To Σύνδρομο Zellweger είναι μία γενετική μεταβολική διαταραχή
Το Σύνδρομο Zellweger είναι αυτοσωμική υπολειπόμενη νόσος, με συχνότητα 1:100.000 γεννήσεις γνωστή και ως εγκεφαλοηπατονεφρικό σύνδρομο.
Στο Σύνδρομο Zellweger απουσιάζουν τα υπεροξεισώματα και κατά συνέπεια δεν επιτελείται η φυσιολογική τους λειτουργία, δηλαδή η οξείδωση των λιπαρών οξέων πολύ μακρής αλύσου.
Πιο συχνά, οι ασθενείς έχουν μεταλλάξεις στα PEX1, PΕΧ2, PEX3, PEX5, PEX6, PEX10, PEX12, PEX13, PEX14, PEX16, PEX19, και PEX26 γονίδια.
Ως αποτέλεσμα της μειωμένης λειτουργίας των υπεροξεισωμάτων στους ιστούς και τα κύτταρα ενός ατόμου μπορούν να συσσωρευτούν πολύ μακράς αλυσίδας λιπαρά οξέα (VLCFA) και διακλαδισμένης αλύσου λιπαρά οξέα (BCFA) που φυσιολογικά αποικοδομούνται στα υπεροξεισώματα. Η συσσώρευση αυτών των λιπιδίων μπορεί να επηρεάσει τη φυσιολογική λειτουργία πολλών οργάνων.
Το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από σοβαρές εγκεφαλικές, ηπατικές και νεφρικές ανωμαλίες.
Ως αποτέλεσμα της βλάβης των υπεροξεισωματίων, τα πλασμαλογόνα, ειδικά φωσφολιπίδια των ελύτρων μυελίνης που παράγονται στα υπεροξεισωμάτια, λείπουν και η έλλειψη τους προκαλεί σοβαρά νευρολογικά προβλήματα, όπως σχηματισμό ανώμαλης μυελίνης. Τα προσβεβλημένα νεογνά πεθαίνουν αμέσως μετά την γέννηση λόγω ατελούς ενδομήτριας μυελίνωσης των νευρικών κυττάρων. Τα πλασμαλογόνα συμμετέχουν, επίσης, στην φυσιολογική λειτουργία των πνευμόνων. Επίσης, λόγω συσσώρευσης λιπαρών οξέων με μακρές ή διακλαδισμένες ουρές, τα οποία φυσιολογικά αποικοδομούνται στα υπεροξεισωμάτια, δημιουργούνται λειτουργικά προβλήματα σε πολλά άλλα όργανα του ανθρώπινου σώματος.
Οι ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν, επίσης, προοδευτική απώλεια της ακοής και της όρασης, ηπατομεγαλία (διόγκωση του ήπατος), χονδροδυσπλασία (στικτή ασβεστοποίηση του χόνδρου σε συγκεκριμένες περιοχές του σώματος), ανωμαλίες των ματιών, και νεφρικές κύστεις. Τα νεογνά μπορεί να έχουν βαριά υποτονία (χαμηλό μυικό τόνο), επιληπτικές κρίσεις, άπνοια, και την αδυναμία να φάνε.
Εκτός από τις γενετικές εξετάσεις που περιλαμβάνουν την αλληλουχία των γονιδίων ΡΕΧ, και βιοχημικές εξετάσεις έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικές για τη διάγνωση του συνδρόμου Zellweger και άλλων υπεροξεισωματικών διαταραχών. Τυπικά, ασθενείς με σύνδρομο Zellweger δείχνουν αυξημένα πολύ μακράς αλυσίδας λιπαρά οξέα στο πλάσμα του αίματος τους και στους ινοβλάστες του δέρματος.
Τα πάσχοντα βρέφη έχουν ευρύ μέτωπο, επίπεδες κογχικές ακρολοφίες, μεγάλου εύρους πηγές, ηπατομεγαλία και υποτονία. Συχνά παρατηρούνται και άλλες ανωμαλίες.
Προφύλαξη πρέπει να γίνει από λοιμώξεις, όπως πνευμονία και αναπνευστική δυσχέρεια. Σε σύντομο χρόνο εμφανίζονται υποθρεψία, σπασμοί και νυσταγμός και μέσα στο πρώτο έτος της ζωής επέρχεται ο θάνατος.
Η νόσος αυτή, η παθογένεια της οποίας είναι ασαφής είναι ανίατη.
Συναφείς διαταραχές των υπεροξεισωμάτων είναι η νεογνική αδρενολευκοδυστροφία και το βρεφικό σύνδρομο Refsum.
www.emedi.gr
