Πόνος των κεφαλών του μεταταρσίου

14 Ιανουαρίου 2018

Η νόσος του Freiberg

Η Νόσος του Freiberg είναι η βλάβη της επιφυσιακής πλάκας της επίφυσης (σημείο στο οποίο αυξάνεται και μεγαλώνει το οστό) στην παιδική και εφηβική ηλικία και χαρακτηρίζεται με το γενικό όρο οστεοχονδρώσεις.

Η νόσος του Freiberg είναι η κατάσταση κατά την οποία η δεύτερη μετατάρσια κεφαλή (ένα τμήμα ή ολόκληρη η μεταταρσική κεφαλή) χάνει τη δομική της ακεραιότητα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση της επιφάνειας άρθρωσης και πόνο στη δεύτερη μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση. Η παροχή αίματος σε μέρος του οστού του μεταταρσίου για οποιονδήποτε λόγο μειώνεται ή διακόπτεται. Η νόσος του Freiberg αποτελεί μέρος μιας ομάδας διαταραχών που ονομάζονται οστεοχονδρώσεις, οι περισσότερες από τις οποίες επηρεάζουν και τους παιδιατρικούς ασθενείς, αν και η νόσος Freiberg είναι συχνότερη στους ενήλικες. Οι οστεοχονδρώσεις αφορούν, κυρίως, την παιδική και εφηβική ηλικία. Υπάρχουν οστεοχονδρώσεις που είναι συχνότερες στις γυναίκες (νόσος του Freihberg) και οστεοχονδρώσεις που είναι συχνότερες στους άνδρες (διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα).

Η νόσος του Freiberg είναι μια διαταραχή της επίφυσης που τελικά καταλήγει να επηρεάζει την άρθρωση. Η δεύτερη μεταταρσική κεφαλή επηρεάζεται συνήθως, στο 68% των περιπτώσεων. Η τρίτη και η τέταρτη μετατάρσια κεφαλή αντιπροσωπεύουν το 27% και το 3% των περιπτώσεων, αντίστοιχα. Η πρώτη μετατάρσια κεφαλή δεν εμπλέκεται ποτέ και η πέμπτη μόνο σπάνια. Η διμερής εμπλοκή παρατηρείται σε περίπου 10% των περιπτώσεων.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι οστεοχονδρώσεων:

1) Οστεοχόνδρωση σπονδυλικής στήλης (Νόσος του Scheuermann)

2) Οστεοχόνδρωση άρθρωσης του ισχίου (Νόσος του Legg-Calve-Perthes)

3) Οστεοχόνδρωση άκρου ποδός (Νόσος του Kohler)

4) Οστεοχόνδρωση δεύτερου μετατάρσιου (Νόσος του Freiberg)

5) Οστεοχόνδρωση αγκώνα (Νόσος του Panner)

6) Οστεοχόνδρωση κνήμης (Osgood – Schlatter)

7) Διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα

Αιτία του πόνου στα μετατάρσια

Κακώσεις-τραυματισμοί στην περιοχή των επιφύσεων είναι το πιθανότερο αίτιο της βλάβης της επιφυσιακής πλάκας.

Τα οστά του μεταταρσίου είναι μια ομάδα πέντε μακρών οστών στο πόδι, μεταξύ των ταρσικών οστών του οπίσθιου και του μέσου ποδιού και των φαλάγγων των ποδιών.

Τα οστά του μεταταρσίου αριθμούνται: πρώτο, δεύτερο, τρίτο, τέταρτο και πέμπτο μετατάρσιο. Τα μετατάρσια είναι ανάλογα με τα μετακάρπια οστά του χεριού.

Τα μήκη των μεταταρσικών οστών στους ανθρώπους είναι, κατά φθίνουσα σειρά: δεύτερο, τρίτο, τέταρτο, πέμπτο και πρώτο.

Τα πέντε μετατάρσια είναι οπίσθια κυρτά μακρά οστά που αποτελούνταιται από άξονα ή σώμα, βάση (εγγύς) και κεφαλή (απομακρυσμένη). Το σώμα είναι πρισματοειδές σε μορφή, βαθμιαία από το ταρσικό έως το φαλαγγικό άκρο και καμπυλωμένο κατά μήκος, έτσι ώστε να είναι κοίλο κάτω κι ελαφρώς κυρτό πάνω. Το οπίσθιο άκρο είναι σφηνοειδούς σχήματος, που αρθρώνεται εγγύς με τα δεξιόστροφα οστά και από τις πλευρές του με τα συνεχόμενα μεταταρστικά οστά: οι ραχιαίες και πελματιαίες επιφάνειές του είναι τραχιές για την πρόσδεση των συνδέσμων. Το κεφάλι ή το απομακρυσμένο άκρο παρουσιάζει μια κυρτή αρθρική επιφάνεια, επιμήκη από πάνω προς τα κάτω και εκτείνεται μακρύτερα προς τα πίσω και κάτω. Οι πλευρές τους είναι πεπλατυσμένες για σύνδεση με τους συνδέσμους. Η πελματιαία της επιφάνεια είναι αυλακωμένη κατά την οπίσθια επιφάνεια για τη διέλευση των τενόντων του καμπτήρος μυός και σε κάθε πλευρά υπάρχει μια αρθρική εκλεκτικότητα συνεχόμενη με την τερματική αρθρική επιφάνεια.

Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, οι πλάκες ανάπτυξης βρίσκονται σε απόσταση, εκτός από το πρώτο μετατάρσιο όπου βρίσκονται κοντά. Ωστόσο, είναι αρκετά συνηθισμένο να έχουμε μια βοηθητική πλάκα ανάπτυξης στο περιφερικό πρώτο μετατάρσιο.

Τα μεταταρστικά οστά συχνά σπάνε συχνά στους ποδοσφαιριστές.

Μια κάλτσα που ενσωματώνει ένα μαξιλάρι από σιλικόνη από καουτσούκ πάνω από το πόδι παρέχει προστασία στην κορυφή του ποδιού. Τα κατάγματα θεωρούνται ότι αντιπροσωπεύουν το 16% των τραυματισμών που σχετίζονται με τη συμμετοχή σε αθλήματα. Tα μετατάρσια είναι τα οστά που συμμετέχουν συχνότερα. Το δεύτερο και τρίτο μετατάρσιο είναι σταθερά κατά το περπάτημα, επομένως αυτά τα μετατάρσια είναι συχνά σημεία τραυματισμού. Το πέμπτο μετατάρσιο μπορεί να σπάσει εάν το πόδι υπερδιεγείρεται κατά τη διάρκεια της μετακίνησης.

Προστασία από τραυματισμούς μπορεί να υπάρχει από τη χρήση υποδημάτων ασφαλείας τα οποία μπορούν να χρησιμοποιούν ενσωματωμένους ή μετακινούμενους μεταταρσικούς φρουρούς.

Στάδια νόσου του Freiberg

Το πρώτο στάδιο αφορά τη διόγκωση των ενδοαρθρικών και περιαρθρικών δομών με απώλεια της ροής αίματος της επίφυσης.

Το δεύτερο στάδιο δείχνει κάποια απώλεια του περιγράμματος της επίφυσης, με κατάρρευση του υποχονδρικού οστού.

Το τρίτο στάδιο είναι το στάδιο με κάποια απορρόφηση των οστών,

Το τέταρτο στάδιο είναι η σταδιακή αντικατάσταση με νεκρωτικό οστό και με κάποιο κάταγμα.

Το πέμπτο είναι η αρθροπάθεια.

Συμπτώματα της νόσου του Freiberg

Οι ασθενείς συχνά έχουν πόνο πάνω από την προσβεβλημένη μετατάρσια κεφαλή κι έχουν την αίσθηση ότι περπατούν σε κάτι σκληρό. Αργότερα στην πορεία της νόσου, η δυσκαμψία μπορεί να είναι ένα κεντρικό χαρακτηριστικό. Ο πόνος συχνά επιδεινώνεται από τα βάρη. Στη φυσική εξέταση οι ασθενείς έχουν πρήξιμο γύρω από την προσβεβλημένη άρθρωση με ραχιαία ή πελματική ευαισθησία στην ψηλάφηση. Οι ασθενείς θα έχουν μερικές φορές έναν κάλο κάτω από την προσβεβλημένη μετατάρσια κεφαλή.

Τα βασικά συμπτώματα μιας οστεοχόνδρωσης είναι ο πόνος στην άρθρωση, η τοπική ευαισθησία στην κίνηση, ο περιορισμός της κινητικότητας αυτής (δυσκαμψία) και η πιθανή παραμόρφωσή της. Στην νόσο του Schauerman μπορούμε να παρατηρήσουμε μια κύρτωση (κύφωση) της σπονδυλικής στήλης, ενώ στη διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα του γόνατος δυσκολία στη βάδιση.

Διάγνωση της νόσου του Freiberg
Στις αρχές της νόσου, δεν υπάρχουν συνήθως σαφείς ακτινογραφικές αλλαγές. Η επιμήκυνση του χώρου άρθρωσης και η ισοπέδωση της μετατάρσιας κεφαλής με στένωση του αρθρικού χώρου, τα οστεόφυτα, η περιαρθρική σκλήρυνση και τα χαλαρά σώματα είναι τα ακτινολογικά ευρήματα στην πρόσθια και λοξή ακτινογραφία. Η απεικόνιση με μαγνητικό συντονισμό μπορεί να δείξει περιαρθρικό οίδημα, καθώς και κάποια κατάρρευση της αρθρικής επιφάνειας.

Η κλινική εξέταση από τον ειδικό ιατρό όπως και η σαφής περιγραφή των συμπτωμάτων από τον ασθενή είναι η βάση για τη διάγνωση της νόσου. Σημαντικής αξίας είναι και οι εξετάσεις όπως οι ακτινογραφίες, αξονική και μαγνητική τομογραφία (παρατήρηση ισχαιμικής νέκρωσης στις περιοχές βλάβης των επιφυσιακών πλακών), οι μικροβιολογικές εξετάσεις για τον αποκλεισμό ειδικών παθήσεων (π.χ. σακχαρώδους διαβήτη κλπ). Είναι σημαντικό ότι η παρατήρηση της δυσκινησίας και δυσκαμψίας και ο χρόνιος πόνος σε μια άρθρωση είναι τα ύποπτα εκείνα σημεία της ύπαρξης οστεοχόνδρωσης στην αρχική της φάση.

Θεραπεία της νόσου του Freiberg

Αρχικά κατά την πορεία της νόσου, οι ασθενείς μπορούν να φορέσουν νάρθηκα ή μπότα με ή χωρίς βάρος, σε μια προσπάθεια να μειωθούν τα συμπτώματα. Προχωρώντας από αυτήν την αρχική θεραπεία, οι ασθενείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν κάποιο σκληρό ένθεμα, μετεταρστικό μαξιλάρι και παπούτσι με βάθρο.

Η λειτουργική θεραπεία εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από το πόσο προχωρημένη είναι η διαδικασία της νόσου. Για ασθένεια πρώιμου σταδίου υποστηρίζεται η αποσυμπίεση πυρήνα. Η αρθροπλαστική είναι ίσως η πιο συχνά διεξαγόμενη διαδικασία για αυτή την παθολογία, με την απομάκρυνση οποιωνδήποτε και όλων των χαλαρών σωμάτων και την εκτομή των οστεόφυτων. Διάφορες μεταταρσικές οστεοτομές και η εκτομή μετεταρστικής κεφαλής με ή χωρίς αρθροπλαστική είναι συχνά η θεραπεία επιλογής.

Η νόσος του Freiberg είναι μια ασυνήθιστη διαταραχή που μπορεί να οδηγήσει σε πόνο και απώλεια της λειτουργίας στο πρόσθιο πόδι.

Η συντηρητική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, ενώ η χειρουργική θεραπεία προορίζεται για εκείνους τους ασθενείς που τα συμπτώματα δεν θεραπεύονται συντηρητικά.

Καταρχήν εφαρμόζεται συντηρητική θεραπεία με αντιφλεγμονώδη μη στεροειδή και ακινητοποίηση της περιοχής (χρήση γύψου ή νάρθηκα). Σε περίπτωση συμμετοχής της άρθρωσης στην παραμόρφωση και δυσκολία στη λειτουργία της η χειρουργική θεραπεία είναι επιβεβλημένη. Οι συνήθεις τύποι των επεμβάσεων είναι η αφαίρεση των νεκρωτικών στοιχείων και η ανατομική καθήλωση των στοιχείων της άρθρωσης.

Επιπλοκές της νόσου του Freiberg

Οι οστεοχονδρώσεις σαν αποτέλεσμα ισχαιμικής βλάβης πιθανόν στην επίφυση του οστού είναι δυνατόν να διαταράξουν τον μηχανισμό αύξησης αυτού. Οι παραμορφώσεις στον σκελετό θα εμφανιστούν αργότερα με βράχυνση ή στρέβλωση των οστών.

Η έγκαιρη διάγνωση μιας οστεοχόνδρωσης όλων των τύπων θα δώσει τις δυνατότητες της γρήγορης συντηρητικής αγωγής και της αποφυγής πιθανώς της χειρουργικής παρέμβασης.

Συμπληρώματα διατροφής για τον πόνο στα μετατάρσια

Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής για τον πόνο στα μετατάρσια