυς έχουν μικρότερη ανεκτικότητα σε μείωση της αιμάτωσης.
-Γενικά πρέπει να αποφεύγεται το υπεροξείδιο του υδρογόνου και το ιώδιο, γιατί βλάπτουν τους ιστούς.
-Αποφυγή τοπικών αντιβιοτικών, γιατί έχουν μικρή αποτελεσματικότητα και υψηλό κίνδυνο αλλεργίας.
Βιβλιογραφία
J. Braun, A. Schaffler, U. Renz, Κλινικός οδηγός Παθολογίας, Εκδ. Πασχαλίδης
Τα καλύτερα προϊόντα για τις κατακλίσεις
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα προϊόντα για τις κατακλίσεις
Διαβάστε, επίσης,
Πώς θεραπεύονται οι κατακλίσεις
Μήπως έχετε ακράτεια κοπράνων;
Φωτοδιέγερση για τα έλκη κάτω άκρων
