Προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο μαστού. Ποιες γυναίκες πρέπει να κάνουν έλεγχο για καρκίνο μαστού, πότε και πώς
Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD
Προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο μαστού
Τα δεδομένα για την πρόληψη καρκίνου μαστού
–Αυτοεξέταση μαστού: Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η αυτοεξέταση μαστού δε μειώνει τη θνησιμότητα. Αντιθέτως, σε κάποιες περιπτώσεις η αυτοεξέταση μαστού αυξάνει τον αριθμό των περιττών βιοψιών και αυξάνει τη διάγνωση των κακοήθων όγκων του μαστού, αλλά δε μειώνει τη θνησιμότητα και δεν αλλάζει το στάδιο διάγνωσης της νόσου, λόγω φόβου της ασθενούς.
–Μαστογραφία και αυτοεξέταση μαστού: Οι γυναίκες με φυσιολογικό κίνδυνο για καρκίνο μαστού που είναι άνω των 50 ετών ωφελούνται από την αυτοεξέταση μαστού κάθε 1 ή κάθε 2 έτη. Η θνησιμότητα σε αυτές τις περιπτώσεις μειώνεται κατά 20-30%. Όσο για τη μαστογραφία τα τελευταία δεδομένα λένε ότι η μαστογραφία είναι επιβλαβής και πρέπει να εγκαταλειφθεί.
pmc.ncbi.nlm.nih.gov
J R Soc Med. 2015 Sep;108(9):341–345. doi: 10.1177/0141076815602452
Mammography screening is harmful and should be abandoned
Peter C Gøtzsche
PMCID: PMC4582264 PMID: 26359135
Τι γίνεται με τον προσυμπτωματικό έλεγχο σε γυναίκες μέσου κινδύνου 40-49 ετών;
Από τις μελέτες φαίνεται ότι δεν υπάρχει όφελος από τον προσυμπτωματικό έλεγχο για μαστογραφία για γυναίκες και αυτής της ηλικιακής ομάδας. Η μαστογραφία είναι επιβλαβής και πρέπει να εγκαταλειφθεί.
pmc.ncbi.nlm.nih.gov
J R Soc Med. 2015 Sep;108(9):341–345. doi: 10.1177/0141076815602452
Mammography screening is harmful and should be abandoned
Peter C Gøtzsche
PMCID: PMC4582264 PMID: 26359135
Το πρόβλημα στον προσυμπτωματικό έλεγχο είναι η διαφορά ανάμεσα στην αντιμετώπιση από τους ειδικούς γιατρούς στην απαίτηση για επιπρόσθετο έλεγχο και βιοψία. Αυτή η ανισότητα στην αντιμετώπιση είναι έκδηλη, κυρίως, σε μικρότερες γυναίκες. Σε περίπου στις μισές γυναίκες ηλικίας 40-49 ετών που κάνουν προσυμπτωματικό έλεγχο ετησίως για 10 έτη οι ψευδώς θετικές μαστογραφίες απαιτούν επαναλαμβανόμενο έλεγχο με μαστογραφία, υπέρηχο και βιοψία.
Η μαστογραφία μπορεί να μην είναι τόσο ευαίσθητη για τη διάκριση του καρκίνου του μαστού σε γυναίκες με μεταλλάξεις BRCA1/BReast CAncer gene 1-Γονίδιο 1 για τον καρκίνο του μαστού και BReast CAncer gene 2-Γονίδιο 2 για τον καρκίνο του μαστού, γιατί αυτές οι γυναίκες αναπτύσσουν καρκίνο σε μικρότερη ηλικία που η μαστογραφία δεν είναι ευαίσθητη.
Η μαστογραφία είναι επιβλαβής και πρέπει να εγκαταλειφθεί.
pmc.ncbi.nlm.nih.gov
J R Soc Med. 2015 Sep;108(9):341–345. doi: 10.1177/0141076815602452
Mammography screening is harmful and should be abandoned
Peter C Gøtzsche
PMCID: PMC4582264 PMID: 26359135
Οι επίσημες συστάσεις για τον προσυμπτωματικό έλεγχο στο καρκίνο του μαστού
Άρα, σε ασυμπτωματικές γυναίκες με φυσιολογικό κίνδυνο, χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου, εκτός από την ηλικία και το φύλο συνιστάται ο εξής προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του μαστού:
-Αυτοεξέταση μαστού κάθε μήνα για γυναίκες ηλικίας άνω των 20 ετών. Είναι σημαντικό, απλώς, οι γυναίκες να γνωρίζουν τους μαστούς τους και να παρακολουθούν τις αλλαγές σε αυτούς.
-Κλινική εξέταση μαστού από ειδικό και υπέρηχο μαστών: Συνιστώνται, υποχρεωτικά, ετησίως για γυναίκες άνω των 50 ετών. Πολλοί ειδικοί, όμως επιμένουν ότι πρέπει να γίνεται κάθε 3 έτη σε γυναίκες 20- 40 ετών και ετησίως, άνω των 40 ετών. Ο ειδικός με την ψηλάφηση μπορεί εύκολα να αναγνωρίσει τον καρκίνο μαστού.
-Μαστογραφία: Η μαστογραφία είναι επιβλαβής και πρέπει να εγκαταλειφθεί.
pmc.ncbi.nlm.nih.gov
J R Soc Med. 2015 Sep;108(9):341–345. doi: 10.1177/0141076815602452
Mammography screening is harmful and should be abandoned
Peter C Gøtzsche
PMCID: PMC4582264 PMID: 26359135
Οι γυναίκες που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για καρκίνο του μαστού με βάση ορισμένους παράγοντες θα πρέπει να κάνουν μια μαγνητική τομογραφία κάθε χρόνο
Ποιες είναι οι γυναίκες υψηλού κινδύνου;
-Έχουν ισόβιο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού κατά περίπου 20% έως 25% ή περισσότερο, σύμφωνα με το οικογενειακό ιστορικό
-Έχουν γνωστή BRCA1 ή BRCA2 μετάλλαξη (σπάνιο)
-Έχουν ένα συγγενή πρώτου βαθμού (γονέα, αδελφό, αδελφή ή παιδί) με BRCA1 ή BRCA2 γονιδιακή μετάλλαξη και δεν έχουν κάνει γενετική εξέταση οι ίδιες
-Υποβλήθηκαν σε ακτινοθεραπεία στο θώρακα όταν ήταν μεταξύ 10 και 30 ετών
-Έχουν το σύνδρομο Li-Fraumeni (Το σύνδρομο Li-Fraumeni είναι ένα σπάνιο, κληρονομικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαφόρων τύπων καρκίνου σε νεαρή ηλικία), το σύνδρομο Cowden (Το σύνδρομο Cowden είναι μια σπάνια γενετική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη πολλαπλών μη-καρκινικών νεοπλασμάτων-αμαρτωμάτων σε διάφορα μέρη του σώματος) ή το σύνδρομο Bannayan-Riley-Ruvalcaba (σύνδρομο πολλαπλών καρκίνων σε μικρή ηλικία) ή έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με ένα από αυτά τα σύνδρομα
Δεν είναι απαραίτητη η ετήσια μαγνητική τομογραφία για τις γυναίκες που έχουν ένα μέτρια αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού (κίνδυνος 15% έως 20% από το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό), αλλά όσες επιθυμούν μπορούν να την κάνουν:
- Προσωπικό ιστορικό καρκίνου του μαστού, πορογενές καρκίνωμα in situ (DCIS/Ductal Carcinoma in Situ), λοβιακό καρκίνωμα in situ (LCIS/Lobular Carcinoma In Situ), άτυπη υπερπλασία πόρων ή άτυπη λοβιακή υπερπλασία
- Πυκνούς μαστούς, όπως φαίνεται στο υπερηχογράφημα
Η μαγνητική τομογραφία μπορεί να χρησιμοποιείται για προσυμπτωματικό έλεγχο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η μαγνητική τομογραφία είναι πιο ευαίσθητη εξέταση και είναι πιο πιθανό να ανιχνεύσει τον καρκίνο.
Για τις περισσότερες γυναίκες που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο, η εξέταση με μαγνητική τομογραφία θα πρέπει να αρχίζει στην ηλικία των 30 ετών και θα συνεχιστεί για όσο χρονικό διάστημα μια γυναίκα είναι σε καλή υγεία.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η μαγνητική τομογραφία είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο ελέγχου για τις γυναίκες με μέσο κίνδυνο. Ενώ, η μαγνητική τομογραφία είναι πιο ευαίσθητη από το υπερηχογράφημα, έχει, επίσης, ένα υψηλότερο ποσοστό ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων (είναι πιο πιθανό να βρείτε κάτι που αποδεικνύεται ότι δεν είναι καρκίνος). Αυτό θα οδηγούσε σε περιττές βιοψίες και άλλες δοκιμασίες, σε μεγάλη ανησυχία και άγχος.
Η μαγνητική τομογραφία (σε γυναίκες υψηλού κινδύνου), η κλινική εξέταση μαστών, η αυτοεξέταση μαστού και ο υπέρηχος μαστών προσφέρουν στις γυναίκες την καλύτερη ευκαιρία για να μειώσουν τον κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του μαστού.
Όλες οι εξετάσεις μαζί προσφέρουν τον καλύτερο τρόπο για έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.
Χωρίς αμφιβολία, μια φυσική εξέταση του μαστού είναι η καλύτερη εξέταση από έναν έμπειρο γιατρό. Για τις γυναίκες που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, όπως τα άτομα με μεταλλάξεις του γονιδίου BRCA ή ένα ισχυρό οικογενειακό ιστορικό, η μαγνητική τομογραφία μαστών θεωρείται η καλύτερη εξέταση.
Οι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του μαστού
-Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού σε συγγενείς
• Ηλικία κατά την εμφάνιση του καρκίνου του μαστού
• Αμφοτερόπλευρη νόσος
• Βαθμός συγγένειας (πρώτου ή μεγαλύτερος)
• Πολλές περιπτώσεις με καρκίνο του μαστού στην οικογένεια
• Πρόωρη εμφάνιση άλλων όγκων (για παράδειγμα, καρκίνος ωοθήκης, σάρκωμα κ.ά)
• Αριθμός των προσβεβλημένων ατόμων (μεγάλες οικογένειες με πολλά ανεπηρέαστα άτομα θα είναι λιγότερο πιθανό να φέρουν μετάλλαξη γονιδίου υψηλού κινδύνου)
-Ορμονικοί και αναπαραγωγικοί παράγοντες κινδύνου
- Οι ορμονικοί και αναπαραγωγικοί παράγοντες έχουν αναγνωρισθεί ως σημαντικοί στην ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού. Η παρατεταμένη έκθεση σε ενδογενή οιστρογόνα είναι ένας δυσμενής παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του μαστού. Η πρόωρη εμμηναρχή και η καθυστερημένη εμμηνόπαυση αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού, καθώς, παρατείνει την έκθεση στα οιστρογόνα και την προγεστερόνη.
- Η μακροχρόνια συνδυασμένη θεραπεία ορμονικής θεραπείας υποκατάστασης (> 5 έτη) μετά την εμμηνόπαυση συνδέεται με μια σημαντική αύξηση του κινδύνου. Ωστόσο, συντομότερες θεραπείες μπορεί ακόμα να σχετίζονται με κίνδυνο για τις γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό. Ο κίνδυνος αυξάνει σωρευτικά κατά 1-2% ετησίως, αλλά εξαφανίζεται μέσα σε 5 χρόνια από τη διακοπή. Ο κίνδυνος από τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης με οιστρογόνα, μόνο, φαίνεται μικρότερος. Γενικά, υπολογίζεται ότι υπάρχει 24% κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού, κατά τη διάρκεια χρήσης των συνδυασμένων από του στόματος αντισυλληπτικών και 10 έτη μετά τη χρήση.
- Η ηλικία κατά την πρώτη εγκυμοσύνη επηρεάζει το σχετικό κίνδυνο του καρκίνου του μαστού, γιατί η εγκυμοσύνη μετατρέπει τα κύτταρα του παρεγχύματος του μαστού, με πιθανό αποτέλεσμα μικρότερο πολλαπλασιασμό κατά το δεύτερο μισό του έμμηνου κύκλου. Ως αποτέλεσμα, στις αρχές της πρώτης εγκυμοσύνης προσφέρει κάποια προστασία, ενώ οι γυναίκες που γέννησαν το πρώτο τους παιδί μετά την ηλικία των 30 έχουν διπλάσιο κίνδυνο σε σχέση με τις γυναίκες που γέννησαν το πρώτο τους παιδί κάτω από την ηλικία των 20 ετών.
-Άλλοι παράγοντες κινδύνου
Η παχυσαρκία, η διατροφή και η άσκηση παίζουν ρόλο στον καρκίνο μαστού. Ακόμη, η αυξημένη πυκνότητα μαστών, η ινοκυστική μαστοπάθεια, η κατανάλωση αλκοόλ, η αποφυγή θηλασμού έχουν μικρή επίδραση και δεν ενσωματώνονται στα διαθέσιμα μοντέλα αξιολόγησης του κινδύνου.
Η εκτίμηση της υπερηχογραφικής πυκνότητας, η αύξηση του σωματικού βάρους και ο ορμονολογικός έλεγχος σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να ενσωματώνονται στα εργαλεία εκτίμησης του κινδύνου για καρκίνο του μαστού.
Βιβλιογραφία
www.gov.uk
Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD
Διαβάστε περισσότερα για την Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για την πρόληψη και τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Όταν κάνετε πρόληψη για τον καρκίνο
Για όσες έχουν κίνδυνο για καρκίνο μαστού
Αν έχετε κίνδυνο για καρκίνο στο συκώτι
Για όσους έχουν κίνδυνο για καρκίνο του εντέρου
Για όσους έχουν κίνδυνο για καρκίνο στομάχου
Γιατί τα αντηλιακά είναι υπεύθυνα για το μελάνωμα
Για όσους έχουν κίνδυνο για καρκίνο από το κάπνισμα
Γνωστοί παράγοντες που προκαλούν καρκίνο
Πρόληψη καρκίνου του πνεύμονα με διακοπή καπνίσματος
Μη επεμβατική κυτταρολογική εξέταση για καρκίνο του μαστού
Mοριακός χάρτης του καρκίνου του μαστού
Τελικά είναι απαραίτητη η μαστογραφία;
Η σημασία της πρόληψης στον καρκίνο του μαστού
Γονίδιο υπεύθυνο για τον καρκίνο μαστού
Πρωτογενής πρόληψη καρκίνου του μαστού
Γιατί πρέπει να χρησιμοποιείτε βιολογικά καλλυντικά
Έλεγχος της ποιότητας μαστογραφίας
Απεικονιστικά ευρήματα στους μαστούς
Βοηθάει η μαστογραφία στην πρόληψη καρκίνου;
