Περικοκλάδα, Κονβόλβουλος ο αρουραίος, Convolvulus arvensis
H περικοκλάδα ή περικοκλάδι ή χωνάκι ή περιπλκάδι είναι πολυετής πόα με βλαστό αναρριχόμενο ή έρποντα, πράσινο λεπτό λείο ή λίγο χνουδωτό, μήκους 30-60 εκ. Ανήκει στην οικογένεια των Κονβολβουλιδών, (Convolvulaceae). Έχει φύλλα μικρά σε σχήμα βέλους, έμμισχα, ακέραια ή οδοντωτά και χνουδωτά. Τα άνθη του φυτού μοιάζουν με μικρά χωνιά, που έχουν χρώμα άσπρα ή ασπροκόκκινα. Οι καρποί του είναι κάψες υποσφαιρικές.
Κοινό σε αγρούς, κήπους και άκρες δρόμων.
Η περικοκλάδα ενδιαφέρει τη λαϊκή ιατρική όχι μόνο για τις θεραπευτικές του εφαρμογές, αλλά και γιατί όλα τα μέρη του περιέχουν την δηλητηριώδη ουσία κονβολβουλίνη.
Η περικοκλάδα είναι πολύ ανθεκτικό ζιζάνιο, επομένως είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθεί. Ο βασικός τρόπος είναι τακτικός έλεγχος των φυτών για να αποτραπεί η ωρίμανση και η εξάπλωση του σπόρου τους. Το βαθύ όργωμα είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για έλεγχο αυτού του ζιζανίου στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Ένας άλλος τρόπος είναι να έχει επιτευχθεί πολύ μεγάλος ανταγωνισμός καλλιέργειας-ζιζανίων την προηγούμενη χρονιά. Το ζιζάνιο εμφανίζεται στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις, κατά μήκος των άκρων του δρόμου, των σιδηροδρόμων, στις ακαλλιέργητες εκτάσεις κ.λπ. σε όλο τον κόσμο, εκτός από τις πιο ψυχρές περιοχές. Προτιμά τα πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία, ελαφρά, θερμά εδάφη, αλλά αναπτύσσεται επίσης και στα βαρύτερα εδάφη. Εμφανίζεται στις αροτραίες καλλιέργειες, τα λιβάδια, τους αμπελώνες, τους κήπους και τα πάρκα. Το ζιζάνιο είναι πολύ σημαντικό γιατί είναι το φυτό ξενιστής για τη διαχείμαση του φυτοπλάσματος στόλμπουρ (phytoplasma stollbur).
Φυτοχημικές μελέτες σχετικά με αυτό το φυτό έδειξαν την παρουσία σαπωνίνων, φλαβονοειδών και καφεϊκού οξέως, αλκαλοειδών, λιπιδίων και δ-αμινο-λεβουλινικού οξέως. Ο Κονβόλβουλος βρέθηκε να περιέχει τροπάνιο (αλκαλοειδές που περιέχεται στην κοκαϊνη), ψευδοτροπίονες και τροπινίνες, πυρολλιδίνη και πολλά άλλα αλκαλοειδή.
Οι σπόροι του φυτού περιέχουν 6,7 έως 16,5% έλαιο. Η χημική σύνθεση του ελαίου αποτελείται από παλμιτικό 6,6 έως 10,0%, στεατικό 12,0 έως 19,6%, 21,6 έως 30,0% ελαϊκό, λινελαϊκό 27,8 έως 41,3%, λινολενικό 6,0 έως 9,2%, 3.3 έως 6.4% αραχιδικό, βεχενικό οξύ 2.8 έως 4.3%.
Στο κλάσμα των φαινολικών οξέων ανιχνεύονται ακόμη τα οξέα: καφεϊκό, χλωρογενικό, γεντισικό, ρ-κουμαρικό, ρ-υδροξυβενζοϊκό, ρ-υδροξυφαινυλοξικό, φερουλικό, βανιλικικό και σαλικυλικό.
Στα εναέρια τμήματα, ρίζες, και τα λουλούδια του arvensis Convolvulus βρέθηκαν και δευτερογενείς μεταβολίτες. Έντεκα φλαβονοειδή εντοπίστηκαν, δηλαδή Καμφερόλη, γλυκοζίτες, ραμνοζυλίτες, ρουτινοζίδες κλπ. Εντοπίστηκαν ακόμη και τέσσερις κουμαρίνες. Αμινοξέα και ελεύθερα σάκχαρα ανιχνεύθηκαν επίσης. Φυτοχημικές μελέτες εντόπισαν την παρουσία τανινών, φλαβονοειδών, ακόρεστων στερολών,τριτερπένια, υδατάνθρακες, λακτόνες, πρωτεΐνες και αμινοξέα.
Χρήσεις Περικοκλάδας
- Η ρίζα, καθώς επίσης και μία ρητίνη που παρασκευάζεται από τη ρίζα, είναι χολαγωγή, διουρητική, και έντονα καθαρτική. Η αποξηραμένη ρίζα περιέχει 4,9% ρητίνη.
- Ο χυμός της ρίζας χρησιμοποιείται στη θεραπεία του πυρετού. Η αποξηραμένη ρίζα περιέχει 4,9% ρητίνη.
- Ένα τσάι που γίνεται από τα λουλούδια είναι καθαρτικό και χρησιμοποιείται και για τη θεραπεία των πληγών του πυρετού και χρησιμοποιείται και ως πλύση για δαγκώματα αραχνών ή λαμβάνεται εσωτερικά για να μειωθεί η υπερβολική έμμηνος ρύση.
- Το αλκαλοειδές polyhydroxytropane (Calystegins)που περιέχεται στις ρίζες του φυτού έχει σημαντική ανασταλτική δραστικότητα έναντι της β-γλυκοσιδάσης και α-γαλακτοσιδάσης. Επιπρόσθετα, προκαλεί αγγειοδιαστολή και την αύξηση του ποσοστού της στεφανιαίας κυκλοφορίας. Οι ρίζες και επίσης, μια ρητίνη που κατασκευάζεται από αυτές είναι χολαγωγές, διουρητικές και έντονα καθαρτικές.
- Χρησιμοποιείται κατά της υδρωπικίας.
- Το υδατικό και αλκοολικό εκχύλισμα δείχνει μέτρια διουρητική, ηρεμιστική, υπογλυκαιμική, αντιαιμορραγική δραστηριότητα, εκτός από τις αντιβακτηριακές και αντιμικροβιακές επιδράσεις. Τα εκχυλίσματα βρέθηκαν να είναι ευεργετικά για το ήπαρ και λειτουργίες των νεφρών. Μπορούν επίσης να ενεργούν για την ανακούφιση του εντέρου και τους πόνους της μήτρας. Επιπρόσθετα συντελούν στη σωστή λειτουργία εκκρίσεως χολής και του ήπατος, στη θεραπεία της οξείας ηπατίτιδας.
- Παραδοσιακά χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ελκών του δέρματος, τη μείωση των πληγών, φλεγμονή και οίδημα. Το σύνολο του φυτού (χωρίς τις ρίζες) χρησιμοποιείται για το κοιλιακό άλγος και τα κοιλιακά σκουλήκια στα παιδιά. Ένα τσάι που γίνεται από τα λουλούδια είναι καθαρτικό και επίσης χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της μυϊκής αδυναμίας.
- Το εκχύλισμα φύλλων είναι ανοσοδιεγερτικό.
- Αναφέρεται, ότι έχει χρησιμοποιηθεί στο άσθμα, ίκτερο και ως αντιαιμορραγικό.
- Το φυτό εμφανίζει έντονες αντικαρκινικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται στην καταπολέμηση του καρκίνου. Οι ερευνητές του Bio-Communications Research Institute, Center for the Improvement of Human Functioning, USA χρησιμοποίησαν συστατικά από το φυτό κυρίως πρωτεΐνες και πολυσακχαρίτες. Το εκχύλισμα χρησιμοποιήθηκε για τον προσδιορισμό της επίδρασης στην αύξηση του ινοσαρκώματος. Το Convolvulus arvensis έχει την ικανότητα να αναστέλλει την ανάπτυξη όγκων και να βελτιώνει την επιβίωση των λεμφοκυττάρων.
- Το φυτό χρησιμοποιείται ως άρτυμα στο λικέρ «Crème de Noyaux».
- Το στέλεχος χρησιμοποιείται σαν νήμα για το δέσιμο άλλων φυτών. Είναι αρκετά ευέλικτο και ισχυρό, αλλά όχι μεγάλης διάρκειας.
- Ακόμη μια χρωστική πράσινη ουσία λαμβάνεται από ολόκληρο το φυτό.
www.emedi.gr
