Για το έλκος στομάχου, αλλά και για τον βήχα
Η γλυκόριζα ή γλυκορίζι ή γλυκύριζα η άτριχος ή γλυκύριζα η λεία ή αγλυκόριζα ή κολιά ή ρεγολίτσα ή γιάμπλι και πιάμπολι ή Glycyrrhiza glabra ανήκει στα αγγειόσπερμα στην οικογένεια Λεγκουμιδών ή Χεδρωπών.
Είναι θάμνος 50-100 εκατοστά με μεγάλες ρίζες 1-2 μ, κυλινδρικές, διακλαδισμένες, σαρκώδεις. Βλαστοί ραβδωτοί, χνουδωτοί, φύλλα περιττόληκτα, με 9-17 ζεύγη φυλλαρίων. Φυλλάρια ελλειπτικά, προμήκη, συχνά κολλώδη. Άνθη 8-12 χιλ., λευκοβιολετιά, πεταλουδόμορφα, σε πολυανθείς βότρεις. Χέδρωπες μακρουλοί, πεπλατυσμένοι.
Ζει σε χαμηλό υψόμετρο, σε χέρσα και ακαλλιέργητα εδάφη, σε θερμές και αμμώδεις περιοχές και σε λιβάδια, όπου δημιουργεί μεγάλες αποικίες. Στην Ελλάδα υπάρχει σε διάφορες περιοχές από το Άγιο Όρος μέχρι την Κρήτη.
Χρήσιμα μέρη γλυκόριζας
Οι ρίζες της ωμές, αλλά και όταν ξεραθούν στον ήλιο ή σε φούρνο, οπότε χάνεται και η τοξικότητά της. Τις ρίζες, τις παίρνετε το φθινόπωρο από τα άγρια φυτά πάνω από 3 χρονών, αλλά και από αυτά που έχετε φυτέψει. Η ρίζα αυτή εσωτερικά έχει κίτρινο χρώμα του λεμονιού, ενώ εξωτερικά έχει ένα καστανό χρώμα.
Δραστικές ουσίες γλυκόριζας
Η γλυκόριζα περιέχει γλυκυριζίνη που είναι σαπωνοσίδιο που είναι 60 φορές γλυκύτερο από την ζάχαρη, ταννίνη, γλυκόζη, καλαμοσάκχαρο, γλυκορριζικό οξύ, άλατα ασβεστίου και μαγνησίου, ασπαραγίνη και στερεοειδή (οιστρογόνα) που βοηθούν στην δραστηριότητα των ωοθηκών.
Ιδιότητες και χρήσεις γλυκόριζας
Αυτό το μελιτογόνο φυτό εισήχθηκε και καλλιεργήθηκε για τις γλυκές ρίζες του, που παλαιότερα τις μασούσαν, όπως τη μαστίχα. Ο Ναπoλέων κατανάλωνε μεγάλες ποσότητες. Σήμερα θεωρείται ζιζάνιο που δύσκολα εξαλείφεται.
Η γλυκόριζα έχει την ιδιότητα να σταματά τη δίψα μόλις τη βάλει κάποιος στο στόμα του. Το αφέψημα με κριθάρι και αγριάδα, χρησιμοποιούνταν αντί για νερό σε κάθε νοσοκομείο. Άλλο δροσιστικό ποτό είναι η γλυκόριζα σε κύπελλα από καρύδα (coco).
Με απόσταξη εξάγεται ένα μαυριδερό εκχύλισμα η γιάμπολη ή γάλα του κόρακα για τις παθήσεις του αναπνευστικού. Όταν συμπυκνωθεί, συσκευάζεται σε παστίλιες ή σε κυλίνδρους με μαύρο στιλπνό χρώμα.
Το ρόφημά του γίνεται με διάβρεξη μέσα σε χλιαρό νερό, διότι η πικρή ουσία που περιέχεται στις ρίζες του διαλύεται μέσα σε ζεστό νερό. Εάν τώρα εμβρέξουμε τις ρίζες του σε κρύο νερό και προσθέσουμε λεμόνι κομμένο σε φέτες, θα έχουμε ένα δροσιστικό αναψυκτικό.
Φαρμακευτικά λόγω της αντιφλεγμονώδης δράσης της, επειδή περιέχει γλυκοριζικό οξύ συνιστάται για όλες τις πνευμονικές παθήσεις που οφείλονται σε γρίπη, πνευμονία, βρογχίτιδα, ρινοφαρυγγίτιδα, ξερόβηχα και άσθμα.
Η ρίζα βοηθά στην παραγωγή ορμονών, όπως της υδροκορτιζόνης κι έτσι εξηγούνται οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές της.
Ακόμη μπορεί να γιατρέψει τα στομαχικά έλκη γιατί επηρεάζει τις γαστρικές εκκρίσεις, να ενεργοποιήσει τα επινεφρίδια που είναι σε λήθαργο μετά από θεραπεία με στερεοειδή και να ελαττώσει την περιεκτικότητα της χοληστερίνης στο αίμα.
Είναι σπασμολυτική και χρήσιμη σε αεροφαγία και διουρητική και δίνεται σε πέτρες σε νεφρά και στη χολοκυστίτιδα.
Είναι και αντιδιαβητική.
Προσοχή! Σε περίπτωση λήψης αντισυλληπτικών η ποσότητα γλυκόριζας δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 10 γραμμάρια, γιατί ευνοεί την παρακράτηση υγρών και τα οιδήματα.
Επίσης, χρησιμοποιείται σε ρευματισμούς και αρθριτικά.
Ακόμη χρησιμοποιείται στην παραγωγή σινικής μελάνης, χρωμάτων, χαρτιού, τσίχλας, σιροπιών και μπύρας (αυξάνει την πυκνότητα και το μαύρο χρώμα) και στη ζαχαροπλαστική και την αρτοποιϊα, όπου φτιάχνουν είδη για διαβητικούς. Τα κατάλοιπα της γλυκόριζας είναι κατάλληλα για κιβώτια γιατί είναι πολύ ανθεκτική πρώτη ύλη.
Χρησιμοποιείται, επίσης, για τη γλύκανση του καπνού της πίπας, του καπνού που διατίθεται για μάσημα και για τα τσιγάρα.
Όταν μασάτε φρέσκια γλυκόριζα καθαρίζουν τα δόντια και καταστρέφονται διάφορα μικρόβια που ζουν στις ρίζες τους, παρόλο που τα δόντια του Μεγάλου Ναπολέοντα μαύρισαν επειδή μασούσε, συνεχώς, γλυκόριζα.
Χρήσιμες ιατρικές συνταγές με τη γλυκόριζα
Σαν ζεστό ρόφημα για τον βήχα, τη βραχνάδα του λαιμού, κρυολογήματα κ. ά
Σκόνη γλυκόριζας, τρεις φορές την ημέρα από ένα κουταλάκι για το έλκος του στομαχιού.
Σαν έγχυμα βάζετε 2 κουταλάκια του καφέ ψιλοκομμένη ρίζα σε ενάμιση ποτήρι καυτό νερό, αφήνετε να κρυώσει, σουρώνετε και πίνετε το υγρό, κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Σαν αφέψημα βράζετε 20 γραμμάρια ρίζα σε μισό λίτρο νερό για 10-15 λεπτά, σουρώνετε και πίνετε ένα ποτηράκι τρεις φορές την ημέρα ανάμεσα σε γεύματα.
Ένα πιο δυνατό αφέψημα, 200 γραμμάρια σε 1 λίτρο νερό και χρησιμοποιείται σε πλύσεις και γαργάρες, σε περιπτώσεις γλωσσίτιδας, φλεγμονής και σκάσιμο του βλεννογόνου, καθώς για φλεγμονές στα μάτια.
Άλλη συνταγή είναι να βράσετε 2-3 γραμμάρια ξηρή ρίζα σε ένα ποτήρι γάλα, σουρώνετε και το πίνετε πριν από τον ύπνο. Αυτό το αφέψημα είναι καλό για τα βρογχικά.
Στο αφέψημά της μπορούμε να προσθέσουμε και λιναρόσπορους, για τη θεραπεία επίμονου βήχα, πονεμένου λαιμού και λαρυγγίτιδας. Τότε βράζουμε 25 ως 30 γραμμάρια ρίζα, χωρίς φλούδα, σε 2 φλιτζάνια νερό για λίγα λεπτά ή βράζετε ένα κουταλάκι λιναρόσπορους, 30 γραμμάρια γλυκόριζα και 1000 γραμμάρια σταφίδες σε 8 φλιτζάνια νερό και το βράζετε μέχρι να μείνει το μισο και προσθέτετε 100 γραμμάρια μέλι και μια κουταλιά χυμό λεμονιού ή ξίδι. Πίνετε από αυτό, λίγο πριν πάτε για ύπνο και αν ξαναβήχετε πίνετε λίγο ακόμη.
Κρύο ρόφημα από ένα φλιτζάνι, δύο φορές την ημέρα, είναι πολύ καλό για όσους έχουν μελαγχολία ή βραχνάδα.
Ρόφημα κοκό σε κούπα από καρύδα: Αφήνετε 50 γραμμάρια σκόνης γλυκόριζας σε ένα λίτρο νερό, όπου έχουμε βράσει για λίγο μάραθο ή γλυκάνισο, για 24 ώρες. Σουρώνετε και σερβίρετε με μια φέτα λεμόνι.
Το πιο δροσιστικό αφέψημα για όσους είναι ασθενείς: Βάζετε 40 γραμμάρια ξηρής ρίζας σε 1 λίτρο κρύο νερό, την αφήνετε για 24 ώρες και μετά σουρώνετε και φυλάτε το υγρό. Βράζετε 20 γραμμάρια ξηρή ρίζα αγριάδας σε 1 λίτρο νερό για 15-20 λεπτά, αφήνουμε να κρυώσει και σουρώνετε. Προσθέτουμε τα δύο υγρά μαζί και βάζουμε μέλι και σερβίρουμε με μια φέτα λεμονιού.
Παρενέργειες γλυκόριζας
Μερικοί άνθρωποι που έτρωγαν τακτικά και σε μεγάλη ποσότητα γλυκόριζα απέκτησαν αυξημένη πίεση, πονοκέφαλους και μυϊκή αδυναμία. Η μακροχρόνια χρήση της προκαλεί συγκράτηση του νατρίου στον οργανισμό, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται οιδήματα, πονοκέφαλοι, υψηλή πίεση και μυϊκή αδυναμία.
Διαβάστε, επίσης,
Βότανα για να κόψετε το κάπνισμα
Ρόφημα για να καθαρίζετε τις βρογχικές εκκρίσεις
Πότε πρέπει να κάνετε εξέταση αίματος για ρενίνη
Τι πρέπει να προσέχετε με τα αντιπηκτικά;
Κινέζικη ιατρική και καρκίνος ήπατος
Ρόφημα για τη γυναικεία υπογονιμότητα
Η καλύτερη θεραπεία για την εμμηνόπαυση
Τα καλύτερα βότανα για το λεμφοίδημα και την κυτταρίτιδα
www.emedi.gr