Διαγνωστικές εξετάσεις Κλασική Ιατρική Ογκολογία Παθολογία

Ο καρκινικός δείκτης CA 19-9

Σαββούλα Μάλλιου Κριαρά

27 Δεκεμβρίου 2013

Ο καρκινικός δείκτης CA 19-9. Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές του δείκτη αυτού και τι σημαίνουν οι αυξήσεις του

Γράφει η

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Ο καρκινικός δείκτης CA 19-9

Το CA 19-9 ή Carbohydrate antigen 19-9 είναι ένα σύμπλοκο γλυκοπρωτεΐνης, υψηλού μοριακού βάρους και είναι τροποποιημένο αντιγόνο ομάδας αίματος Lewis.

Το CA 19-9 παράγεται στο πάγκρεας, στα χοληφόρα αγγεία, στο στομάχι, στο κόλον, στο ενδομήτριο και στους σιελογόνους αδένες.

Περίπου 5% των ατόμων έχουν ανεπάρκεια του ενζύμου fucosyltransferase, που απαιτείται για την παραγωγή CA19-9, καθώς και το αντιγόνο Lewis και δεν παράγουν CA 19-9.

Αυξημένες τιμές (>37 U/ml) CA 19-9 παρατηρούνται στο 80% των ατόμων με καρκίνο του παγκρέατος, στο 67% με χολαγγειοκαρκίνωμα, στο 40%-50% με γαστρικό καρκίνο, στο 30%-50% με ηπατοκυτταρικό καρκίνο, στο 30% με καρκίνο του κόλου και του ορθού και <1% στα φυσιολογικά άτομα.

Τιμές μέχρι και 120 U/ml έχουν παρατηρηθεί σε άτομα με παγκρεατίτιδα και πρωτοπαθή σκληρυντική χολαγγεΐτιδα. Επίσης, αυξημένες τιμές παρατηρούνται στην κίρρωση ήπατος και σε άλλες νόσους των χοληφόρων, όπως η απόφραξη των χοληφόρων οδών, η χολολιθίαση και η κυστική ίνωση. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας με ακτινοβολία, το CA 19-9 μπορεί να είναι αυξημένο, λόγω των καρκινικών κυττάρων που θανατώνονται απελευθερώνοντας CA 19-9. Παθολογική αύξηση του CA 19-9, με τιμές ακόμη και 15.000 UI/mL έχουν παρατηρηθεί και στην οξεία χολαγγειίτιδα.

Τα επίπεδα του CA 19-9 συσχετίζονται με τη σταδιοποίηση του καρκίνου του παγκρέατος. Αυξημένα επίπεδα CA 19-9 μπορεί να υποδηλώνουν υποτροπή 1-7 μήνες πριν από την ανίχνευσή της από κλινική εξέταση ή ραδιογραφικές εξετάσεις.

Αυτή η εικόνα δεν έχει ιδιότητα alt. Το όνομα του αρχείου είναι 5.jpg

Το CA 19-9 είναι χρήσιμος δείκτης για τον καρκίνο του στομάχου όταν συνδυάζεται με μετρήσεις του CEA-Carcinoembryonic antigen. Η ευαισθησία του καθενός απ’ αυτά είναι περίπου 18%-30% όταν, όμως, χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα, η ευαισθησία αυξάνει στο 50%-60%. Χρήσιμες είναι οι μετρήσεις CA 19-9 και για την πρώιμη διάγνωση υποτροπής γαστρικού καρκίνου.

Ο συνδυασμός CA 19-9, CEA και CA 72-4 αυξάνει την ευαισθησία στο 87%. Το CA 19-9 απομακρύνεται αποκλειστικά μέσω της χολής. Για αυτό, ακόμη και ελαφρά χολόσταση αυξάνει σημαντικά τα επίπεδα CA 19-9.

Συνήθως, τιμές CA 19-9 πάνω από 10.000 U/ml υποδηλώνουν μεταστατική νόσο.

Η διαγνωστική αξία του CA 19-9 έχει τεθεί στην καθημερινή κλινική πράξη σε αμφισβήτηση, λόγω της συχνά εντυπωσιακής αύξησής του σε μη νεοπλασματικές παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος. Η συμβολή του στη διαγνωστική και θεραπευτική προσπέλαση πολλών ασθενών θεωρείται δεδομένη, αλλά πρέπει να αξιολογείται με το σωστό τρόπο…

Η μέθοδος που χρησιμοποιείται για την μέτρηση του CA 19-9 είναι η χημειοφωταύγεια, αφού, ληφθεί δείγμα αίματος από μία φλέβα στο χέρι.

Φυσιολογικές τιμές <37 U/ml SI: <37 KU/L.

Βιβλιογραφία

Perkins G., et all. (2003). “Serum tumor markers”. American family physician 68 (6): 1075–1082.
Locker G., et all. (2006). “ASCO 2006 update of recommendations for the use of tumor markers in gastrointestinal cancer”. J. Clin. Oncol. 24 (33): 5313–27.
Goonetilleke K.S., Siriwardena A.K., (April 2007). “Systematic review of carbohydrate antigen (CA 19-9) as a biochemical marker in the diagnosis of pancreatic cancer”. Eur J Surg Oncol33 (3): 266–70.