Φλεβικό έλκος. Φλεβικό έλκος είναι μία πληγή που δημιουργείται στο πόδι και προκαλείται από τη χρόνια στάση αίματος
Φλεβικό έλκος
Το φλεβικό έλκος, ICD-10 I83.0, I83.2, L97 είναι μία πληγή που δημιουργείται στο πόδι ως αποτέλεσμα χρόνιας στάσης του φλεβικού αίματος στο περιφερικότερο σημείο του σώματος, ως συνέπεια είτε αδυναμίας των φλεβών να επιστρέφουν σωστά το αίμα από τα πόδια στην καρδιά, με αποτέλεσμα την παλινδρόμηση αυτού, είτε απόφραξης σημαντικών φλεβών του ποδιού (εν τω βάθει φλέβες) μετά από κάποια θρόμβωση αυτών.
Τα φλεβικά έλκη (έλκη στάσης, έλκη κιρσών ή άτονα έλκη) είναι πληγές που πιστεύεται ότι οφείλονται σε κακή λειτουργία των φλεβικών βαλβίδων, συνήθως, στα πόδια (εξ ου και έλκη των κάτω άκρων). Τα φλεβικά έλκη αναπτύσσονται, κυρίως, κατά μήκος του έσω ποδιού και μπορεί να είναι πολύ επώδυνα.
Έτσι, το οίδημα (πρήξιμο) που εμφανίζεται στα πόδια (φλεβική υπέρταση) και ειδικότερα στην περιοχή του αστραγάλου οδηγεί σε ένα σύνολο διαταραχών της μικροκυκλοφορίας στην περιοχή, με απώτερη συνέπεια τη δημιουργία του έλκους. Βέβαια, η όλη αυτή διαδικασία απαιτεί χρόνο και συχνά την αμέλεια του ασθενή, καθώς, πριν την εμφάνιση του έλκους υπάρχουν άλλα συμπτώματα για πολλά χρόνια. Ειδικότερα, υπάρχει αλλαγή στο χρώμα του δέρματος, στιλπνότητα αυτού, έκζεμα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις δερματοσκλήρυνση.
Το φλεβικό έλκος αποτελεί το πιο προχωρημένο στάδιο της χρόνιας φλεβικής ανεπάρκειας και τη χειρότερη εξέλιξη μιας φλεβικής θρόμβωσης. Πολύ συχνά εμφανίζεται σε περισσότερα του ενός σημεία του ποδιού, συνήθως, στην εσωτερική επιφάνεια της κνήμης και ειδικότερα στο κάτω τριτημόριο αυτής προς τον αστράγαλο.
Παθοφυσιολογία φλεβικού έλκους
Η ακριβής αιτιολογία της φλεβικών ελκών δεν είναι βέβαιη, αλλά πιστεύεται ότι προκύπτουν όταν οι φλεβικές βαλβίδες που υπάρχουν για την πρόληψη της ανάστροφης ροής του αίματος δε λειτουργούν σωστά, προκαλώντας αύξηση στην πίεση στις φλέβες. Το σώμα χρειάζεται τη διαφορά πιέσεως μεταξύ αρτηριών και των φλεβών, ώστε η καρδιά να αντλεί αίμα μέσω των αρτηριών. Όταν υπάρχει φλεβική υπέρταση, το αίμα δεν αντλείται αποτελεσματικά.
Η φλεβική υπέρταση επιτρέπει στις πρωτεϊνες του αίματος να διαρρεύσουν στον εξωαγγειακό χώρο, απομονώνοντας μόρια της εξωκυττάριας ουσίας και αυξητικούς παράγοντες, εμποδίζοντας την επούλωση του τραύματος. Η διαρροή του ινωδογόνου από τις φλέβες, καθώς και οι ανεπάρκειες στην ινωδόλυση μπορεί, επίσης, να προκαλέσουν να δημιουργηθεί ινώδες γύρω από τα αγγεία, εμποδίζοντας το οξυγόνο και τα θρεπτικά συστατικά να διεισδύσουν στα κύτταρα. Η φλεβική ανεπάρκεια μπορεί, επίσης, να προκαλέσει τη συσσώρευση των λευκών αιμοσφαιρίων (λευκοκύτταρα) σε μικρά αιμοφόρα αγγεία, τα οποία απελευθερώνουν φλεγμονώδεις παράγοντες και αντιδραστικά είδη οξυγόνου κι ελεύθερες ρίζες και συμβάλλουν περαιτέρω στο σχηματισμό χρόνιας πληγής. Η συσσώρευση των λευκών αιμοσφαιρίων σε μικρά αιμοφόρα αγγεία συμβάλλει περαιτέρω σε ισχαιμία. Η απόφραξη των αιμοφόρων αγγείων από λευκοκύτταρα μπορεί να είναι υπεύθυνη για τη μη πλήρη επαναιμάτωση. Έτσι, η πίεση στις φλέβες είναι υψηλότερη από την πίεση στις αρτηρίες και γίνεται διίδρωση των φλεγμονωδών μεσολαβητών στους υποδόριους ιστούς του κάτω άκρου με επακόλουθη διάσπαση του ιστού, συμπεριλαμβανομένου και του δέρματος.
Οι πληγές των κάτω άκρων που προέρχονται από αιτίες που δε σχετίζονται άμεσα με τη φλεβική ανεπάρκεια (δάγκωμα, έγκαυμα ή χειρουργική τομή) μπορεί τελικά να μην μπορούν να θεραπευθούν αν η υποκείμενη φλεβική ασθένεια δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα.
Συμπτώματα φλεβικού έλκους
Οίδημα και ινώδες εξίδρωμα οδηγεί σε ίνωση των υποδόριων ιστών με εντοπισμένη απώλεια χρωστικής και διαστολή των τριχοειδών. Αυτό μπορεί να συμβεί γύρω από τους αστραγάλους. Μεγάλα έλκη μπορεί να εμφανιστούν στο πόδι. Το λεμφοίδημα προκύπτει από την εξάλειψη των επιφανειακών λεμφαγγείων. Υπάρχει υπερτροφία στην υπερκείμενη επιδερμίδα που είναι γνωστή ως λιποδερματοσκλήρυνση.
Το φλεβικό έλκος χαρακτηρίζεται από έντονο πόνο, κυρίως, τις πρώτες εβδομάδες από την εμφάνισή του, όπου, συνήθως, παραμένει χωρίς ιατρική φροντίδα, καθώς, η εμπειρία δείχνει ότι ο ασθενής το αντιμετωπίζει σα μία απλή πληγή αναμένοντας την επούλωσή της. Σταδιακά, όμως, αντιλαμβάνεται το γεγονός, ότι δε γίνεται επούλωση, όπως, θα περίμενε, καθώς, εμφανίζει εκροή υγρών, συχνά, δύσοσμων λόγω επιφανειακής επιμόλυνσής του, μεγαλώνει και απευθύνεται σε γιατρό.
Σημαντικό γεγονός αποτελεί η αξιολόγηση από τον ασθενή όλων των συμπτωμάτων που προϋπάρχουν του έλκους, καθώς και όλων των σταδιακών αλλαγών που βλέπει στην εμφάνιση των ποδιών του: πρησμένα πόδια για πολλά χρόνια, καφεοειδής απόχρωση της κνήμης και του αστραγάλου, κατά περιόδους (συνήθως, το καλοκαίρι) εμφανίζεται και ερυθρότητα, έντονη φαγούρα, στιλπνότητα του δέρματος (γυαλάδα), εκζεματοειδείς αλλοιώσεις και συχνά εκροή διαυγούς υγρού. Πολλές φορές εκλυτικό αίτιο εμφάνισης του έλκους είναι κάποιος μικροτραυματισμός.
Διάγνωση φλεβικού έλκους
Η διάγνωση του φλεβικού έλκους είναι, κυρίως, κλινική. Το ιστορικό του ασθενούς, τα συνοδά του συμπτώματα, η εντόπισή του, καθώς και η χρονιότητά του, αποτελούν για τον αγγειοχειρουργό αρκετά στοιχεία για σωστή και έγκαιρη διάγνωση.
Εν συνεχεία το έγρωμο υπερηχογράφημα (triplex) φλεβών κάτω άκρων θα δώσει όλες εκείνες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για την αιτιολόγηση του αιτίου δημιουργίας του: παλινδρόμηση ή/και απόφραξη των φλεβών.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η διαφορική διάγνωση του έλκους, δηλαδή η προέλευση της δημιουργίας του, καθώς, υπάρχουν και άλλα είδη ελκών στα κάτω άκρα, διαφορετικής αιτιολογίας και με τελείως άλλη πρόγνωση και θεραπεία: αρτηριακά, διαβητικά, νευροπαθητικά κ.ά.
Διαφοροδιάγνωση του φλεβικού από το αρτηριακό έλκος ποδιού
Ένα αρτηριακό έλκος τείνει να συμβεί στην έξω επιφάνεια του ποδιού και το πόδι είναι άσφυγμο και δροσερό. Τα φλεβικά έλκη εμφανίζονται, συνήθως, ακριβώς πάνω από το έσω σφυρό. Τα αρτηριακά έλκη είναι περιφερικά και πάνω από προεξοχές των οστών.
Η θεραπεία του φλεβικού έλκους είναι αρχικά συντηρητική και εν συνεχεία μπορεί και χειρουργική.
Σκοπός της είναι πρώτα η επούλωση του έλκους και εν συνεχεία η άρση του αιτίου που το δημιούργησε, ώστε να μην επανεμφανιστεί.
Σε μερικές περιπτώσεις αποφασίζεται σχεδόν ταυτόχρονα η εφαρμογή συντηρητικής και χειρουργικής θεραπείας, δεν είναι όμως ο κανόνας, αλλά η εξαίρεση. Η ηλικία, οι δραστηριότητες και τα συνοδά προβλήματα του ασθενούς, το σαφές αίτιο δημιουργίας του έλκους και η ενεργός μόλυνση, παίζουν σημαντικό ρόλο για την σωστή απόφαση.
-Συντηρητική αγωγή φλεβικού έλκους
• Καθαρισμός του έλκους από νεκρωτικά στοιχεία
• Τοπική αντισηπτική αγωγή
• Τοπική αντιβιοτική αγωγή (αν απαιτείται)
• Ειδικά επιθέματα, αλοιφές και φαρμακευτική αγωγή, κατά κρίση θεράποντος ιατρού
• Ελαστική περίδεση του ποδιού από τα δάκτυλα έως κάτω από το γόνατο
Η παραπάνω διαδικασία πρέπει να διενεργείται τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Ο χρόνος που απαιτείται για την επούλωση του έλκους εξαρτάται, κυρίως, από το μέγεθός του και την έγκαιρη έναρξη της θεραπείας. Συνήθως, απαιτούνται από λίγες εβδομάδες έως και λίγους μήνες. Το γεγονός αυτό απαιτεί την επιμονή και υπομονή του ασθενούς, την εμπιστοσύνη του προς τον γιατρό, καθώς, υποβάλλεται σε μια μακρά διαδικασία θεραπείας. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η ελαστική περίδεση του σκέλους, με τρόπο τέτοιο, ώστε να εφαρμόζεται διαβαθμισμένη συμπίεση.
-Χειρουργική θεραπεία φλεβικού έλκους
Η χειρουργική θεραπεία εφαρμόζεται, κυρίως, για:
• την άρση του αιτίου που προκάλεσε το έλκος, με την προϋπόθεση ότι είναι χειρουργικά εφικτή.
• τον ευρύτερο καθαρισμό του έλκους από τα νεκρωτικά στοιχεία που περιέχει και δεν μπορούν να απομακρυνθούν σε επίπεδο εξωτερικού ιατρείου, λόγω του έντονου πόνου του ασθενούς.
Τα φλεβικά έλκη ανταποκρίνονται με την εκπαίδευση των ασθενών, την ανύψωση του ποδιού, την ελαστική συμπίεση και την αξιολόγηση.
Θεραπεία συμπίεσης για τα φλεβικά έλκη ποδιών
Μη ελαστική κάτω από το γόνατο συμπίεση με αντλία. Η θεραπεία συμπίεσης χρησιμοποιείται για τα φλεβικά έλκη ποδιών και μπορεί να μειώσει τη διάμετρο των αιμοφόρων αγγείων και την πίεση, εμποδίζοντας το αίμα ρέει προς τα πίσω. Οι αντλίες συμπίεσης χρησιμοποιούνται, επίσης, για να μειώσουν την απελευθέρωση φλεγμονωδών κυτοκινών, την ποσότητα της διαρροής υγρού από τα τριχοειδή αγγεία και συνεπώς, εμποδίζουν τη διόγκωση και την πρόληψη της πήξης με τη μείωση της ενεργοποίησης της θρομβίνης, αυξάνοντας εκείνη της πλασμίνης. Ελαστικοί επίδεσμοι ή και μπότες έχουν σχεδιαστεί ειδικά για το σκοπό αυτό. Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα τα μη ελαστικά συστήματα είναι καλύτερα από ό, τι τα πολυστρωματικά ελαστικά συστήματα. Διαλείπουσες συσκευές συμπίεσης μπορεί να χρησιμοποιηθούν, επίσης.
Pentoxifylline
Η πεντοξυφυλλίνη θεωρείται ένα δραστικό φάρμακο για τη θεραπεία των φλεβικών ελκών και μπορεί να είναι αποτελεσματική. Λειτουργεί με τη μείωση της συσσωμάτωσης των αιμοπεταλίων και το σχηματισμό θρόμβων.
Διαβάστε, πατώντας, εδώ, για την πεντοξυφυλλίνη και τις παρενέργειές της
Τεχνητό δέρμα για τα φλεβικά έλκη
Τεχνητό δέρμα, κατασκευασμένο από κολλαγόνο και καλλιεργημένα κύτταρα του δέρματος, χρησιμοποιείται, επίσης, για να καλύψει φλεβικά έλκη και εκκρίνει αυξητικούς παράγοντες για να βοηθήσει στην επούλωση.
Η χειρουργική διόρθωση της επιπολής φλεβικής παλινδρόμησης
Η χειρουργική επέμβαση μειώνει την επανεμφάνιση των ελκών. Η τεχνική TIRS (Terminal Interruption of Reflux Source Technique) κλείνει τις φλέβες που διοχετεύουν το έλκος χρησιμοποιώντας Sotradecol ή Polidocanol αφρό, που χορηγείται με υπερηχογραφική καθοδήγηση.
Πρόγνωση του φλεβικού έλκους
Το 48% των φλεβικών ελκών επανεμφανίζονται 5 έτη μετά την επούλωση. Χωρίς την κατάλληλη φροντίδα, το έλκος μπορεί να μολυνθεί και να συμβεί κυτταρίτιδα ή γάγγραινα και τελικά μπορεί να χρειαστεί ο ακρωτηριασμός του τμήματος του άκρου. Ορισμένα τοπικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία φλεβικού έλκους μπορεί να προκαλέσουν φλεβικό έκζεμα. Η θεραπεία της υποκείμενης φλεβικής παλινδρόμησης βοηθά ένα έλκος να επουλωθεί.
Βιβλιογραφία
O’Donnell TF Jr et al Society for Vascular Surgery; American Venous Forum. Management of venous leg ulcers: clinical practice guidelines of the Society for Vascular Surgery ® and the American Venous Forum. J Vasc Surg. 2014 Aug;60(2 Suppl):3S-59S.
Υψηλής Ποιότητας Συμπλήρωμα Διατροφής για τα φλεβικά έλκη
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε το υψηλής ποιότητας Συμπλήρωμα Διατροφής για τα φλεβικά έλκη
Τα κατάλληλα προϊόντα για τα φλεβικά έλκη
Πατήστε, εδώ, για να παραγγείλετε τα κατάλληλα προϊοντα για τα φλεβικά έλκη
Η καθοδήγηση για την επιλογή των ποιων συμπληρωμάτων διατροφής, από τα ανωτέρω, είναι κατάλληλα για την ασθένειά σας θα γίνει σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό.
Διαβάστε, επίσης,
Φωτοδιέγερση για τα έλκη κάτω άκρων
Χυμός για τη φλεβική ανεπάρκεια
Φωτοδιέγερση για τα έλκη κάτω άκρων
Τρόποι βελτίωσης του κυκλοφορικού στα πόδια
Ευρυαγγείες προσώπου και κάτω άκρων
Tα φυτά για την καλή κυκλοφορία του αίματος
Σκληροθεραπεία για τις ευρυαγγείες
Αντενδείξεις λήψης αντισυλληπτικών χαπιών
Τα πιο συχνά βότανα και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες
Γιατί πρέπει να κινητοποιούνται γρήγορα οι χειρουργημένοι;
Πώς θα καταλάβετε ότι κάποιος έχει θρόμβωση στο πόδι
Συσκευή για την αποφυγή θρόμβωσης
Πρόληψη και αντιμετώπιση λεμφοιδήματος
