Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Σύνδρομο Horner

Η οφθαλμοσυμπαθητική πάρεση

Το Σύνδρομο Horner χαρακτηρίζεται από μύση, βλεφαρόπτωση, ενόφθαλμο, που αποτελούν τη βασική τριάδα του συνδρόμου, αλλά και από άλλες κλινικές εκδηλώσεις, όπως, ανιδρωσία, ετεροχρωμία ίριδας κ.α.

Το σύνδρομο Horner είναι αποτέλεσμα της βλάβης σε οποιοδήποτε σημείο της πορείας της συμπαθητικής οδού του οφθαλμού.

Διάφορα αίτια, όπως καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι, αγγειακές διαταραχές και ποικίλες φλεγμονώδεις καταστάσεις μπορούν να προκαλέσουν το σύνδρομο αυτό. Το τραύμα συνιστά το 4-13% των περιπτώσεων του συνδρόμου Horner, ενώ τα ιατρογενή αίτια είναι υπεύθυνα σε ποσοστό 10-18,5%.

Η διάγνωση του συνδρόμου Horner γίνεται, κυρίως, από την κλινική εικόνα. Ωστόσο φαρμακολογικές δοκιμασίες μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την επιβεβαίωσή της, αλλά και για τον προσδιορισμό του προσβεβλημένου νευρώνα. Απεικονιστικές μέθοδοι όπως MRI, υπερηχογράφημα, αγγειογραφία, κ.α εφαρμόζονται περισσότερο για την εντόπιση της αιτίας.

Ως σύνδρομο Horner ή οφθαλμοσυμπαθητική πάρεση ορίζεται το αποτέλεσμα οποιασδήποτε βλάβης που διακόπτει τη νευρική οδό από τον υποθάλαμο προς τον οφθαλμό.

Το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από τα παρακάτω κλινικά ευρήματα:

μύση, βλεφαρόπτωση, ενόφθαλμο, ανιδρωσία και αγγειακή διαστολή σύστοιχα με την πλευρά της βλάβης.

Οι συμπαθητικές ίνες που νευρώνουν τον οφθαλμό ξεκινούν από τα Α8 – Θ2 νευροτόμια, που αποτελεί το βλεφαρονωτιαίο κέντρο ή κέντρο του Budge. Οι προγαγγλιακές ίνες εγκαταλείπουν το νωτιαίο μυελό δια των προσθίων ριζών των Α8, Θ1, Θ2 νωτιαίων νεύρων, διασχίζουν το πρώτο θωρακικό και το κάτω αυχενικό γάγγλιο, που τις περισσότερες φορές συσσωματώνονται μεταξύ τους και αποτελούν το αστεροειδές γάγγλιο, το οποίο βρίσκεται πίσω από την έκφυση της σπονδυλικής αρτηρίας. Οι ίνες συνεχίζουν μέσω της υποκλείδιας αγκύλης, η οποία συνδέει το αστεροειδές με το μέσο αυχενικό γάγγλιο και απολήγουν στο άνω αυχενικό γάγγλιο στο ύψος των Α1-Α2, πίσω από το καρωτιδικό έλυτρο. Από το άνω αυχενικό γάγγλιο αρχίζουν οι μεταγαγγλιακές ίνες, που φέρονται με το έσω καρωτιδικό νεύρο, πάλι μέσα στο κρανίο, εγκαταλείπουν το καρωτιδικό πλέγμα δια της αναστόμωσης του François Franc, εισέρχονται στο γασσέρειο γάγγλιο και δια του οφθαλμικού κλάδου του τρίδυμου νεύρου, του ρινικού και των μακρών ακτινοειδών νεύρων, φτάνουν στο διαστολέα μυ της κόρης του οφθαλμού, στον κογχαίο και στους ταρσαίους μύες και στον ανελκτήρα μυ του βλεφάρου. Οι μεταγαγγλιακές ίνες αυτές είναι υπεύθυνες και για την εφίδρωση του προσώπου.

 Η δραστικότητα των συμπαθητικών ινών ελέγχεται από τα υποθαλαμικά κέντρα από τα οποία οι κεντρικές συμπαθητικές ίνες οδεύουν, διαμέσου της καλύπτρας του μεσεγκεφάλου και της γέφυρας, προς το νωτιαίο μυελό.

Αίτια συνδρόμου Horner

Κακοήθεις όγκοι

Καλοήθεις όγκοι

Αγγειακή διαταραχή

Φλεγμονώδης αιτιολογία

Βρογχικό καρκίνωμα

Λέμφωμα Hodgkin

Καρκίνωμα θυρεοειδούς

Σαρκώματα

Όγκοι Pancoast

Μεταστατικοί όγκοι

Σβάννωμα

Όγκος καρωτιδικού σώματος

Αδένωμα θυρεοειδούς

Ημικρανία

Αθροιστική κεφαλαλγία

Κοκκιωματώδης αγγειίτιδα Wegener

Γιγαντοκυτταρική αρτηρίτιδα

Ανεύρυσμα έσω καρωτίδας αρτηρίας στο σηραγγώδη κόλπο

Νόσος Lyme

Έρπητας Ζωστήρας

Φυματίωση

Εγκεφαλίτιδα

Τραύμα θώρακος

Διαπεραστικό τραύμα τραχήλου

Κατάγματα βάσης κρανίου

Κατάγματα οφθαλμικού κόγχου

Κατάγματα – εξάρθρωση ΑΜΣΣ

Διατομή αγγειακού στελέχους –Αμβλεία κάκωση καρωτίδας αρτηρίας

Συγγενές σύνδρομο Horner (τραυματισμός κατά τον τοκετό)

Άνω ραχιαία και κάτω αυχενική συμπαθεκτομή

Χειρουργική εκτομή των προσθιοπλάγιων δεματίων Νωτιαίου Μυελού

Εκτομή σπονδυλικού πετάλου ΑΜΣΣ

Θυρεοειδεκτομή

Αμυγδαλεκτομή

Επεμβάσεις στο στόμα και πρόσωπο

Επεμβάσεις στον τράχηλο

Επεμβάσεις ανοικτής καρδιάς

Τραυματισμός περιοχής

Αποκλεισμός βραχιονίου πλέγματος

Αποκλεισμός αστεροειδούς γαγγλίου

Επισκληρίδιος αναισθησία

Ενδοστοματική αναισθησία

Αποκλεισμός οσφυϊκών συμπαθητικών ινών

Καθετηριασμός της έσω σφαγίτιδας φλέβας – καθετήρας Swan-Gans

Καθετηριασμός καρωτίδας

Μετατόπιση του κεντρικού φλεβικού καθετήρα

Τεχνητός πνευμοθώρακας

Κακή τοποθέτηση σωλήνα θωρακοστομίας

Το σύνδρομο Horner μπορεί να προκληθεί από ποικίλα αίτια. 

Οι νεοπλασίες αποτελούν την πιο συχνή αιτία (35%-60% των περιπτώσεων).

Το τραύμα, συμπεριλαμβανομένου και του τραυματισμού κατά τον τοκετό, συνιστά το 4%-13% των περιπτώσεων και παρατηρείται, κυρίως, σε νεαρά άτομα.

Οι ιατρογενείς βλάβες είναι υπεύθυνες σε ποσοστό 10%-18,5% των περιπτώσεων. Από αυτές το 84% αφορά βλάβες του αστεροειδούς γαγγλίου.

horner 2

Κλινική εικόνα συνδρόμου Horner

1. Βλεφαρόπτωση: Η πτώση του άνω βλεφάρου είναι σημαντικό εύρημα του συνδρόμου. Στο μετατραυµατικό και µετεγχειρητικό σύνδροµο Horner, επειδή η μύση μπορεί να διαφύγει, ειδικότερα αν και οι δύο κόρες του οφθαλμού είναι μικρές και αν η εξέταση δεν πραγματοποιηθεί σε ημιφώς. Η πτώση είναι ήπια, 2-3 mm, κάτι που σπάνια ενοχλεί έντονα τον ασθενή. Το χαρακτηριστικό αυτό σημείο αποτελεί ένα ποσοτικό διαφοροδιαγνωστικό σημείο μεταξύ βλεφαρόπτωσης στο σύνδρομο Horner και αυτής κατά την παράλυση του κοινού κινητικού νεύρου/ Επιπλέον, το μέγεθος της πτώσης του βλεφάρου εξαρτάται από το εάν ο ασθενής είναι κουρασμένος ή όχι. Συνεπώς, η πτώση γίνεται πιο εμφανής τις βραδινές ώρες και βελτιώνεται τις πρωινές. Η βελτίωση αυτή δεν είναι πραγματική και οφείλεται στην εντονότερη δράση του μετωπιαίου και ανελκτήραμυός του άνω βλεφάρου, καθώς και στην εντονότερη δράση των άθικτων συμπαθητικών ινών.

2. Μύση: Η μύση παρατηρείται σύστοιχα με τη βλάβη. Οφείλεται στην υπερίσχυση του παρασυμπαθητικού, ως αποτέλεσμα πάρεσης του διαστολέα μυός της κόρης και γίνεται πιο εμφανής όταν ο ασθενής βρίσκεται σε ημιφώς ή προσαρμογή. Είναι μεγαλύτερη σε μεταγαγγλιακή βλάβη παρά σε προγαγγλιακή, καθώς επίσης και πριν αρχίσει η διαδικασία αναγέννησης του καταστραμμένου συμπαθητικού.

3. Ενόφθαλμος: Οφείλεται σε ατροφία του κογχικού λίπους και η αδυναμία του μυός Mueller. Ωστόσο, θεωρείται ότι και η βλεφαρόπτωση δίνει την εντύπωση του ενόφθαλμου, επομένως δεν είναι αληθής, αλλά φαινομενικός.

4. Ελάττωση ενδοφθάλμιας πίεσης: Η ενδοφθάλμια πίεση από την πλευρά της βλάβης είναι, τουλάχιστον, κατά 5 mmHg μικρότερη από αυτή του φυσιολογικού οφθαλμού.

5. Ετεροχρωμία ίριδας: Η ίριδα φαίνεται πιο ανοικτού χρώματος από την πλευρά της βλάβης, κυρίως, σε περίπτωση συγγενούς ή πρώιμου συνδρόμου Horner. Θεωρείται, πολύ σπάνια η ετεροχρωμία, όταν το σύνδρομο Horner αναπτύσσεται σε μεγάλη ηλικία και αυτό έχει ιατροδικαστική σημασία.

6. Αύξηση ικανότητας προσαρμογής: Τα άτομα με το σύνδρομο Horner παρουσιάζουν σχετικά καλύτερη ικανότητα προσαρμογής για την πλησίον όραση από την πλευρά της βλάβης. Είναι λογικό, ότι το εύρημα αυτό δεν μπορεί να χρησιμεύει σε άτομα ηλικίας άνω των 40-45 με πρεσβυωπία.

7. Ανιδρωσία: Όταν η βλάβη εντοπίζεται από το υποθαλαμικό κέντρο έως την διακλάδωση της καρωτίδας παρατηρείται ανιδρωσία του προσώπου σύστοιχα με τη βλάβη που οφείλεται στη δυσλειτουργία ιδρωτοποιών αδένων. Η διάγνωση της ανιδρωσίας είναι αρκετά δύσκολη. Πλήρης κλινική εικόνα του συνδρόμου παρατη-ρείται, κυρίως, σε όγκους που εντοπίζονται στον αυχένα και το θώρακα, και προσβάλλουν τους προγαγγλιακούς
νευρώνες.

Διάγνωση συνδρόμου Horner

Ο συνδυασμός μύσης και βλεφαρόπτωσης αποτελεί το κύριο σημείο για διερεύνηση. Η μύση αυτή φαίνεται καλύτερα σε χαμηλό φωτισμό. Αυτό οφείλεται στo γεγονός ότι κάποιοι βαθμοί μύσης είναι πολύ μικροί, με αποτέλεσμα να είναι πολύ δύσκολο να αναγνωριστούν με γυμνό μάτι σε έντονο φωτισμό.

Νευρολογική και Οφθαλμολογική εξέταση:

Είναι σημαντικό η εξέταση των κορών των οφθαλμών να γίνει τόσο στο φυσικό όσο και σε χαμηλό φως. Οι φυσιολογικές κόρες διαστέλλονται, αμέσως, αν ένα άτομο βρεθεί στο σκοτάδι μετά από έντονο φωτισμό. Αντίθετα, στο σύνδρομο Horner αυτό γίνεται πολύ αργά, καθώς η συμπαθητική εννεύρωση που είναι υπεύθυνη για τη μυδρίαση είναι μειωμένη. Φυσιολογικά, η διαστολή αυτή εμφανίζεται σε 4- 5sec, αλλά σε ασθενείς με σύνδρομο Horner φτάνει 10-12 sec. Το γεγονός αυτό αναφέρεται ως «καθυστέρηση διαστολής» και αποτελεί το βασικό σημείο για τη διάγνωση. Πρέπει να σημειωθεί ότι η ανισοκορία της τάξεως 0,4-1 mm είναι φυσιολογικό φαινόμενο σε ποσοστό 10% του πληθυσμού, συνεπώς, το βασικό στοιχείο δεν είναι ο βαθμός της μύσης, αλλά ο λανθάνων χρόνος αντίδρασης, δηλαδή ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ εφαρμογής ενός ερεθίσματος και της αντίδρασης, για διαστολή σε ημιφώς.

Δοκιμασία κολλυρίων: Γίνεται για τον προσδιορισμό του προσβεβλημένου νευρώνα. Στις προγαγγλιακές ή κεντρικές βλάβες η ενστάλαξη οφθαλμικών σταγόνων κοκαΐνης 4% (cocaine test) επιφέρει ελαφρά μυδρίαση της πάσχουσας κόρης, ενώ η ενστάλαξη οφθαλμικών σταγόνων υδροξυαμφεταμίνης 1% και φολεδρίνης 1% προκαλούν διαστολή. Σε αντίθεση με τις παραπάνω ουσίες η ενστάλαξη της φαινυλεφρίνης 1% δεν προκαλεί καμία αντίδραση. Στις μεταγαγγλιακές βλάβες η ενστάλαξη της υδροξυαμφεταμίνης 1% ή φολεδρίνης 1% δεν προκαλεί καμία αντίδραση. Όμως, η φαινυλεφρίνη 1% θα προκαλέσει διαστολή της πάσχουσας κόρης.
Σήμερα, στη θέση της κοκαΐνης χρησιμοποιείται περισσότερο η απρακλονιδίνη (iopidine) 0,5%. Η ουσία είναι α2-αδρενεργικός διεγέρτης, παράγωγο της κλονιδίνης που χρησιμοποιείται για θεραπεία ή πρόληψη της αυξημένης ενδοφθάλμιας πίεσης. Έχει ως πλεονέκτημα το γεγονός ότι είναι ευκολότερα διαθέσιμη από το διάλυμα της κοκαΐνης και είναι πιο ασφαλής και αποτελεσματική στα παιδιά.

Άλλες μέθοδοι διάγνωσης: CT, MRI, υπερηχογράφημα, αγγειογραφία, κ.α (εφαρμόζονται περισσότερο για την εντόπιση της αιτίας, και όχι του συνδρόμου).

horner 3

Μετατραυματικο σύνδρομο Horner

Το μετατραυματικό σύνδρομο Horner είναι αποτέλεσμα κάκωσης των συμπαθητικών νεύρων σε οποιαδήποτε σημείο της πορείας τους. Τραύμα, συμπεριλαμβανομένου και του τραυματισμού κατά τον τοκετό, αποτελεί το 4% με 13% των περιπτώσεων του συνδρόμου. Εκτός από το τραύμα θώρακος ή το διαπεραστικό τραύμα τραχήλου, που αποτελούν τα συχνότερα αίτια του μετατραυματικού συνδρόμου Horner, άλλο σύνηθες αίτιο είναι η διατομή των αγγείων, κυρίως, ως αποτέλεσμα των καταγμάτων βάσης κρανίου. Στην περίπτωση αυτή, το σύνδρομο οφείλεται σε τραυματισμό μεταγαγγλιακού περικαρωτιδικού πλέγματος, καθώς αυτό διέρχεται από τον καρωτιδικό σωλήνα που βρίσκεται στο λιθοειδές οστό. Συνεπώς, απαιτείται προσεκτική εκτίμηση για να αποκλειστεί η πιθανή αγγειακή κάκωση. Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν αναφορές του μετατραυματικού
συνδρόμου Horner που είναι αποτέλεσμα του κατάγματος της βάσης του κρανίου, χωρίς τη διατομή των αγγείωn.

Η αμβλεία κάκωση της καρωτίδας αρτηρίας αποτελεί 7% των περιπτώσεων του μετατραυματικού συνδρόμου Horner. Η κάκωση των αγγείων προκαλεί αιμορραγία, η οποία έχει ως αποτέλεσμα τη διαταραχή της παροχής αίματος στο άνω αυχενικό γάγγλιο. 

Λίγες είναι οι περιπτώσεις με μετατραυματικό σύνδρομο Horner μετά από εξάρθρωση στην ΑΜΣΣ. Όπως και στην περίπτωση του τραυματισμού κατά τον τοκετό, η βλάβη οφείλεται στην παροδική έκπτωση της νευρικής αγωγιμότητας λόγω συμπίεσης ή ισχαιμίας.

horner 4

Μετεγχειρητικό σύνδρομο Horner (ιατρογενές)

Σύνδρομο Horner ιατρογενούς αιτιολογίας αποτελεί περίπου το 10% – 18,5% των περιπτώσεων. Οι περιπτώσεις του συνδρόμου Horner μετά από συμπαθεκτομή έχουν σημαντικά μειωθεί σήμερα. Αυτό οφείλεται, κυρίως, στην καλύτερη γνώση του πρότυπου της ανατομίας των συμπαθητικών νευρώνων και σε λεπτούς χειρισμούς κατά την επέμβαση. Η συμπαθεκτομή είναι μια αποδεκτή διαδικασία για την ανακούφιση από τα συμπτώματα κάποιων παθήσεων που έχουν σχέση με το συμπαθητικό σύστημα, όπως η νόσος Raynaud, καυσαλγία (αντανακλαστική συμπαθητική δυστροφία) και η υπεριδρωσία. Η έκτομή γίνεται από το Θ3 γάγγλιο μέχρι το αστεροειδές γάγγλιο, χωρίς την τελευταίο να συμπεριλαμβάνεται. Σε 25% των περιπτώσεων μετά από αυχενική συμπαθεκτομή παρατηρείται στο σύνδρομο Horner. Αυτό οφείλεται σε απρόσεκτους χειρισμούς ή κακώσεις. Η πλειοψηφία των περιστατικών του συνδρόμου μετά από συμπαθεκτομή σχετίζεται με υπερκλείδια προσπέλαση. Πρέπει να σημειωθεί ότι, εάν γίνει η εκτομή του αστεροειδούς γαγγλίου, η εμφάνιση του συνδρόμου είναι αναμενόμενη. Επίσης, το σύνδρομο είναι συχνό  μετά από επεμβάσεις στον θυρεοειδή, μετά από μερική ή ολική θυρεοϊδεκτομή.  Η βλάβη των τραχηλικών συμπαθητικών ινών κατά την διάρκεια της θυρεοειδεκτομής μπορεί να οφείλεται είτε σε νευραπραξία είτε σε αιματωμά ή ακόμα σε απολίνωση των αγγείων της συμπαθητικής αλυσίδας. Το αστεροειδές γάγγλιο και οι νευρώνες της συμπαθητική αλυσίδα είναι αυτοί που κινδυνεύουν τόσο από τις νεοπλασίες των θυρεοειδών όσο και κατά τις επεμβάσεις στον θυρεοειδή αδένα. Η αφαίρεση περισσότερων από τρεις λεμφαδένες, κυρίως, αυτών που βρίσκονται μεταξύ του υοειδούς οστού και της κάτω επιφάνειας του θυρεοειδούς χονδρού, συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη μετεγχειρητικού συνδρόμου Horner, λόγω της στενής ανατομικής σχέσης με τη συμπαθητική αλυσίδα. Πρέπει, επίσης, να σημειωθεί ότι το μέσο αυχενικό γάγγλιο κινδυνεύει κατά την απολίνωση της κάτω θυρεοειδικής αρτηρίας, καθώς γειτνιάζει με αυτήν. Οι ανατομικές παραλλαγές του παλίνδρομου λαρυγγικού νεύρου που δίνει κλάδους στην συμπαθητική αλυσίδα, μπορεί να προκαλέσει παροδικό σύνδρομο Horner. Συνεπώς, η ανατομική αυτή παραλλαγή μπορεί να αποτελεί δυνητική αιτία τραυματισμού. Επιπλέον, το αιμάτωμα ή το τοπικό οίδημα στην περιοχή που εμφανίζεται κατά την πρώιμη μετεγχειρητική περίοδο μπορεί να συμπιέζει τη συμπαθητική αλυσίδα, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί το σύνδρομο Horner μετεγχειρητικά. Το σύνδρομο Horner που εμφανίζεται προεγχειρητικά μπορεί να είναι αποτέλεσμα της διόγκωσης του θυρεοειδούς. Σύνδρομο Horner παρατηρείται και μετά από τις επεμβάσεις στον τράχηλ, μετά από ριζική εκτομή τραχηλικών λεμφαδένων και αυτό οφείλεται στις κακώσεις της αυχενικής συμπαθητικής αλυσίδας, που,  εμφανίζει πολλές ανατομικές παραλλαγές όσον αφορά τη θέση της. Έτσι, η συμπαθητική αλυσίδα στον τράχηλο, στην περιοχή μεταξύ Α1 – Α2, μπορεί να βρίσκεται πίσω από το καρωτιδικό έλυτρο, αλλά και εντός αυτού.

Άλλη αιτία της εμφάνισης του μετεγχειρητικού συνδρόμου Horner μπορεί να είναι η κατά λάθος αφαίρεση του μεγάλου άνω αυχενικού γαγγλίου που μπορεί να θεωρηθεί ως λεμφαδένας. 

Η συχνότητα εμφάνισης του συνδρόμου Horner μετά από επεμβάσεις στην καρδιά είναι 0,2% -7,7%. Αυτό δείχνει ότι το σύνδρομο δεν είναι σπάνια επιπλοκή. Τα αίτια του συνδρόμου στις περιπτώσεις αυτές θεωρούνται ότι είναι ίδια με αυτά που προκαλούν κακώσεις του βραχιόνιου πλέγματος.

Συγκεκριμένα είναι:

• Κάταγμα πρώτης πλευράς.

• Κάκωση κατά την παρακέντηση έσω σφαγίτιδας φλέβας.

• Σύνθλιψη – έλξη των νεύρων κατά τη θωρακοτομή ή λόγω θέσης του σώματος του ασθενούς κατά την επέμβαση.

• Η απαγωγή του άνω άκρου και η ανύψωση του θωρακικού τοιχώματος μπορεί να διαδραματίζει κάποιο ρόλο.

Το σύνδρομο Horner μετά από ενδοστοματικό χειρουργικό και μη χειρουργικό τραυματισμό, όπως, μετά από οστεοτομία του κλάδου της κάτω γνάθου, προκξαλείται από βλάβη των μεταγαγγλιακών συμπαθητικών νευρώνων πουπροκάλεσαν το σύνδρομο και οφείλεται σε κακή τοποθέτηση αγκίστρων ή υπερβολική πίεση γύρω από τον κλάδο της κάτω γνάθου. Κατά λάθος εκτομή ινών φαίνεται να είναι απίθανη, επειδή τα νεύρα αυτά πορεύονται μαζί με μεγάλα αγγεία στην περιοχή, αν δεν υπάρχει καμία αγγειακή επιπλοκή ή αθρόα αιμορραγία.

Το σύνδρομο Horner μπορεί να είναι επιπλοκή της παρατεταμένης γενικής αναισθησίας, στην πλάγια ή πλάγια κατακεκλιμένη θέση. Η πλάγια κάμψη του αυχένα μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα «τέντωμα» ή ισχαιμική κάκωση της συμπαθητικής αλυσίδας στον τράχηλο. Τοπικός αποκλεισμός του αστεροειδούς γαγγλίου, είναι ευρέως χρησιμοποιούμενη μέθοδος στην αντιμετώπιση των ποικίλλων περιπτώσεων άλγους και αποτελεί συχνή αιτία του συνδρόμου. Το σύνδρομο Horner μπορεί να εμφανιστεί και ως επιπλοκή του αποκλεισμού των συμπαθητικών ινών της άνω θωρακικής και κάτω αυχενικής συμπαθητικής αλυσίδας. Όπως είναι γνωστό, οι προγαγγλιακές συμπαθητικές ίνες αναδύονται από Θ1-Θ3 νευροτόμια, ανέρχονται και συνάπτονται στα αυχενικά γάγγλια, συνεπώς, είναι σπάνια επιπλοκή το σύνδρομο Horner στους αποκλεισμούς αυτούς (επισκληρίδιο,
υποσκληρίδιο ή υπαραχνοειδή)  1.3% περιπτώσεων του συνδρόμου, μετά από φυσιολογικό τοκετό και 4% μετά από καισαρική τομή. Ταυτόχρονα με το σύνδρομο Horner παρατηρούνται και άλλες διαταραχές, όπως παράλυση του τριδύμου νεύρου και αδυναμία του άνω άκρου ομόπλευρα.

Το σύνδρομο Horner μετά από την επισκληρίδιο αναισθησία, οφείλεται στον αποκλεισμό των οφθαλμικών προγαγγλιακών συμπαθητικών νευρώνων που εξέρχονται από το νωτιαίο μυελό με πρόσθιες ρίζες Α8-Θ1 για να φτάσουν στην αυχενική συμπαθητική αλυσίδα, να περάσουν μέσω του αστεροειδούς γαγγλίου και να καταλήξουν στο άνω αυχενικό γάγγλιο. Μπορεί να οφείλεται στη χαμηλή ανατομικά έκφυση των οφθαλμικών συμπαθητικών ινών που ξεκινούν από Θ4 και, συνεπώς, αποκλεισμός στην περιοχή αυτή δεν είναι σπάνιος σε γυναικολογικά περιστατικά. Άλλος μηχανισμός που αναφέρεται ως αίτιο εμφάνισης του συνδρόμου Horner είναι η κεφαλική ροή του τοπικού αναισθητικού φαρμάκου μέσω του επισκληρίδιου χώρου. Ποσότητα πάνω από 40ml αναισθητικού χορηγούμενη στην οσφυϊκή ή κοκκυγική μοίρα σπονδυλικής στήλης μπορεί να φτάσει έως τη θωρακική και κάτω αυχενική μοίρα. Η χρήση της οκυτοκίνης προδιαθέτει στην εμφάνιση του συνδρόμου Horner.

Τοπικά νευρολογικά συμπτώματα και σημεία είναι πολύ σπάνια μετά από ενδοστοματική αναισθησία, στην οδοντιατρική και αυτά μπορεί να αποδοθούν στην κακή – λανθασμένη τεχνική. Οι επιπλοκές αυτές είναι, συνήθως, παροδικές και διαρκούν από 1 λεπτό έως και 6 βδομάδες, χωρίς κάποια θεραπεία. Η τοπική αναισθησία της κάτω φατνιακής περιοχής επηρεάζει τους οφθαλμικούς μύες. Το αναισθητικό διάλυμα μπορεί να φτάσει στους οφθαλμικούς μύες δια μέσου των αρτηριακών αναστομώσεων που συνδέουν την κάτω φατνιακή και οφθαλμική αρτηρία. Τα αγγειοσυσπαστικά
συστατικά του αναισθητικού διαλύματος μπορεί να προκαλέσουν τοπική ισχαιμία και, συνεπώς, μερική οφθαλμοπληγία. Επιπλέον, ο αποκλεισμός του οφθαλμικού γαγγλίου με συνακόλουθη την υπεροχή του παρασυμπαθητικού τόνου μπορεί να προκαλέσει το σύνδρομο Horner. Το αναισθητικό εισέρχεται στη φλεβική κυκλοφορία, φτάνει το σηραγγώδη κόλπο και διαχέεται στα οφθαλμικά νεύρα. Επίσης, λόγω της επικοινωνίας του σηραγγώδους κόλπου με το πτερυγοειδές φλεβικό πλέγμα και την οφθαλμική φλέβα, έχουμε άμεση συμμετοχή των οφθαλμικών δομών. Το αναισθητικό διάλυμα μπορεί να φτάσει τον οφθαλμικό κόγχο με τοπική διάχυση μέσω φλεβικού, λεμφικού και νευρικού δικτύου που υπάρχουν μεταξύ πτερυγογναθικού κόλπου και οφθαλμικού κόγχου.

Ο καθετηριασμός της καρωτίδας αρτηρίας είναι το πιο συχνό αίτιο του παροδικού συνδρόμου Horner, όμως και η τοποθέτηση του καθετήρα στην έσω σφαγίτιδα φλέβα έχει ενοχοποιηθεί. Δεξιόπλευρος καθετηριασμός της καρδίας με διαδερμική εισαγωγή του καθετήρα Swan-Ganz γίνεται για παρακολούθηση του καρδιαγγειακού συστήματος των αρρώστων. Η αιτία εμφάνισης του συνδρόμου Horner μπορεί να είναι είτε άμεσος τραυματισμός από τη βελόνα του καθετήρα είτε πιθανή τοξική δράση λόγω εξαγγείωσης του υγρού.

Το σύνδρομο Horner που προκαλείται από το σωλήνα θωρακοστομίας είναι σπάνια επιπλοκή. Τοποθέτηση του άκρου του σωλήνα στην κορυφή του υπεζωκότα πρέπει να αποφεύγεται με σκοπό την αποφυγή τραυματισμού των συμπαθητικών νεύρων. Το αστεροειδές γάγγλιο βρίσκεται προς τα εγγύς του τοιχωματικού υπεζωκότα της κορυφής του πνεύμονα. Συγκεκριμένα, μόνο μια λεπτή στιβάδα του συνδετικού ιστού, η ενδοθωρακική περιτονία, χωρίζει τις 2 ανατομικές δομές. Το άκρο οποιουδήποτε ενδοθωρακικού σωλήνα που εισάγεται ψηλά στην κορυφή του υπεζωκότα μπορεί να προκαλεί άμεση πίεση στο αστεροειδές γάγγλιο, με αποτέλεσμα νευραπραξία της σύστοιχης συμπαθητικής αλυσίδας. Με μετατόπιση ή απομάκρυνση του άκρου του σωλήνα στις περισσότερες των περιπτώσεων θα υπάρχει βελτίωση.

Άλλες αιτίες είναι η φλεγμονή, το αιμάτωμα, αλλά ακόμη και η πίεση των ινών από τον υποκείμενο πνευμοθώρακα.

Αν η κλινική εικόνα του συνδρόμου Horner παραμένει για περισσότερο από έξι μήνες, τότε η βλάβη είναι μόνιμη και το πρόβλημα είναι αισθητικό.

Το πρώτο βήμα στη θεραπεία ενός ασθενούς με σύνδρομο Horner είναι η διεξαγωγή κατάλληλων μελετών για τον εντοπισμό της αιτίας. 

Η παρακολούθηση του συνδρόμου Horner εξαρτάται από την αιτιολογία του συνδρόμου Horner.

Η πρόγνωση εξαρτάται από την αιτιολογία του συνδρόμου Horner.

Τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για το σύνδρομο Horner 

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα καλύτερα συμπληρώματα διατροφής για το σύνδρομο Horner

horner 9

Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.

Διαβάστε, επίσης,

Προοδευτική ατροφία του προσώπου

Σύνδρομο άνω κοίλης φλέβας

Kροταφική αρτηρίτιδα

www.emedi.gr

 

 

Print Friendly, PDF & Email
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ανεπιθύμητες ενέργειες μετά από εμβόλια mRNA COVID-19

Ανεπιθύμητες ενέργειες μετά από εμβόλια mRNA COVID-19. Οι κυριότερες είναι οι καρδιoαγγειακές επιπλοκές, οι θρομβώσεις και η θρομβοπενία. Επιμέλεια παρουσίασης  Δρ Σάββη Μάλλιου Κριαρά  Ειδικός Παθολόγος-Ογκολόγος, MD,...

ΔΗΜΟΦΙΛΗ