Ανορεξία και καχεξία στον καρκίνο

Σαββούλα Μάλλιου Κριαρά

7 Φεβρουαρίου 2016

Πώς μπορεί να κερδίσουν βάρος όσοι έχουν καρκίνο

Γράφει η

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Εκτίμηση της απώλειας βάρους σε καρκίνο

Αν σε μία εβδομάδα ο ασθενής έχει χάσει το 2% του βάρους του η σοβαρότητα είναι 2%
Αν σε ένα μήνα ο ασθενής έχει χάσει το 5% του βάρους του η σοβαρότητα είναι 2%
Αν σε τρεις μήνες ο ασθενής έχει χάσει το 7,5% του βάρους του η σοβαρότητα είναι 7,5%
Αν ο ασθενής σε 6 μήνες έχει χάσει το 10% του βάρους του η σοβαρότητα είναι 10%
Αν ο BMI (Δείκτης Μάζας Σώματος) είναι 20-24 είναι φυσιολογικός
Αν ο BMI (Δείκτης Μάζας Σώματος) είναι 16-18 είναι ελαττωμένος
Αν ο BMI (Δείκτης Μάζας Σώματος) είναι μικρότερος από 16 υπάρχει έντονος καταβολισμός
Αν η απώλεια βάρους στους 6 μήνες είναι μικρότερη από 2, τότε αυτό είναι φυσιολογικό, αν είναι 3-10 είναι σημαντική και αν είναι μεγαλύτερη από 10 υπάρχει έντονος καταβολισμός
Αν οι αλβουμίνες είναι μεγαλύτερες από 3,51 (g/d) είναι φυσιολογικές, αν είναι 3,5-2,5 είναι ελαττωμένες και αν είναι μικρότερες από 2,5 υπάρχει έντονος καταβολισμός

Αιτίες της ανορεξίας

Προοδευτική καρκινική νόσος
Χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία
Διαταραγμένη αίσθηση της γεύσης
Κατάθλιψη
Δυσφαγία
Βλεννογονίτιδα
Δυσκοιλιότητα
Διαταραγμένη κινητικότητα του στομάχου

Συμπτωματική θεραπεία της ανορεξίας

Προκινητικά για την προώθηση του περιεχομένου του στομάχου
Βελτίωση της αίσθησης της γεύσης με ελαφριά τροφή και αποφυγή των πολλών πρωτεϊνών
Αντικαταθλιπτικά σε κατάθλιψη

Η ανεπιθύμητη απώλεια βάρους στον καρκίνο

Δίνει χειρότερη πρόγνωση
Παρατηρείται στο 15%-40% των ασθενών κατά τη στιγμή της διάγνωσης
Σε 80% των ασθενών οφείλεται σε προοδευτική αύξηση των όγκων

Οι συνέπειες από την ανεπιθύμητη απώλεια βάρους στον καρκίνο

Φτωχότερη επιβίωση
Φτωχότερη ανταπόκριση στη θεραπεία
Φτωχότερη ανοχή της θεραπείας
Κόπωση
Αδυναμία
Ναυτία
Αύξηση του μυϊκού και σκελετικού πόνου
Κακή ποιότητα ζωής

Αντιμετώπιση της καρκινικής καχεξίας

Αύξηση της πρόσληψης θερμίδων

Οι θερμίδες αυξάνονται κατά 450 kcal/ημέρα επιπλέον από τις ημερήσιες θερμιδικές ανάγκες για τουλάχιστον 3 εβδομάδες

Παρεντερική διατροφή

Η παρεντερική διατροφή δεν βοηθάει στην αντιμετώπιση του καρκίνου, αφού δεν βελτιώνει την επιβίωση και δεν επηρεάζει την ανταπόκριση του όγκου στη θεραπεία ούτε ελαττώνει τις παρενέργειες της θεραπείας, αλλά είναι χρήσιμη όταν η εντερική διατροφή είναι αδύνατη λόγω απόφραξης του εντέρου, προεγχειρητικά πριν την αφαίρεση του όγκου και σε καχεκτικούς ασθενείς που μπορούν να θεραπευθούν από τον καρκίνο κι έχουν καρκινική καχεξία.

Οι κίνδυνοι από την παρεντερική διατροφή είναι ο πνευμοθώρακας, η θρομβοεμβολή, η βακτηριαιμία, η σήψη και οι ηλεκτρολυτικές διαταραχές. Ο κίνδυνος λοίμωξης με την παρεντερική διατροφή είναι 4 φορές μεγαλύτερος από ότι με την εντερική διατροφή και ελαττώνει το προσδόκιμο της επιβίωσης.

Όταν χορηγείται παρεντερική διατροφή απαιτείται παρακολούθηση του ασθενούς για την ισορροπία των υγρών, των ηλεκτρολυτών, του σακχάρου του αίματος, της ουρίας και της κρεατινίνης, του βάρους του σώματος και των τριγλυκεριδίων. Η γλυκόζη αίματος πρέπει να είναι 90-110mg/dl και ινσουλίνη χορηγείται σε υπεργλυκαιμία. Τα τριγλυκερίδια πρέπει να είναι λιγότερα από 350mg/dl. Αν είναι 350-450 ελαττώνεται η πρόσληψη λίπους, ενώ αν είναι πάνω απο 450 σταματάει εντελώς η πρόσληψη λιπών.

Χορηγούνται 20-40 ml/kg βάρους σώματος και οι θερμίδες που χορηγούνται είναι 25 cal/kg/βάρος σώματος αν ο ασθενής δεν κινείται και 30-35 25 cal/kg/βάρος σώματος αν ο ασθενής κινείται.

Πρωτεϊνες: 15-20% της ολικής ενέργειας που δίνουν 4kcal και συνιστώνται 1-1,5g/kg βάρους σώματος

Υδατάνθρακες: 40-60% της ολικής ενέργειας που δίνουν 4kcal και συνιστώνται 3-5g/kg βάρους σώματος

Λίπη: 30-50% της ολικής ενέργειας που δίνουν 9,1kcal και συνιστώνται 0,8-1,5g/kg βάρους σώματος

Επιπρόσθετα στην παρεντερική προσθέτονται συμπληρώματα: χρώμιο, σίδηρος, ιώδιο, φθόριο, μολυβδαίνιο, μαγγάνιο, σελήνιο και ψευδάργυρος, βιταμίνες υδατοδιαλυτές και λιποδιαλυτές. Περιορίζεται η πρόσληψη γλυκόζης στα ανώτατα όρια των 5mg/kg/min γιατί υπάρχει κίνδυνος λιπώδους διήθησης.

Εντερική διατροφή

Έχει λιγότερες επιπλοκές από ότι η παρεντερική διατροφή και μιμείται πιο πολύ την παθοφυσιολογία του σώματος και είναι πιο οικονομική.

Η διαδερμική ενδοσκοπική γαστροστομία δε γίνεται σε διαταραχή της πηκτικότητας, σε ασκίτη, σε περιτονίτιδα και σε πρόσφατο έλκος του στομάχου (Ventriculi).

Γίνεται έλεγχος πηκτικότητας του αίματος (θρομβοπλαστίνη του πλάσματος (PTA)>65% και τα θρομβοκύτταρα > 90 G/l). Aν ο ασθενής λαμβάνει ασπιρίνη σταματάει 5 ημέρες πριν, ενώ αν λαμβάνει ηπαρίνη 12 ώρες πριν.

Ο ασθενής δεν πρέπει να φάει τίποτε από το στόμα 8 ώρες πριν την τοποθέτηση του σωλήνα.

Η εντερική σίτιση

6 ώρες μετά την τοποθέτηση της γαστροστομίας απαιτείται καθαρισμός του σωλήνα (flash) με αφεψήματα πριν και μετά τη σίτιση και τη χορήγηση φαρμάκων.

Μετά από 24 ώρες χαλαρώνετε το δίσκο στερέωσης κατά 1 εκατοστό και γίνεται καθημερινή αλλαγή των επιθεμάτων, τοπική περιποίηση και περιποίηση του δέρματος 3 φορές την εβδομάδα.

Το πλάνο σίτισης με την εντερική διατροφή:

Μετά από 3-4 ημέρες αποχή από το φαγητό

1η ημέρα 500ml κάθε 3 ώρες που δίνει 500kcal

2η ημέρα 1000ml κάθε 3 ώρες που δίνει 1000kcal

3η ημέρα 1500ml κάθε 3 ώρες που δίνει 1500kcal

4η ημέρα 2000ml κάθε 3 ώρες που δίνει 1500kcal

Σε περισσότερες απo 4 ημέρες αποχή από το φαγητό

1η ημέρα 500ml 25 ml κάθε ώρα που δίνει 500kcal

2η ημέρα 1000ml 50ml κάθε ώρα που δίνει 1000kcal

3η ημέρα 1500ml 75ml κάθε ώρα που δίνει 1500kcal

4η ημέρα 2000ml 100 ml κάθε ώρα που δίνει 1500kcal

Επιπλοκές της σίτισης με γαστροστομία

Το φαγητό σίτισης πρέπει να έχει τη θερμοκρασία δωματίου και να χορηγείται σιγά σιγά
Σε δυσανεξία στη λακτόζη απαιτείται διάλυμα σίτισης χωρίς λακτόζη
Βακτηριακή επιμόλυνση που απαιτεί αλλαγή σωλήνα και flashing με αφεψήματα
Δυσπεψία που απαιτεί διάλυμα σίτισης χαμηλού μοριακού βάρους
Αν το διάλυμα είναι υπερωσμωτικό απαιτείται διάλυσή του
Αν ο ασθενής έχει λόξυγγα ή κάνει εμέτους:

-Σηκώστε το άνω σώμα σε κλίση μεγαλύτερη από 30 μοίρες

-Ελέγξτε τη θέση του σωλήνα

-Χορηγείστε πιο αργά το διάλυμα

-Χορηγήστε μικρότερη ποσότητα διαλύματος σίτισης

-Σε προβλήματα στο στομάχι η γαστροστομία μπορεί να τοποθετηθεί στο λεπτό έντερο

-Αν ο ασθενής δεν ανέχεται το συγκεκριμένο διάλυμα σίτισης αλλάξτε το με άλλο

Megestrol acatate (800 mg/ημέρα και σταδιακή αύξηση)

-Βελτιώνει την όρεξη

-Αυξάνεται η πρόσληψη θερμίδων

-Αυξάνει το βάρος

Οι επιπλοκές της είναι τα θρομβοεμβολικά επεισόδια, το οίδημα, ο σακχαρώδης διαβήτης και οι καρδιοαγγειακές επιπλοκές

Medroxyprogesterone acetate (500 mg x 2/ ημέρα έως 1000 mg x 3/ ημέρα)

Τα αποτελέσματα και οι παρενέργειες είναι παρόμοιες της Megestrol acatate

Κορτικοστερεοειδή (μια δόση μόνο το πρωί μετά το γεύμα)

-Αυξάνουν την όρεξη

-Αυξάνουν την πρόσληψη θερμίδων

-Προκαλούν ευφορία

-Το αποτέλεσμα διαρκεί για 4 εβδομάδες

-Έχουν καλό αποτέλεσμα στη ναυτία, στην αδυναμία και τον πόνο

Η χορήγησή τους πρέπει να γίνεται για 1 εβδομάδα δοκιμαστικά και αν δεν βοηθήσουν σταματάει σταδιακά η χορήγησή τους

Προκαλούν οίδημα, αδυναμία των μυών, δυσφορία, υποκαλιαιμία, υπεργλυκαιμία, ανοσοκαταστολή και τα αποτελέσματα διαρκούν 4 εβδομάδες.

Κανναβινοειδή

Είναι τα καλύτερα και δεν έχουν παρενέργειες

-Η κάνναβη είναι αποτελεσματική στη θεραπεία κατά της ναυτίας, της έμεσης, της αϋπνίας και της απώλειας της όρεξης από τις χημειοθεραπείες.
-Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του νευροπαθητικού πόνου.
-Τα φάρμακα με βάση την κάνναβη είναι χρήσιμα στη θεραπεία δυσλειτουργίας των επινεφριδίων και της ινομυαλγίας.
-Η κάνναβη αυξάνει την όρεξη.
–Η κάνναβη και τα κανναβινοειδή χρησιμεύουν στη θεραπεία της κατάχρησης του αλκοόλ, της αρθρίτιδας, της αθηροσκλήρωσης, της διπολικής διαταραχή, του μετατραυματικού συνδρόμου, του καρκίνου του παχέος εντέρου, της αισθητηριακής νευροπάθειας σχετιζόμενης με τον HIV, της δυστονίας, της επιληψίας, των παθήσεων του πεπτικού συστήματος, των γλοιωμάτων, της ηπατίτιδας C, της νόσου του Huntigton, της λευχαιμίας, των όγκων του δέρματος, της μόλυνσης με στελέχη του βακτηρίου Staphylococcus aureus που είναι ανθεκτικά στη μεθικιλλίνη, τη νόσο του Parkinson, του κνησμού, της ψωρίασης, του εκζέματος, της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, της υπνικής άπνοιας, καθώς και της νευρικής ανορεξίας και του συνδρόμου Tourette.

Η κάνναβη χρησιμοποιείται σε διάφορες μορφές:

• Ολόκληρο με τα λουλούδια, τα στελέχη και τα φύλλα

Το αποξηραμένο μείγμα των φύλλων, των λουλουδιών και των κλαδιών. Οι τύποι μαριχουάνας που χρησιμοποιούνται, συνήθως, περιέχουν από 3 ως 22% THC, ενώ οι τύποι μαριχουάνας (hemp) που χρησιμοποιούνται για παραγωγή υφασμάτων, σχοινιών, χαρτιού κλπ περιέχουν λιγότερο από 1% THC, οπότε δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φάρμακο γιατί έχουν μικρή περιεκτικότητα σε THC.

• Κιφ

Το κιφ είναι μια σκόνη από τα φύλλα και τα άνθη της Κάνναβης και είτε καπνίζεται, είτε χρησιμοποείται ως συστατικό σε τρόφιμα. Έχει μέτρια περιεκτικότητα σε THC.

• Χασίς

Χασίς είναι είτε συμπιεσμένη ρητίνη του φυτού της κάνναβης είτε συμπιεσμένο κιφ. Έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε THC.

• Βάμμα

Τα κανναβινοειδή μπορούν να αποσταχθούν σε ένα βάμμα από το φυτό της κάνναβης χρησιμοποιώντας αλκοόλες. Νόμιμα βάμματα για ιατρική χρήση είναι οι ναβιξιμόλες.

• Αιθέριο έλαιο

Το αιθέριο έλαιο κάνναβης είναι η απόσταξη των ελαίων από τα λουλούδια ή τα φύλλα της κάνναβης. Είναι πλούσιο σε κανναβινοειδή.

• Σπόροι κάνναβης

Οι σπόροι κάνναβης έχουν παρόμοια περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, όσο το κρέας,το γάλα,τα αυγά και η σόγια. Είναι, επίσης, πλούσια σε ωμέγα 3, βιταμίνες και μέταλλα και είναι νόμιμο συστατικό σε τρόφιμα και θεωρούνται υπερτροφή. Δεν είναι ψυχοδραστικοί, αλλά έχουν ιατρική αξία και αυτοί.

• Έλαιο σπόρων κάνναβης τύπου hemp

Το έλαιο αυτό είναι κατάλληλο για τηγάνισμα και έχει μεγαλύτερο σημείο τήξης από το ελαιόλαδο, με την ιδανική ισορροπία ωμέγα 6 προς ωμέγα 3 λιπαρά οξέα που χρειάζεται ο οργανισμός. Δεν είναι ψυχοδραστικό.

Επίσης, πίνεται και σε τσάι, άλλα χρειάζεται μεγάλη ποσότητα (1-1,5 γραμμάρια) και κάτι λιπαρό όπως γάλα ή βούτυρο για να ληφθούν τα κανναβινοειδή, ώστε να έχει σημαντική ιατρική ή ευφορική δράση.

Η εσωτερική χρήση προτιμάται από τους ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα ή καρκίνο, λόγω της απουσίας των καρκινογόνων ουσιών που δημιουργούνται κατά την καύση. Η εσωτερική χρήση, δια της πεπτικής οδού, προκαλεί πολύ περισσότερη χαλάρωση και διαρκεί περισσότερη ώρα, ενώ οι επιδράσεις είναι λίγο διαφορετικές. Στις ευρωπαϊκές χώρες συνήθως η κάνναβη καπνίζεται αναμεμειγμένη με καπνό, ενώ στις ΗΠΑ και στον Καναδά συνήθως σκέτη, αλλά μπορεί επίσης να φαγωθεί, να γίνει ρόφημα, ή να εξατμιστεί σε vaporizer, για να μειωθεί το ποσοστό των καρκινογόνων ουσιών που δημιουργούνται λόγω της καύσης.

Παρενέργειες της κάνναβης

Ο καπνός της κάνναβης περιέχει χιλιάδες οργανικές και ανόργανες ουσίες, άλλα την ίδια ποσότητα πίσσας με ένα τσιγάρο. Πάνω από 50 γνωστά καρκινογόνα έχουν εντοπιστεί στον καπνό της κάνναβης (πχ νιτροζαμίνες, ενεργές αλδεϋδες, βενζοπυρένιο), αλλά όχι στο φυτό.

Η χρήση κάνναβης μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα στους άνδρες, γιατί μειώνει κατά 4% την ποσότητα του σπέρματος μετά από τρίμηνη χρήση.

Τα φάρμακα με κάνναβη που κυκλοφορούν

-Φάρμακα που παράγονται απ’ ευθείας από το φυτό

1)Sativex – Στοματικό εκνέφωμα το οποίο περιέχει CBD και THC, ουσίες οι οποίες ελήφθησαν από το φυτό Cannabis Sativa, για όλες τις ενδείξεις

–Φάρμακα που περιέχουν συνθετικές μορφές ουσιών που παράγονται από την κάνναβη

1) Dronabinol/Marinol, συνθετική THC σε κάψουλα, για πολλαπλές ενδείξεις

2) Dronabinol Metered Dose Inhaler (MDI)/Marinol aerosol, συνθετική THC σε στοματικό εκνέφωμα, για όλες τις ενδείξεις

3) Bedrocan, συνθετική THC, που κυκλοφορεί μόνο στην Ολλανδία

4) Bediol, Bedica, Bedrobinol (συνθετική THC και CBD) που κυκλοφορούν μόνο στην Ολλανδία

-Φάρμακα που περιέχουν συνθετικά κανναβινοειδή όμοια με αυτά που βρίσκονται στο φυτό της κάνναβης

1) Nabilone/Cesamet, για τη θεραπεία της ναυτίας στους καρκινοπαθείς που κάνουν θεραπεία

2) Dexanabinol, προστατεύει τα εγκεφαλικά κύτταρα από βλάβες έπειτα από εγχείρηση στην καρδιά

3) CT-3 (ajulemic acid), θεραπεία της σπαστικότητας και του νευροπαθητικού πόνου σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας

4) PRS-211,375/ Cannabinor, αναλγητικό και αντιφλεγμονώδες

5) HU 308, για τη θεραπεία της υπέρτασης και χρησιμοποιείται και ως αντιφλεγμονώδες

6) HU 331, για τη θεραπεία της απώλειας μνήμης, της απώλειας βάρους, της απώλειας όρεξης, της καταστροφής των νευρικών κυττάρων, των όγκων και του πόνου.

Να προτιμάτε τις φυσικές θεραπείες αν πάσχετε από καρκίνο, σύμφωνα με το Μοριακό Προφίλ του Όγκου

Η ζωή είναι πολύτιμη.

Η ζωή είναι δική σας. Πάρτε την στα χέρια σας!

Το μοριακό προφίλ του όγκου είναι απαραίτητο και χρήσιμο εργαλείο για τη θεραπευτική σας απόφαση.

Ζητείστε την εξέταση πριν κάνετε οποιαδήποτε θεραπεία. Η ζωή σας είναι πολύτιμη.

Ζητήστε από την EMEDI πληροφορίες για το μοριακό προφίλ του όγκου.

Μάθετε όλες τις πληροφορίες από τους συνεργάτες μας για την εξατομικευμένη θεραπεία του καρκίνου, πατώντας εδώ.

Γράφει η
Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά
Ειδικός Παθολόγος- Ογκολόγος, MD, PhD

Διαβάστε περισσότερα για την Σάββη Μάλλιου Κριαρά

Εμπιστευθείτε τους διατροφικούς συμβούλους της EMEDI

Εμπιστευθείτε το ογκολογικό συμβούλιο της EMEDI

Τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον καρκίνο

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό

Διαβάστε, επίσης,