Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΚλασική ΙατρικήΟγκολογίαΧρήσιμες πληροφορίες για τον καρκίνο του προστάτη

Χρήσιμες πληροφορίες για τον καρκίνο του προστάτη

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τον καρκίνο του προστάτη

Γράφει η 

Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά 

Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD, PhD

Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί το 1/3 όλων των νεοδιαγνωσθέντων καρκίνων στους άνδρες και το 10% των θανάτων από καρκίνο.

Η αναλογία επίπτωσης και θνησιμότητας είναι 8:1 και δείχνει ότι ο καρκίνος του προστάτη δεν είναι θανατηφόρος νόσος!!!

Πάνω από 70% των ανδρών άνω των 80 ετών έχουν καρκινικά κύτταρα στον προστάτη τους.  

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος και η έγκαιρη διάγνωση γίνεται με η χρήση διαγνωστικών εξετάσεων για τον προσδιορισμό της έκτασης της νόσου.

Για την καλύτερη αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη γίνεται η κατάλληλη επιλογή της θεραπείας μετά τη διάγνωση, αλλά και η καλύτερη επιλογή θεραπείας για την αντιμετώπιση της υποτροπής.

Τέλος, η εκτίμηση της πρόγνωσης είναι απαραίτητη για την σωστή αντιμετώπιση της νόσου.

Ο καρκίνος του προστάτη δεν απαιτεί, πάντα, άμεση θεραπεία…

Μερικοί καρκίνοι του προστάτη δεν έχουν κίνδυνο και δεν απαιτούν άμεση παρέμβαση…

Πώς να κατατάξετε τους ασθενείς με καρκίνο του προστάτη

  • Ασθενείς που δεν έχουν διάγνωση καρκίνου, αλλά είναι σε υψηλό κίνδυνο και απαιτείται να κάνουν πρόληψη
  • Ασθενείς με εντοπισμένη νόσο και πρέπει να διαφοροδιαγνωσθούν οι ασθενείς που είναι υποψήφιοι για παρακολούθηση ή για θεραπεία. Οι νέοι άνδρες με καρκίνο προστάτη ωφελούνται από την θεραπεία, ενώ οι ηλικιωμένοι δεν ωφελούνται
  • Ασθενείς που έχουν νόσο ανθεκτική στην ορμονοθεραπεία και  ο στόχος είναι να ελαχιστοποιηθούν τα συμπτώματα της νόσου και να παραταθεί η ζωή

Η ανατομία του προστάτη

Ο προστάτης είναι εξωκρινής αδένας και αποτελείται από αδενικό και ινομυώδες στρώμα, που καταλαμβάνουν κατά αντιστοιχία το 70% και το 30% του αδένα.

Βρίσκεται στο έδαφος της ελάσσονος πυέλου, αμέσως κάτω από τον αυχένα της κύστης, πίσω από την ηβική σύμφυση, πάνω από το ουρογεννητικό διάφραγμα και έμπροσθεν από το ορθό. Από αυτό χωρίζεται με την ισχυρή περιτονία του Denonvillier και την ευθυκυστική πτυχή του περιτοναίου, που διαμορφώνει το Δουγλάσειο χώρο. Η σκληρότητα της περιτονίας του Denonvillier εμποδίζει την προστατική υπερπλασία ή  τον προστατικό καρκίνο να διεισδύσει εντός του ορθού.

Ο αδένας έχει μέγεθος και σχήμα κάστανου και μακροσκοπικά, σε οβελιαία διατομή, παρουσιάζει μια βάση, μια κορυφή, μια πρόσθια, μια οπίσθια και δύο πλάγιες επιφάνειες. Η εγκάρσια διάμετρος στη βάση είναι 4cm, η προσθιοπίσθια διάμετρος 2cm και η επιμήκης διάμετρος 2,5-3cm.

Το βάρος του περίπου 20gr.

Στηρίζεται μπροστά από τους δύο ηβοπροστατικούς συνδέσμους, και στα πλάγια από το ουρογεννητικό διάφραγμα, που τον περιβάλλει δίκην αιώρας. Στην οπίσθια επιφάνεια της βάσης του δέχεται τις σπερματοδόχες κύστεις. Διαπερνάται από την προστατική ουρήθρα και από τους δύο εκσπερματιστικούς πόρους, με πορεία προς τα κάτω και έσω έως το σπερματικό λοφίδιο.

Ο προστάτης αποτελείται από πολλά αδένια που αδειάζουν το περιεχόμενό τους σε μικρούς πόρους, οι οποίοι καταλήγουν στο οπίσθιο τοίχωμα της ουρήθρας κοντά στο σπερματικό λοφίδιο. Το παρέγχυμα του αδένα απαρτίζεται από ένα στρώμα λείου μυικού, ελαστικού και συνδετικού ιστού που περιβάλλει τους επιθηλιακούς αδένες, οι οποίοι παροχετεύονται στους μείζονες εκσπερματιστικούς πόρους. Ακριβώς κάτω από το μεταβατικό επιθήλιο της προστατικής ουρήθρας βρίσκονται οι περιουρηθραίοι αδένες.

Ο αδένας περιβάλλεται από κάψα που αποτελείται από κολλαγόνο, ελαστίνη και κυκλικά διατασσόμενες λείες μυικές ίνες. Η κάψα συνενώνεται στα πλάγια με τα πέταλα της εν τω βάθει πυελικής περιτονίας, εκτός από τα σημεία επαφής με την κύστη και την ουρήθρα.

Οι ηβοπροστατικοί σύνδεσμοι στην πρόσθια επιφάνεια του αδένα τον στερεώνουν στην ηβική σύμφυση και τα ηβικά οστά.

Η εν τω βάθει ραχιαία φλέβα του πέους φέρεται επί τα εκτός της κάψας στο οπισθοηβικό λίπος και σχηματίζει το φλεβικό πλέγμα του Santorini. 

Τα αγγειονευρώδη δεμάτια που περιέχουν τα νεύρα που κατανέμονται στα σηραγγώδη σώματα, πορεύονται οπισθοπλάγια του προστάτη. Η κορυφή του αδένα (apex) βρίσκεται σε επαφή με τον έξω γραμμωτό ουρηθρικό σφιγκτήρα.

Το σύμπλεγμα της ραχιαίας φλέβας είναι υπεύθυνο για τον παθητικό έλεγχο των ούρων, ενώ το πυελικό πλέγμα προσφέρει παρέμβαση στα πυελικά όργανα και στα σηραγγώδη σώματα μέσω του νευρομυϊκού κλάδου να εκτελέσουν την στύση. Η προστασία αυτών των δομών είναι απαραίτητη για την επίτευξη στύσης.

Ο προ-προστατικός σφιγκτήρας αποτελεί συνέχεια του σφιγκτήρα του κυστικού αυχένα, περιβάλλει τον αυλό της ουρήθρας και εκτείνεται ως το σπερματικό λοφίδιο. Βρίθει από α1 αδρενεργικούς υποδοχείς, η αναστολή των οποίων οδηγεί σε χάλαση του τόνου του σφιγκτήρα και επομένως στη βελτίωση της ροής των ούρων σε περιπτώσεις καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη.

Ο προστάτης εμφανίζει τρεις ζώνες: την περιφερική, την κεντρική και την μεταβατική, που καταλαμβάνουν αντιστοίχως το 70-75%, το 20-25% και το 5-10% του αδένα.

Η περιφερική ζώνη καλύπτει σε εγκάρσια διατομή τα οπισθοπλάγια τμήματα του αδένα και περιέχει αδένες που εκβάλουν στην περιφερική προστατική ουρήθρα (από το σπερματικό λοφίδιο έως την κορυφή του προστάτη). Στην περιφερική ζώνη αναπτύσσεται το 70-80% των περιπτώσεων καρκίνου του προστάτη, καθώς και της πλειονότητας των περιπτώσεων της χρόνιας προστατίτιδας. Η περιφερική ζώνη είναι ψηλαφητή με την δακτυλική εξέταση.

Η κεντρική ζώνη, με σφηνοειδές σχήμα, βρίσκεται εκατέρωθεν της ουρήθρας και περιβάλλει τους εκσπερματιστικούς πόρους στην πορεία τους προς το σπερματικό λοφίδιο.

Η μεταβατική ζώνη βρίσκεται κεντρικά του σπερματικού λοφιδίου και εκατέρωθεν της ουρήθρας. Στη μεταβατική ζώνη αναπτύσσεται το αδένωμα του προστάτη. Τόσο στην κεντρική όσο και στη μεταβατική ζώνη η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη ανέρχεται στο 5% και το 10% των περιπτώσεων αντιστοίχως.

Ο προστάτης δέχεται αιμάτωση από την κάτω κυστική αρτηρία (κλάδου της έσω λαγονίου αρτηρίας) που διακλαδώνεται στις ουρηθραίες αρτηρίες και στις αρτηρίες της κάψας. Αρτηριακή αιμάτωση προς τον προστάτη φέρουν επιπλέον οι έσω αιδοιϊκές και οι μέσες αιμορροϊδικές αρτηρίες.

Το προστατικό υγρό εκκρίνεται με αγωγούς στην ουρήθρα και εμπλουτίζει το σπέρμα.


Επιδημιολογία και γενετική του καρκίνου του προστάτη

Υπάρχει γενετική προδιάθεση και ο κίνδυνος αυξάνει δύο φορές εάν ένας συγγενής πρώτου βαθμού έχει καρκίνο του προστάτη και 4 φορές εάν δύο ή περισσότεροι συγγενείς πρώτου βαθμού έχουν ή είχαν τη νόσο. Το 10% όλων των καρκίνων προστάτη και το 40% των καρκίνων προστάτη που εμφανίζονται σε μικρή ηλικία είναι κληρονομικοί με τον Μενδελικό τύπο κληρονομικότητας.

Η ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη απαιτεί μια πολυσταδιακή διαδικασία και πολλές ειδικές αλλαγές έχουν αναγνωρισθεί στους όγκους του προστάτη σε διάφορα κλινικά στάδια.

-Η απώλεια της λειτουργίας των γονιδίων που απομακρύνουν τις τοξίνες των καρκινογόνων έχει σαν αποτέλεσμα την υπερμεθυλίωση που οδηγεί σε απώλεια της λειτουργίας του γονιδίου προαγωγέα GSTPI-PI-class glutathione S-transferase. Ακόμη η έκφραση του C-CAM Carcinoebryonic antigen-related cell adhension molecule είναι μειωμένη τόσο σε προστατική υπερτροφία, όσο και σε καρκίνο. Αυτό το γονιδιακό προϊόν που βρίσκεται στο χρωμόσωμα 9q13 είναι ένα προσκολλητικό μόριο στα κύτταρα που προάγει την με επαφή αναστολή της ανάπτυξης.

-Η συχνότητα της ανεύρεσης προστατικού καρκίνου σε αυτοψίες είναι μεγάλη και γι αυτό ο ρόλος της περιβαλλοντικής επίδρασης στον καρκίνο του προστάτη είναι μεγάλος. Η κατανάλωση πολλών φυτικών λιπών και ειδικά του α-λινολεϊκό οξέος θεωρείται ότι αυξάνει τον κίνδυνο δύο φορές.

-Προστατευτικοί παράγοντες είναι η ισοφλαβόνη γενιστεϊνη που αναστέλλει την 5 άλφα ρεδουκτάση και η άλφα τοκοφερόλη (βιταμίνη Ε). Τα ρετινοϊδή, όπως το λυκοπένιο (που ανευρίσκεται στις ντομάτες), οι αναστολείς της βιοσύνθεσης της χοληστερόλης και το σελήνιο δρουν προστατευτικά.

-Στους μαύρους η ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία και οι μεγαλύτεροι όγκοι ανευρίσκονται σε μεγαλύτερα ποσοστά από ότι στους λευκούς, λόγω των υψηλότερων ποσοστών τεστοστερόνης.

-Τα ανδρογόνα είναι απαραίτητα επειδή ο καρκίνος του προστάτη σπάνια αναπτύσσεται σε ευνουχισμένους άνδρες ή σε αυτούς που είναι υποϋποφυσιακοί πριν την ηλικία των 40 ετών.

-Ο υποδοχέας των ανδρογόνων που βρίσκεται στο χρωμόσωμα Xq 11-13 είναι μέλος της υπεροικογένειας των μεταγραφικών παραγόντων εξαρτώμενων από τους προσδέτες (ligand-dependent transcription factors). Το Ν-τερματικό άκρο περιέχει μεγάλο αριθμό τρινικλουεοτιδίων δορυφόρων που ονομάζονται CAG τριπλέτες που παίζουν ρόλο στην μεταγραφική ρύθμιση. Υπάρχει αντίστροφη συσχέτιση ανάμεσα στον αριθμό των τριπλετών CAG και στην επίπτωση του καρκίνου του προστάτη.

-Το μοριακό προφίλ του καρκίνου του προστάτη παίζει μεγάλο ρόλο μιας και υπάρχουν διαφορές στους όγκους που εντοπίζονται στον προστάτη και σε αυτούς που κάνουν μετάσταση. Το ίδιο συμβαίνει και για τους όγκους που είναι προοδευτικοί σε σχέση με αυτούς που ελέγχονται με την αντιαδρογονική θεραπεία. Επίσης, οι στόχοι θεραπείας είναι διαφορετικοί σε όγκους πρώιμου σταδίου και όγκους προχωρημένου σταδίου. Για παράδειγμα, η συχνότητα έκφρασης HER2 & BCL-2 είναι υψηλότερη σε μεταστατικές βλάβες μετά από ευνουχισμό παρά σε μη θεραπευόμενους τοπικούς όγκους. Αντίθετα, η συχνότητα έκφρασης του PSA-Prostate-Specific membrane antigen είναι σταθερή σε όλα τα κλινικά στάδια, αν και είναι υψηλότερη στους όγκους που έχουν θεραπευθεί με ορμονικό ευνουχισμό.

Επειδή η τοξικότητα από τη θεραπεία είναι μεγάλη πρέπει να γίνεται μοριακό προφίλ του όγκου.

 

Η παθολογία του καρκίνου του προστάτη

Η προστατική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία είναι ο κυτταρικός πολλαπλασιασμός μέσα στους αδένες και τις κυψελίδες του προστάτη και η αρχιτεκτονική του είναι φυσιολογική. Αυτοψίες δείχνουν ότι η υψηλή κακοήθειας νόσος απαιτεί 10 χρόνια η περισσότερο για να αναπτυχθεί. Το 50% των ανδρών με ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία θα αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη σε 5 χρόνια. Περισσότεροι από 99% των καρκίνων είναι αδενοκαρκινώματα και λιγότεροι από 1% είναι καρκίνοι των πόρων και βλεννώδεις ποικιλίες. Άλλοι ιστολογικοί υπότυποι είναι οι μικροκυτταρικοί και οι σπάνιοι μεσεγχυματικοί (ραβδομυοσαρκώματα σε νεότερους και λειομυοσαρκώματα σε πιο ηλικιωμένους ασθενείς). Οι καρκίνοι του προστάτη από μεταβατικά κύτταρα παρατηρούνται στους περιουροθηλιακούς αγωγούς και είναι πιο συχνοί σε ασθενείς που έχουν θεραπευθεί επιτυχώς για επιφανειακό καρκίνο της ουροδόχου κύστεως. Τα λεμφώματα και οι λευχαιμίες είναι οι πιο συχνοί μεταστατικοί όγκοι στον προστατικό αδένα.


Οι βαθμοί κακοήθειας του καρκίνου του προστάτη

Η κλίμακα Gleason, συνήθως, χρησιμοποιείται για να περιγράψει την μορφολογία του όγκου. Ένα σκορ 1-8 για την πρωτοπαθή και δευτεροπαθή ανάπτυξη καρκίνου χρησιμοποιείται. Όσοι έχουν σκορ 1 έχουν καλά διαφοροποιημένους καρκίνους, με ευδιάκριτο σχηματισμό των αδενίων, ενώ όσοι έχουν σκορ 8 έχουν αδιαφοροποίητο καρκίνο, με πλήρη απώλεια της αρχιτεκτονικής των αδενίων. Όσο υψηλότερο είναι το σκορ, τόσο πιο επιθετικός είναι ο όγκος και τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα έχει να βγει έξω από την κάψα, να διογκώσει τους λεμφαδένες και να κάνει μετάσταση. Ο κίνδυνος υποτροπής είναι μεγάλος αν και δεν αναγνωρίζεται από όλους ως σημαντικός προγνωστικός παράγοντας.


Εξάπλωση του καρκίνου του προστάτη

Η εξάπλωση του καρκίνου του προστάτη γίνεται με τοπική επέκταση μέσω της κάψας και από τα ορχικά αγγεία, μέσω των λεμφαγγείων στους περιοχικούς λεμφαδένες ή αιματογενώς στα οστά και σπάνια στα σπλάχνα. Οι οστικές μεταστάσεις είναι περισσότερο οστεοβλαστικές παρά οστεολυτικές αν και οι δυο τύποι υπάρχουν στους ασθενείς στις περισσότερες περιπτώσεις.


Σταδιοποίηση του καρκίνου του προστάτη

Το στάδιο είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για την επιλογή  θεραπείας και την πρόγνωση του καρκίνου του προστάτη. Το στάδιο βασίζεται στα αποτελέσματα της βιοψίας του προστάτη (συμπεριλαμβανομένου του σκορ Gleason), το επίπεδο PSA, και οποιεσδήποτε άλλες εξετάσεις ή δοκιμές που έγιναν για τυχόν μεταστάσεις. 

Το σύστημα σταδιοποίησης TNM AJCC

Το σύστημα TNM για τον καρκίνο του προστάτη βασίζεται σε 5 βασικές πληροφορίες:

  • Την έκταση του πρωτοπαθούς όγκου (Τ κατηγορία)
  • Αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες (Ν κατηγορία)
  • Την απουσία ή την παρουσία μακρινών μεταστάσεων (Μ κατηγορία)
  • Το επίπεδο του PSA κατά τη στιγμή της διάγνωσης
  • Το σκορ Gleason, με βάση την βιοψία του προστάτη από την χειρουργική επέμβαση

Το κλινικό στάδιο είναι η καλύτερη εκτίμηση για την έκταση της νόσου, με βάση τα αποτελέσματα της φυσικής εξέτασης (και της δακτυλικής εξέτασης), τις εργαστηριακές εξετάσεις, καθώς και τις απεικονιστικές εξετάσεις.

Κατά τη χειρουργική επέμβαση, οι γιατροί θα καθορίσουν το παθολογικό στάδιο, το οποίο βασίζεται στη χειρουργική επέμβαση και την εξέταση του αφαιρεθέντος ιστού. Αυτό σημαίνει ότι μετά τη χειρουργική επέμβαση, το στάδιο του καρκίνου μπορεί  να αλλάξει.

Η παθολογική σταδιοποίηση είναι  πιο ακριβής από την κλινική σταδιοποίηση και μπορεί να γίνει μόνο με τη χειρουργική επέμβαση (ριζική προστατεκτομή), σε αντίθεση με την ακτινοθεραπεία ή την απλή  παρακολούθηση.

-Τ Κατηγορίες (κλινική σταδιοποίηση)

T1: Ο γιατρός δεν μπορεί να αισθανθεί τον όγκο ή να τον εντοπίσει στο διορθικό υπερηχογράφημα.

T1a: Ο  καρκίνος βρίσκεται τυχαία κατά τη διάρκεια μιας διουρηθρικής εκτομής του προστάτη (TURP) που έγινε για καλοήθη υπερπλασία του προστάτη (ΒΡΗ). Ο καρκίνος δεν ανευρίσκεται σε περισσότερο από το 5% του ιστού που έχει αφαιρεθεί.

T1b: Ο καρκίνος βρίσκεται κατά τη διάρκεια μιας TURP, αλλά είναι σε περισσότερο από το 5% του ιστού που αφαιρέθηκε.

T1c: Ο καρκίνος βρίσκεται με βιοψία με βελόνα που έγινε λόγω αυξημένου PSA.

T2: Ο γιατρός μπορεί να αισθανθεί τον καρκίνο με δακτυλική εξέταση  ή να τον εντοπίσει με το διορθικό υπερηχογράφημα, αλλά εξακολουθεί να περιορίζεται στον αδένα του προστάτη.

Τ2α: Ο καρκίνος είναι στο μισό ή λιγότερο και μόνο στη μία πλευρά (αριστερή ή δεξιά) του προστάτη.

T2b: Ο καρκίνος είναι σε περισσότερο από τα μισό και μόνο στη μία πλευρά (αριστερά ή δεξιά) του προστάτη.

T2c: Ο καρκίνος είναι και στις δυο πλευρές του προστάτη.

Τ3: Ο καρκίνος έχει αναπτυχθεί εκτός του προστάτη και μπορεί να διηθεί και τις σπερματοδόχες κύστεις.

T3a: Ο καρκίνος εκτείνεται εκτός του προστάτη αλλά όχι στις σπερματοδόχες κύστεις.

T3b: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στις σπερματοδόχες κύστεις.

Τ4: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε ιστούς δίπλα στο προστάτη (εκτός από τις σπερματοδόχους κύστεις), όπως στον ουρηθρικό σφιγκτήρα (μυς που βοηθά στον έλεγχο της ούρησης), στο ορθό, την ουροδόχο κύστη, και / ή στο τοίχωμα της πυέλου

-Ν κατηγορίες

Δείχνουν αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους περιφερειακούς λεμφαδένες.

NX: Οι κοντινοί λεμφαδένες δεν αξιολογήθηκαν.

N0: Ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί σε οποιαδήποτε κοντινό λεμφαδένα.

N1: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε έναν ή περισσότερους κοντινούς λεμφαδένες.

-Μ κατηγορίες

Περιγράφουν το αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε απομακρυσμένα μέρη του σώματος. Οι πιο συχνές θέσεις της εξάπλωσης του καρκίνου του προστάτη είναι στα οστά και σε μακρινούς λεμφαδένες, αν και μπορεί επίσης να εξαπλωθεί σε άλλα όργανα, όπως οι πνεύμονες και το ήπαρ.

M0: Ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες.

Μ1: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί πέρα ​​από τους κοντινούς λεμφαδένες.

M1a: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε απομακρυσμένους (εκτός της πυέλου) λεμφαδένες.

M1b Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στα οστά.

M1c: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα όργανα, όπως οι πνεύμονες, το συκώτι, ή ο εγκέφαλος (με ή χωρίς εξάπλωση στα οστά).

Στάδια καρκίνου του προστάτη

Οι κατηγορίες Τ, Ν και Μ σε συνδυασμό, μαζί με το σκορ Gleason και τα επίπεδα του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) για τη σταδιοποίηση Ι (αρχικό) έως IV (πιο προχωρημένο).

Στάδιο Ι:

Τ1, N0, M0, Gleason σκορ 6 ή λιγότερο, PSA λιγότερο από 10: Ο γιατρός δεν μπορεί να αισθανθεί τον όγκο ή να τον εντοπίσει με μια εξέταση απεικόνισης, όπως το διορθικό υπερηχογράφημα  και εντοπίστηκε κατά τη διάρκεια μιας διουρηθρικής εκτομής ή διαγνώστηκε με βελόνα βιοψίας σε ασθενείς με ένα υψηλό PSA. Ο καρκίνος εξακολουθεί να είναι εντός του προστάτη και δεν έχει εξαπλωθεί στους γειτονικούς λεμφαδένες [N0] ή αλλού στο σώμα [Μ0]. Το σκορ Gleason είναι 6 ή λιγότερο και το επίπεδο PSA είναι μικρότερο από 10. 

Ή 

Τ2Α, N0, M0, Gleason 6 ή λιγότερο, PSA λιγότερο από 10: Ο όγκος μπορεί να γίνει αισθητός με τη δακτυλική εξέταση ή φαίνεται στην απεικόνιση, όπως στο διορθικό υπέρηχο και είναι στο μισό ή και λιγότερο σε μια μόνο  πλευρά (αριστερή ή δεξιά) του προστάτη [Τ2α]. Ο καρκίνος εξακολουθεί να είναι εντός του προστάτη και δεν έχει εξαπλωθεί στους γειτονικούς λεμφαδένες [N0] ή αλλού στο σώμα [Μ0]. Το σκορ Gleason είναι 6 ή λιγότερο και το επίπεδο PSA είναι μικρότερο από 10.

Στάδιο ΙΙΑ:

Ένα από τα παρακάτω ισχύει:

Τ1, N0, M0, σκορ Gleason 7, PSA λιγότερο από 20: Ο γιατρός δεν μπορεί να αισθανθεί τον όγκο ή να τον εντοπίσει με απεικόνιση, όπως με το διορθικό υπερηχογράφημα και είτε εντοπίσθηκε κατά τη διάρκεια μιας διουρηθρικής εκτομής ή διαγνώστηκε με βιοψία με βελόνα σε ασθενή με ένα υψηλό επίπεδο PSA) [Τ1]. Ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες [N0] ή αλλού στο σώμα [M0]. Ο όγκος έχει ένα σκορ Gleason 7. Το επίπεδο του PSA είναι μικρότερο από 20. 

Ή

Τ1, N0, M0, σκορ Gleason 6 ή λιγότερο, PSA τουλάχιστον 10 αλλά λιγότερο από 20: Ο γιατρός δεν μπορεί  να αισθανθεί τον όγκο ή να τον εντοπίσει με απεικόνιση, όπως με το διορθικό υπερηχογράφημα και είτε εντοπίσθηκε κατά τη διάρκεια μιας διουρηθρικής εκτομής ή διαγνώστηκε με βιοψία με βελόνα σε ασθενή με ένα υψηλό επίπεδο PSA) [Τ1]. Ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες [N0] ή αλλού στο σώμα [M0]. Ο όγκος έχει ένα σκορ Gleason 6 ή λιγότερο. Το επίπεδο PSA είναι τουλάχιστον 10 αλλά λιγότερο από 20.

Ή

T2a ή T2b, N0, M0, σκορ Gleason 7 ή λιγότερο, PSA λιγότερο από 20: Ο όγκος μπορεί να γίνει αισθητός με τη  δακτυλική εξέταση ή φαίνεται στην απεικόνιση, όπως στο διορθικό υπερηχογράφημα και είναι μόνο η μία πλευρά του προστάτη [Τ2a ή T2b ]. Ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες [N0] ή αλλού στο σώμα [M0]. Έχει βαθμολογία Gleason 7 ή λιγότερο. Το επίπεδο του PSA είναι μικρότερο από 20.

Στάδιο ΙΙΒ:

Ένα από τα παρακάτω ισχύει:

T2c, N0, M0, οποιοδήποτε σκορ Gleason, οποιαδήποτε PSA: Ο όγκος μπορεί να γίνει αισθητός με τη δακτυλική εξέταση ή φαίνεται στην απεικόνιση, όπως στο διορθικό υπερηχογράφημα και εντοπίζεται στις δύο πλευρές του προστάτη [T2c]. Ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες [N0] ή αλλού στο σώμα [M0]. Ο όγκος μπορεί να έχει οποιοδήποτε σκορ Gleason και το PSA μπορεί να έχει οποιαδήποτε τιμή.

Ή

Τ1 ή Τ2, N0, M0, οποιοδήποτε σκορ Gleason, PSA 20 ή περισσότερο: Ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί έξω από τον προστάτη. Μπορεί (ή δεν μπορεί) να γίνει αισθητός με τη δακτυλική εξέταση ή να φανεί με την απεικόνιση, όπως με το διορθικό υπερηχογράφημα [Τ1 ή Τ2]. Ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες [N0] ή αλλού στο σώμα [M0]. Ο όγκος μπορεί να έχει οποιοδήποτε σκορ Gleason. Το επίπεδο PSA είναι τουλάχιστον 20.

Ή

Τ1 ή Τ2, N0, M0, σκορ Gleason 8 ή υψηλότερο, οποιαδήποτε PSA: Ο καρκίνος δεν έχει ακόμη εξαπλωθεί έξω από τον προστάτη. Μπορεί (ή δεν μπορεί) να γίνει αισθητός με τη δακτυλική εξέταση ή να φαίνεται με απεικόνιση όπως με το διορθικό υπερηχογράφημα [Τ1 ή Τ2]. Ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες [N0] ή αλλού στο σώμα [M0]. Το σκορ Gleason είναι 8 ή υψηλότερο. Το PSA μπορεί να έχει οποιαδήποτε τιμή.

Στάδιο ΙΙΙ:

T3, N0, M0, οποιοδήποτε σκορ Gleason, οποιοδήποτε PSA: Ο καρκίνος έχει αναπτυχθεί έξω από τον προστάτη και μπορεί να έχει εξαπλωθεί στις σπερματοδόχες κύστεις [Τ3], αλλά δεν έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες [N0] ή αλλού στο σώμα [ M0]. Ο όγκος μπορεί να έχει οποιοδήποτε σκορ Gleason και το PSA μπορεί να είναι οποιαδήποτε τιμή

Στάδιο IV:

Ένα από τα παρακάτω ισχύει:

Τ4, N0, M0, οποιοδήποτε σκορ Gleason, οποιαδήποτε PSA: Ο καρκίνος έχει εξελιχθεί σε ιστούς δίπλα στο προστάτη (εκτός τις σπερματοδόχες κύστεις), όπως  τον ουρηθρικό σφιγκτήρα (μυς που βοηθά στον έλεγχο της ούρησης), στο ορθό, στην ουροδόχο κύστη, και / ή το τοίχωμα της πυέλου [Τ4]. Ο καρκίνος δεν έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες [N0] ή αλλού στο σώμα [M0]. Ο όγκος μπορεί να έχει οποιοδήποτε σκορ Gleason και το PSA μπορεί να είναι οποιαδήποτε τιμή. 

Ή

Κάθε Τ, Ν1, M0, οποιοδήποτε σκορ Gleason, κάθε PSA: Ο όγκος μπορεί ή δεν μπορεί να έχει επεκταθεί σε ιστούς κοντά στον προστάτη [οποιαδήποτε T]. Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες [N1], αλλά δεν έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος [M0]. Ο όγκος μπορεί να έχει οποιοδήποτε σκορ Gleason και το PSA μπορεί να είναι οποιαδήποτε τιμή.

Ή

Κάθε Τ, κάθε Ν, Μ1, οποιοδήποτε σκορ Gleason, κάθε PSA: Ο καρκίνος μπορεί ή δεν μπορεί να έχει επεκταθεί σε ιστούς κοντά στον προστάτη [οποιαδήποτε T] και μπορεί ή δεν μπορεί να έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες [οποιαδήποτε Ν]. Έχει εξαπλωθεί και σε άλλες, πιο μακρινές περιοχές του σώματος [M1]. Ο όγκος μπορεί να έχει οποιοδήποτε σκορ Gleason και το PSA μπορεί να είναι οποιαδήποτε τιμή.

Οι κατηγορίες κινδύνου D’Amico

Χρησιμοποιείται αυτή η σταδιοποίηση για την εκτίμηση του κινδύνου που έχει ένας καρκίνος του προστάτη να εξαπλωθεί έξω από τον προστάτη. Αυτό το σύστημα χρησιμοποιεί το επίπεδο PSA, το σκορ Gleason, και το στάδιο Τ του καρκίνου και ταξινομεί τους ασθενείς σε 3 ομάδες κινδύνου: χαμηλής, μέσης και υψηλής.


Διάγνωση καρκίνου του προστάτη

Οι στρατηγικές έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του προστάτη εφαρμόζονται για τη διάγνωση σε πρώιμο στάδιο, γιατί οι ασθενείς θεραπεύονται.

Τα διαγνωστικά τεστ είναι η δακτυλική εξέταση και η μέτρηση PSA.

Η έγκαιρη διάγνωση πρέπει να διαχωριστεί από τον προσυμπτωματικό έλεγχο.

Η πρώιμη διάγνωση γίνεται σε επιλεγμένες ομάδες πληθυσμού που απαιτούν εκτίμηση, ενώ ο προσυμπτωματικός έλεγχος είναι η διάγνωση σε όλο τον ανδρικό πληθυσμό με κακοήθεις διογκώσεις του προστάτη ή με κληρονομικό ιστορικό ή αυξημένο PSA ή με ουρολογικά συμπτώματα. Γίνεται έλεγχος για να επιβεβαιωθεί η μη ύπαρξη καρκίνου και η μη ανάπτυξη καρκίνου με την πρόοδο του χρόνου.

Η ανάγκη για επιβεβαίωση της διάγνωσης του καρκίνου του προστάτη βασίζεται στα συμπτώματα, στην παθολογική δακτυλική εξέταση και στα αυξημένα επίπεδα PSA. Τα αποφρακτικά συμπτώματα παθολογικής ροής των ούρων είναι τα πιο συχνά.

To PSA είναι μια μια γλυκοπρωτεϊνη  μονής αλυσίδας με μοριακό βάρος 34 kD που λειτουργεί ως καλλικρεϊνη σερίνη πρωτεάση που ρευστοποιεί το σπερματικό υγρό. Βρίσκεται στο σπερματικό και προστατικό υγρό, στον ορό και στα ούρα. Η κύρια λειτουργία του είναι η υγροποίηση του σπέρματος. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι το PSA παράγεται επίσης σε πολύ χαμηλά επίπεδα (<0,1ng/ml) από τους περιουρηθρικούς αδένες και από τον αδενικό ιστό του μαστού στις γυναίκες. Είναι ειδικό του προστάτη, αλλά όχι ειδικό του καρκίνου του προστάτη, αφού μεγάλες αυξήσεις του παρατηρούνται και στην προστατίτιδα και στην καλοήθη υπερτροφία του προοστάτη και στον καρκίνο του προστάτη και στην δακτυλική εξέταση, ακόμη και κατά την αφόδευση. Ο χρόνος ημείσιας ζωής του είναι έως 3 ημέρες και τα επίπεδά του πρέπει να είναι μηδενικά μόνο όταν ο προστάτης έχει αφαιρεθεί τελείως. Η ανοσοϊστοχημεία PSA χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη.

Η εξέταση PSA μαζί με τη δακτυλική εξέταση ενδείκνυται για ασθενείς άνω των 50, ετησίως, που έχουν προσδόκιμο επιβίωσης άνω των 50 ετών ή άνω των 40 ετών αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό και σε άνδρες της μαύρης φυλής.

Γενικά, επιπρόσθετες διαγνωστικές εξετάσεις προτείνονται όταν το PSA είναι άνω των 4ng/mL ή η δακτυλική εξέταση είναι παθολογική.

Σε παθολογικά τεστ να κάνετε επανάληψη για επιβεβαίωση.

Υπάρχουν πολλές διαγνωστικές εξετάσεις που δείχνουν αν υπάρχει κακοήθεια εκτός της βιοψίας.

Αν θέλετε μπορείτε να την παρακάμψετε, γιατί μπορεί να προκληθεί εμφύτευση των καρκινικών κυττάρων.

Η ευαισθησία και η ειδικότητα της θετικής εξέτασης σε δακτυλική εξέταση και PSA άνω των 4ng/mL είναι 21% και 25% των ανδρών που έχουν αυξημένο PSA και παθολογική δακτυλική εξέταση έχουν καρκίνο.

Οι άνδρες με φυσιολογική δακτυλική εξέταση και PSA 2,5 έως 4,0 ng/mL, σε ποσοστό 17% έχουν καρκίνο.

Η ευαισθησία του PSA ορού που είναι πάνω από 4,0 ng/mL είναι 80% και η ειδικότητα 20%: ένας άνδρας στους έξι χωρίς καρκίνο θα έχει καρκίνο. Οι καταστάσεις που μιμούνται τον καρκίνο του προστάτη στην δακτυλική εξέταση είναι η οξεία και κοκκιωματώδης προστατίτιδα και η λιθίαση του προστάτη. 

Πολλοί αμφισβητούν την αξία της χρήσης του PSA για τον έλεγχο του καρκίνου του προστάτη γιατί οδηγεί σε υπερδιάγνωση…

Η ερμηνεία του πρέπει να γίνεται εξατομικευμένα.

-Για να βελτιωθεί η ευαισθησία και η ειδικότητα του PSA μετριέται η πυκνότητά του, γιατί ο καρκίνος παράγει λιγότερο PSA από τους μη κακοήθεις προστατικούς ιστούς και προκύπτει διαιρώντας το PSA ορού με τον όγκο του προστάτη όπως μετριέται με τον διορθικό υπέρηχο. Τιμές 0,15 ή μικρότερες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι καρκίνος του προστάτη.

-Επίσης αύξηση μεγαλύτερη από 0,75 ng/mL ανά έτος, ακόμη και αν το PSA είναι στα φυσιολογικα όρια συνδέεται με μεγαλύτερη πιθανότητα για καρκίνο.

-Το PSA στο πλάσμα είναι συνδεδεμένο είτε με την άλφα-αντιχυμοθρυψίνη είτε με την βήτα-2-μακροσφαιρίνη που είναι δύο εξωκυτταρικοί αναστολείς πρωτεασών. Όταν συνδέεται το PSA με αυτά τα στοιχεία, το ένζυμο είναι ανενεργό αλλά μετρήσιμο με την ανοσοϊστοχημεία. Για άνδρες με 4-10 ng/mL ο καρκίνος είναι πιο πιθανός όταν το ποσοστό του Free PSA είναι λιγότερο από 25%.

Τα τεστ για έγκαιρη διάγνωση και ο προσυμπτωματικός έλεγχος στον καρκίνο του προστάτη

  • Δακτυλική εξέταση ετησίως μετά τα 50 και ετησίως μετά τα 45 για τους μαύρους άνδρες και όσους έχουν θετικό οικογενειακό ιστορικό
  • PSA ετησίως μετά τα 49 και μετά τα 45 σε άνδρες υψηλού κινδύνου
  • Πυκνότητα PSA είναι η ποσότητά του στον αδένα (ng/mL/cm3). Βοηθάει για την διαφοροδιάγνωση της διόγκωσης από καρκίνο και απαιτεί υπέρηχο ή απεικονιστικό έλεγχο άλλο. Αναλογία πάνω από 0,10 θεωρείται αυξημένη
  • Ταχύτητα αύξησης του PSA που είναι μεγαλύτερη στους άνδρες με καρκίνο, μεγαλύτερη από 0,75 ng/mL ακόμη και αν το PSA είναι σε φυσιολογικα όρια. Το PSA φυσιολογικά αυξάνει με την ηλικία λόγω υπερτροφίας.
  • Οι φυσιολογικές τιμές του PSA ανάλογα με την ηλικία:

-40-49 ετών: 2,5 ng/mL

-50-59 ετών: 3,5 ng/mL

-60-69 ετών: 4,5 ng/mL

-70-79 ετών: 6,5 ng/mL

  • Free PSA που είναι το ελεύθερο, γιατί το μεγαλύτερο μέρος του είναι συνδεδεμένο με τον αναστολέα πρωτεάσης ACT. Free PSA:Total PSA=4-10 ng/mL. Ο καρκίνος είναι πιο πιθανός όταν το free PSA είναι λιγότερο από 35% του Total PSA.
  • Διορθικός υπέρηχος όταν η δακτυλική εξέταση ή το PSA ή και τα δύο είναι παθολογικά και δίνει χρήσιμες πληροφορίες για τον όγκο του προστάτη και αν υπάρχουν ύποπτες περιοχές για κακοήθεια.

Συγκρινόμενες η δακτυλική εξέταση έχει ευαισθησία 89%, ειδικότητα 98% και ποσοστό διάγνωσης 1,7%, το PSA 79,68 και 2,6 αντίστοιχα και το διορθικό υπερηχογράφημα 85, 79 και 2,6 αντίστοιχα.

Τα σπινθηρογραφήματα οστών για τη διάγνωση των οστικών μεταστάσεων σε όγκους που είναι Τ2 ή μικρότεροι και με Gleason σκορ μικρότερο από 7 και PSA λιγότερο από 10 ng/mL δεν ενδείκνυται. Η αξονική τομογραφία με οστικά παράθυρα είναι χρήσιμη εξέταση για την εκτίμηση τοπικών περιοχών στο σκελετό και την αναγνώριση επουλωμένων καταγμάτων, αρθρίτιδας, νόσου Paget΄s, μολύνσεων οστών και άλλων φλεγμονωδών καταστάσεων των οστών που μπορεί να διαγνωσθούν από το σπινθηρογράφημα σαν οστική μετανόσος και πρέπει να διαφοροδιαγνωσθούν.


Πρόληψη του καρκίνου του προστάτη

  • Η φιναστερίδη, ένας αναστολέας της άλφα ρεδουκτάσης χρησιμοποιείται για πρόληψη του καρκίνου του προστάτη. 
  • Το σελήνιο και η βιταμίνη Ε σε συνδυασμός σε άνδρες με PSA πάνω από 4ng/mL είναι πολυ αποτελεσματικά στην πρόληψη.

Να προτιμάτε τις φυσικές θεραπείες αν πάσχετε από καρκίνο του προστάτη, σύμφωνα με το Μοριακό Προφίλ του Όγκου

Η ζωή είναι πολύτιμη.

Η ζωή είναι δική σας. Πάρτε την στα χέρια σας!

 

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό

Διαβάστε, επίσης,

Η στείρωση στους άντρες

Όρχεις

Άντρες χωρίς όρχεις

Ρομποτική da Vinci προστατεκτομή για τον καρκίνο του προστάτη

Saw Palmetto

Θεραπεία του πόνου σε καρκίνο στα οστά

Ομάδα αίματος και καρκίνος του προστάτη

Προστατεκτομή με διουρηθρική εξάχνωση του προστάτη

Ντοματόσουπα για τον προστάτη

Συμπληρώματα διατροφής για προβλήματα του προστάτη

Αν έχετε καρκίνο του προστάτη

Καρκίνος προστάτη

Ιός καταπολεμάει τον καρκίνο προστάτη

Dasatinib

Νανοσωματίδια από τσάι κατά του καρκίνου του προστάτη

Τσιρότα οιστρογόνων για τον καρκίνο προστάτη

Η σεξουαλική ζωή σε χρόνιες ασθένειες

Ρομποτική Da Vinci προστατεκτομή

Πρέπει να γίνεται ριζική προστατεκτομή σε καρκίνο προστάτη;

Ρίγανη για τη θεραπεία καρκίνου του προστάτη

Η αναλογία δείκτη και παράμεσου αποκαλύπτει πολλά μυστικά

Τα καλύτερα βότανα για τον προστάτη

Οδηγίες για την πρόληψη καρκίνου του προστάτη

Πόσο σημαντικός είναι ο προστάτης

Μάθετε να αξιολογείτε σωστά το PSA

Πρόληψη του καρκίνου του προστάτη

Η μπύρα για την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη

Το πέρασμα στην εξατομικευμένη θεραπεία του καρκίνου

Εμπιστευθείτε τους διατροφικούς συμβούλους της EMEDI

Εμπιστευθείτε το ογκολογικό συμβούλιο της EMEDI

ΟγκοΥπερθερμία

Το Glycobloc θεραπεύει τον καρκίνο φυσικά

Μοριακό προφίλ του όγκου

www.emedi.gr

 

Print Friendly, PDF & Email
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ανεπιθύμητες ενέργειες μετά από εμβόλια mRNA COVID-19

Ανεπιθύμητες ενέργειες μετά από εμβόλια mRNA COVID-19. Οι κυριότερες είναι οι καρδιoαγγειακές επιπλοκές, οι θρομβώσεις και η θρομβοπενία. Επιμέλεια παρουσίασης  Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά  Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD,...

ΔΗΜΟΦΙΛΗ