Άτυπη πνευμονία

Η άτυπη πνευμονία δεν προκαλείται από τα παραδοσιακά παθογόνα

Γράφει ο

Ιωάννης Κριαράς

Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, MD, PhD

Η άτυπη πνευμονία, ICD-10 J18.9, είναι μια πνευμονία που δεν προκαλείται από ένα από τα πιο παραδοσιακά παθογόνα.

Η κλινική εικόνα έρχεται σε αντίθεση με εκείνη των «τυπικών» πνευμονιών, δηλαδή την βακτηριακή πνευμονία που προκαλείται από τον Streptococcus pneumoniae. Μια ποικιλία μικροοργανισμών μπορεί να προκαλέσει  πρωτοπαθή άτυπη πνευμονία. Η πρωτοπαθής άτυπη πνευμονία ή άτυπη πνευμονία είναι  η πνευμονία που προκαλείται από άτυπους οργανισμούς (εκτός από τον Streptococcus pneumoniae, τον Haemophilus influenzae και την Moraxella catarrhalis).

Αυτοί οι άτυποι οργανισμοί περιλαμβάνουν ειδικά βακτήρια, ιούς, μύκητες και πρωτόζωα. Επιπλέον, αυτή η μορφή της πνευμονίας είναι άτυπη στην κλινική παρουσίαση με παραγωγή μέτριας ποσότητας πτυέλων, μικρή αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων, και δεν υπάρχει  κυψελιδικό εξίδρωμα.

Διαφοροδιάγνωση άτυπης από την κλασσική πνευμονοκοκκική πνευμονία

Η άτυπη πνευμονία…

• Έχει υποξεία έναρξη
• Απουσία πλευριτικού πόνου και  σκουριασμένων πτυέλων
• Η ακτινογραφία θώρακος, συχνά, δείχνει πολυεστιακές ανωμαλίες
• Δεν ανευρίσκεται βακτηριακό παθογόνο στα πτύελα
• Υπάρχει μικρή λευκοκυττάρωση
• Δεν υπάρχει ανταπόκριση στα σουλφώνια
• Έχει μικρή θνησιμότητα
• Έχει αργή πορεία και θεραπεία

Τα σημεία και συμπτώματα της άτυπης πνευμονίας

Συνήθως οι άτυπες αιτίες εμφανίζονται, επίσης, με άτυπα συμπτώματα:

• Καμία απάντηση σε κοινά αντιβιοτικά, όπως σουλφοναμίδες  και βήτα-λακτάμες, όπως πενικιλίνη.
• Η λοίμωξη περιορίζεται σε μικρές περιοχές, αντί να αφορά έναν  ολόκληρο λοβό. Καθώς η νόσος εξελίσσεται, ωστόσο, η εμφάνιση μπορεί να γίνει λοβώδης.
• Απουσία λευκοκυττάρωσης
• Εξωπνευμονικά συμπτώματα που σχετίζονται με τον οργανισμό.
• Μέτρια ποσότητα  πτυέλων, ή καθόλου (δηλαδή μη-παραγωγικός βήχας).
• Έλλειψη  κυψελιδικού εξιδρώματος
• Παρά τις γενικά συμπτώματα και τα προβλήματα με το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα (όπως υψηλός πυρετός, πονοκέφαλος,  ξηρός ερεθιστικός βήχας ακολουθεί αργότερα ένας παραγωγικός βήχας με επιδείνωση της ακτινογραφίας).
• Ο ασθενής, βέβαια δεν έχει σοβαρά συμπτώματα παρά την επιδείνωση της ακτινογραφίας.

Αιτία της άτυπης πνευμονίας

Chlamydophila pneumoniae: Ήπια μορφή πνευμονίας με σχετικά ήπια συμπτώματα.

Rickettsial: Προκαλεί ψιττάκωση.

Coxiella burnetii: Προκαλεί πυρετό Q.

Francisella tularensis: Προκαλεί τουλαρεμία.

Legionella pneumophila: Προκαλεί μια σοβαρή μορφή πνευμονίας με ένα σχετικά υψηλό ποσοστό θνησιμότητας, που είναι γνωστή ως νόσος των λεγεωνάριων.

Mycoplasma pneumoniae: Συνήθως εμφανίζεται σε νεότερες ηλικιακές ομάδες και μπορεί να σχετίζεται με νευρολογικά και συστημικά συμπτώματα (π.χ. εξανθήματα), 50% των περιπτώσεων.

Klebsiella pneumoniae: Κυρίως σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.

Mycobacterium tuberculosis: Φυματίωση. 

Άτυπη πνευμονίας μπορούν, επίσης, να προκαλέσουν οι μύκητες  (primary histoplasmosis, Blasto, coccidio), τα παράσιτα (τοξοπλάσμωση)  ή ιοί  (influenza, parainfluenza, RSV, EBV, hanta, SARS, ιλαράς).

Διάγνωση άτυπης πνευμονίας

Στο παρελθόν, οι περισσότεροι οργανισμοί ήταν δύσκολο να καλλιεργηθούν. Ωστόσο, νεότερες τεχνικές βοηθούν στην οριστική ταυτοποίηση του παθογόνου, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πιο εξατομικευμένες  θεραπείες.

Δυσκολίες στην διάγνωση και θεραπεία της άτυπης πνευμονίας

• Ένας οργανισμός, όπως η Legionella ή και ο pneumococcus μπορεί να παρουσιαστούν κλινικά σαν τυπική ή άτυπη πνευμονία και η φυσιολογική και ανοσολογική κατάσταση του ασθενούς συνεισφέρει στην κλινική εμφάνιση της νόσου
• Τα δύο σύνδρομα υπερκαλύπτονται και η άτυπη πνευμονία δεν μπορεί εύκολα να διακριθεί από την τυπική
• Πολλοί ασθενείς έχουν μεικτή λοίμωξη, συνήθως Strep. pneumoniae με κάποια άτυπη
• Η εξέταση των αναπνευστικών εκκρίσεων με καλλιέργεια ή PCR είναι δύσκολη
• Ζεύγη ορών, συνήθως, απαιτούνται
• Ορισμένα παθογόνα μπορεί να βρίσκονται και στον υγιή πληθυσμό, όπως το μυκόπλασμα.
• Δεν υπάρχει διαγνωστική εξέταση που να μπορεί να κάνει πρώιμη διάγνωση της νόσου και να δοθεί γρήγορα η κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή

Στην άτυπη πνευμονία η διείσδυση αρχίζει συνήθως στην περιοχή πέριξ των πυλών, και απλώνεται σε σχήμα σφήνας ή  βεντάλιας προς την περιφέρεια του πεδίου του πνεύμονα, τις περισσότερες φορές σε κάτω λοβό, αλλά μπορεί να επηρεάσει οποιοδήποτε λοβό ή και τους δύο.

Θεραπεία της άτυπης πνευμονίας

Στην αρχή η θεραπεία πρέπει να είναι εμπειρική και να καλύπτονται όλοι οι πιθανοί αιτιολογικοί παράγοντες

• Για τον πυρετό πάρτε ασπιρίνη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ιβουπροφαίνη ή ναπροξένη), ή ακεταμινοφαίνη. ΜΗΝ δίνετε ασπιρίνη σε παιδιά.
• Μην παίρνετε αντιβηχικά αν έχετε παραγωγικό βήχα, γιατί δεν θα βγάζετε τις μολυσμένες εκκρίσεις.  
• Πίνετε άφθονα υγρά για να βοηθήσουν να χαλαρώσουν οι εκκρίσεις και και να βγάλετε τα φλέγματα.
• Αναπαυθείτε.
• Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της άτυπης πνευμονίας.

Μπορεί να μπορείτε να λάβετε αντιβιοτικά από το στόμα στο σπίτι.

Εάν έχετε σοβαρή άτυπη πνευμονία,  είναι πιθανό να χρειασθεί να πάρετε αντιβιοτικά μέσω μιας φλέβας (ενδοφλεβίως), καθώς και οξυγόνο.

Τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται για 2 εβδομάδες ή περισσότερο.

Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της άτυπης πνευμονίας:

• Η αζιθρομυκίνη
• Η κλαριθρομυκίνη
• Η ερυθρομυκίνη
• Οι φθοριοκινολόνες (όπως λεβοφλοξασίνη)
• Τετρακυκλίνες (όπως τετρακυκλίνη ή δοξυκυκλίνη)

Πρόγνωση της άτυπης πνευμονίας

Οι περισσότεροι ασθενείς με πνευμονία από μυκόπλασμα ή Chlamydophila γίνονται γρήγορα καλά με τα κατάλληλα αντιβιοτικά. Η πνευμονία Legionella μπορεί να είναι σοβαρή, και να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια, διαβήτη, COPD, καθώς σε ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος. 

Πιθανές επιπλοκές της άτυπης πνευμονίας

• Λοιμώξεις του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος, όπως η μηνιγγίτιδα, η μυελίτιδα, και η εγκεφαλίτιδα.
• Αιμολυτική αναιμία, μια κατάσταση κατά την οποία καταστρέφονται τα ερυθρά αιμοσφαίρια.
• Σοβαρή βλάβη στους πνεύμονες.

Πρόληψη άτυπης πνευμονίας

• Πλένετε τα χέρια σας συχνά.
• Εάν το ανοσοποιητικό σας σύστημα είναι αδύναμο, μείνετε μακριά από την πολυκοσμία. Ζητήστε από τους επισκέπτες που είναι κρυωμένοι να φορούν μάσκα.
• Να κάνετε το εμβόλιο της γρίπης κάθε χρόνο και το εμβόλιο κατά της πνευμονίας (πνευμονιόκοκκου).

Διαβάστε, επίσης,

Πρέπει να εμβολιαζόμαστε το χειμώνα;

Οι καλύτερες βιταμίνες για τη γρίπη και τις ιώσεις

Ψιττάκωση

Οι βιταμίνες που πρέπει να παίρνετε το χειμώνα

Μία επικίνδυνη λοίμωξη

Λοίμωξη από αναπνευστικό συγκυτιακό ιό

Διαφορική διάγνωση πλευρίτιδας

Τεστ αναπνοής για τις λοιμώξεις του πνεύμονα

Το βούρτσισμα δοντιών προστατεύει από την πνευμονία

Εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο στα παιδιά

Ποιοι πρέπει να κάνουν το εμβόλιο πνευμονιόκοκκου

Πότε είναι πιθανή η πνευμονία;

Λοίμωξη από τον ιό της γρίπης (Η1Ν1)

Η αντιική θεραπεία για τη γρίπη

Λοιμώξεις από πνευμονιόκοκκο

Κορονοϊοί

Λοίμωξη από χλαμύδια

www.emedi.gr

Γράφει ο

Δρ Ιωάννης Κριαράς,

Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, MD, PhD

Διαβάστε, περισσότερα για τον Γιάννη Κριαρά